Ббк 36. 82 я 73 а 89 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»
жүктеу/скачать 9,2 Mb. Pdf көрінісі
|
|
Бақылау сұрақтары: 1. Астықты кептіруде кеңінен қолданылатын əдіс. 2. Белсенді желдетудің маңызы. 3. Астықты мұздатқан кезде қандай өзгерістер болады? 4. Астықты мұздатқандағы неше градуста астықты құртатын зиянкестері жойылады? Марка 1 т дəндерді желдетуге кететін шығын Электро- энергия
кВт-сағ
Адам еңбегі Амортиза
цияға кеткен
шығын Қал-
дық шы-
ғын СВУ-1
СВУ-2 УСВУ-62 и СВУ-63 Аэрожелоба Ростовский филиалПромзернопроект «Каркас» ВЗИПП ГИПЗП-48 ГИПЗП-55 ТВУ-2 ПВУ-1
ВЗИПП и Краснодар астық өнімдері басқармасы МТИПП жəне ЦНИИЭПсельстрой 3,63
2,07 1,13
2,02 3,73
0,75 3,50
1,03 1,66
2,03 2,20
3,60
0,030
0,050 0,080
0,010 0,010
0,008 0,063
0,082 0,018
0,097 0,026
0,026
10,3 11,7
18,1 26,0
2,4 2,8
16,2 19,3
10,7 40,5
10,4
16,6 22,0 21,0
29,0 42,0
31,0 24,0
30,0 30,0
21,0 62,0
20,0
3,1 292
5. Ауаның ылғалдылығы мен температурасын анықтау үшін нелер қолданылады? 6. Ауаның берілуінің орташа мөлшері қалай анықталады? 7. Жылу балансының тепе-теңдігін қалай өрнектейді? 8. Қоймаларда кеңінен қолданылатын тұрақты желдеткіш қондырғылар? 9. Желдетілетін қамбалардағы желдеткіш қондырғыларының түрлері? 10. Элеватор силосындағы стационарлы құрылғылар? 293
Екінші бөлім. АСТЫҚТЫ САҚТАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ ХІІІ тарау. Сақтауға түсетін астықтың жағдайы мен жалпы сипаттамасы 13.1. Астықты сақтаудың мəселелері
Астық сақтау саласының негізгі мақсаттары оны сақтауға жағдай жасап, ұзақ мерзім ішінде сандық жəне сапалық шығын жасамай, тұтынушылардың сұранысын дақылдарға жəне оның əр түрлі ассортиментті өнімдеріне деген қажеттігін орындау болып табылады. Бұл мақсатқа жету үшін сақтау технологиясын, кешенді ғылымдық жүйенің заңдылықтарын əр түрлі салаларынан: физика, химия, биология, физиология жəне т.б. жетістіктерінен құрастырып, жинақтап адам өміріндегі практикалық атқарылған жұмыстардың нəтижелерін қорытындылап, тиімді іс-шараларын жүзеге асырғанда толық шешіміне жетуге болады. Астық əр елдің байлығы мен дəулетінің өлшемі, жетістігі деп саналады. Дəндер өнімі – біріншіден, тамақ шикізаты, ол өзінің химиялық құрамы жəне тамақтық құндылығымен керемет жаратылыс. Екіншіден, малдардың кұрама жемінің негізгі құраушысы, оның азықтық құндылығының жоғарғы дəрежесін анықтайды. Үшіншіден, ол көптеген тамақ өндірісінің бастапқы шикізаты болып саналады. Оның өнімін өсіру жəне жинап ору белгілі қысқа уақытта өтеді жəне келесі ору науқанына дейін ұзақ сақтауға дайындау қажет. Астық массасының құрамына көптеген компоненттер кіреді. Соның ішінде олар тірі организм ретіндегілер физиологиялық үдерістің жүруінің негізгі арқауы болып табылады. Астық массасының өзгеше физикалық қасиеттері бар. Олардың əсері сақталу қабілетіне көп əсер беруі мүмкін. Бұның бəрі сыртқы əсер беретін факторларға байланысты болады. Оларға температура, ылғалдылық, қоспа қалдықтары жəне сақтау жағдайлары жатады. Бұл факторлардың жағымсыз əсерлері астықты орудан кейін өңдеу (партияларын қалыптастыру, тазарту, кептіру, салқындату) үдерістерін жүргізгенде жəне сақтау ережелерін бұзғанда байқалады. Осыған байланысты астықты сақтау кезінде болатын өзгерістердің жүру бағыты 81-суретте көрсетілген. 294
Орудан кейінгі астықтың құрамында толық пісіп жетілмеген дəндер көп болады. Олардың пайда болу себебі ауа-райының қолайсыз жағдайы, аурулармен зақымдалуы, механикалық жара- қаттануы, ору жəне тасымалдаудың жүргізу жағдайлары жəне т.б. Толық жетілмеген дəндердің түрлеріне мыналар жатады: толық піспеген, құрғатылған, ауа үдерісімен мұздатып ісінілген, кене жəндіктермен зақымдалған, фузариоз, головнямен ауырған, ұрылған жəне жаншылған т.б. Толық жетілмеген дəндердің тамақтық жəне технологиялық құндылығы өте төмен келеді. Ондай дəндердің құрамында улы жəне зақымды заттар кездеседі.
81-сурет. Астық массасын жағымсыз əсерге əкелетін өзгеріс механизмінің сақтау кезіндегі жүріс бағыты Төмендетеді: тамақтық, тұқымдық құндылығын, технологиялық қасиетін
295
Астықтың шығынын екі түрге бөледі: биологиялық шығын; механикалық шығын.
82-сурет. Астықтың биологиялық жəне механикалық шығыны
Өсімдік өңдеу мен сақтау үдерістерін ұйымдастырып жүргізуге қойылатын міндеттердің қатарына мыналар жатады: – өсімдік өнімдерін белгіленген уақыт аралығында тасымалдау, транспорт жүйелерінен қабылдау; – өсімдік өнімдерінің саны мен сапасына байланысты белгілі мақсаттағы партияларды қалыптастыру;
296
– өңдеу мен сақтау үдерістерін жүргізуде сандық жəне сапалық есептемелерді тексеріп отыру; – астықтың сандық жəне сапалық жағдайына байланысты тазарту, кептіру, жəне салқындату үдерістерін тиімді жүргізу; – астық жəне оның өнімдерінің шығынын болдырмау жəне өте аз деңгейге дейін төмендету; – астықтың сапалық
көрсеткіштерінің төмендеуін болдырмау; – астықтың сапалық дəрежесін жоғарылату; – тұқымдық қордың сандық жəне сапалық шығынына жол бермеу;
– тұқымның сапалылығын арттыру; – астық жəне оның өнімдерін сақтауға кететін еңбектік, техникалық жəне ақшалық шығынын көбейтпеу, барынша үнемдеу. жүктеу/скачать 9,2 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|