Ббк 1. Қаз б 20 Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі Ақпарат және мұрағат комитеті
жүктеу/скачать 2,77 Mb. Pdf көрінісі
|
Тіл-құрал
| Ескерту. Етістік жалғыз есімше түрінде ғана анықтауыш
болмайды. Басқа түрінде де болады. Мәселен: Алмақтың бермегі бар. Алмақтың несі бар? – бермегі (бастауыш), алмақтың бермегі нешік? – бар (баяндауыш). Ненің бермегі бар? – алмақтың (анықтауыш). Етістіктің басқа түрлері де осылайша. Алтыншы – анықтауыш болатын – үстеу. Мысал: «Әбденнің» айтылуы жіңішке. «Әбденнің» несі жіңішке? – айтылуы (ба- стауыш). «Әбденнің» айтылуы қалай? – «жіңішке» (баяндау- ыш). Ненің айтылуы жіңішке? – «Әбденнің» (анықтауыш). Сүйтіп, бұл мысалда «Әбденнің» анықтауыш болады, үйткені «Әбден» деген сөзді айтпай, тек «айтылуы жіңішке» деп қойса, ненің айтылуы екені белгісіз еді. «Әбденнің» деген сөз айтылғанда, ненің айтылуы жіңішке екендігі анық болады. Осылайша демеу, жалғаулық, одағай, қатта бүтін сөйлем анықтауыш болады. Мысалдар: 1. «да»-ның мағынасы екі түрлі. «да»-ның несі екі түрлі? – мағынасы (бастауыш). «да»-ның мағынасы қалай? – екі 224 түрлі (баяндауыш). Ненің мағынасы екі түрлі? – «да»-ның (анықтауыш). 2. «менен»-нің айтылуы екі түрлі. Мененнің несі екі түрлі? – айтылуы (бастауыш). «менен»-нің айтылуы қалай? – екі түрлі (баяндауыш). Ненің айтылуы екі түрлі? – «менен»-нің (анықтауыш). 3. «Ойбайдың» аяғы жылау болды. «Ойбайдың» несі жы- лау болды? – аяғы (бастауыш). «Ойбайдың» аяғы немене бол- ды? – жылау болды (баяндауыш). Ненің аяғы жылау болды? – «ойбайдың» (анықтауыш). 4. «Адам болды» дегеннің алды жайлы. «Адам болды» дегеннің несі жайлы? – алды (бастауыш). «Адам бол ды» дегеннің алды қалай? – жайлы (баяндауыш). Кімнің алды жай- лы? – «адам болды» дегеннің (анық тауыш). жүктеу/скачать 2,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|