Бейорганикалық Қосылыстардың негізгі кластары

ІІ ІІІ VII

MnO Mn₂O₃ Mn₂O₇

негіздік амфотерлі қышқылдық

оксид оксид оксид

Mn(OH)₂ Mn(OH)₃ HMnO₂ HMnO₄

Негіз негіз қышқыл қышқыл

Кез келген бейорганикалық зат екі түрлі өзгеріске түседі:

1)Қандай қосылыстың болмасын алыну тәсілдерін қарастырғанда, оларды өзінің генетикалық қатарындағы заттардан алуға болатынын ескерген жөн.

2)Қарама-қарсы генетикалық қатардағы заттармен әрекеттесуі (химиялық қасиеттері).

Заттардың химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеулерін жазу үшін қасиеті жөнінен қарама-қарсы генетикалық қатарындағы заттарға әсерін қарастыру керек.

Оксидтердің алынуы

Оксидтердің алыну әдістеріне лайықты реакция теңдеулерін жазу үшін элементтің генетикалық қатарын жазу керек. Сонда, оксидтер генетикалық қатарда екінші орында тұрады:

а) металл- негіздік оксид – негіз – негіздік тұз – орта тұз

ә) бейметалл – қышқылдық оксид – қышқыл – қышқылдық тұз – орта тұз,

Мысалы CO₂ – көміртек (IV) және MgО – магний оксидтерін алуға лайықты реакция теңдеулері төмендегідей болады:

C –CO₂–H₂CO₃–Ca(HCO₃)₂–CaCO₃

1) C + O₂ = CO₂

2) H₂CO₃= H₂O + CO₂

3) Ca(HCO₃)₂+2 HCI = CaCI₂ + 2H₂O + 2CO₂

4) CaCO₃= CaO + CO₂

Mg – MgO – Mg(OH)₂– (MgOH)₂CO₃– MgCO₃

1) 2Mg + O₂2MgO

2) Mg(OH)₂MgO + H₂O

3) (MgOH)₂CO₃2MgO + H₂O + CO₂

4) MgCO₃ = MgO + CO₂

Химиялық қасиеттері Оксидтердің химиялық қасиеттерін мына қосылыстар мысалында қарастырайық (MgO, SO₃,Al₂O₃) .

Mg S 1) MgO + H₂O = Mg(OH)₂

Mg(OH)₂ H₂SO₄ 3) MgO + Н₂SO₄ = MgSO₄ + H₂O

MgCO₃ CuSO₄

Негіздік оксидтер қышқылдық оксидтермен және қышқылдармен әрекеттессе, қышқылдық оксид бұған керісінше, негіздік оксидтер және негіздермен әрекеттеседі және тотығу-тотықсыздану реакцияларына қатысуы мүмкін:4FeO + O₂ = 2Fe₂O₃, 2SO₂ + O₂ = 2SO₃, 2CO + O₂ = 2CO₂

1. 
   SO₃ + Na₂O = Na₂SO₄
   
2. 
   SO₃ + 2NaOH = Na₂SO₄ + H₂O
   
3. 
   SO₃ + H₂O = H₂SO₄
   
4. 
   SO₃ + H₂S = 4S + H₂O (тотығу-тотықсыздану)
   

Na₂O Al₂O₃ SO₃

негіздік екідайлы қышқылдық

оксид оксид оксид

Al(OH)₃

H₃AlO₃

NaOH НАlO₂ H₂SO₄