Бейсенбекова Гүлмира Бекінқызы Молдабаева Роза Аппакбайқызы Нұрғалиева Сәуле Мұқанқызы
Эрик Эриксонның жеке бастың дамуының эпигенетикалық теориясын
жүктеу/скачать 0,6 Mb. Pdf көрінісі
|
| , Эрик Эриксонның жеке бастың дамуының эпигенетикалық теориясын
былай қарастырады. Жеке бастың дамуында міндетті түрде адам алғашқы туғаннан соңғы күніне дейін өткізетін даму сатыларындағы генетикалық болжамдар. Э.Эриксонның жеке бас өсуі ойтұжырымдамасындағы мәнді жағын атап өтсек: әр бір 13 адамның басынан өтетін өмірлік психологиялық дағдарыстардың сегіз түрін атап көрсетіп, суреттеуінде: 1). Сенімділік- сенімсіздік дағдарысы ( бір жасқа дейін). 2). Күмәнданған мен ұялғанға қарсы өзін-өзі билеу. (2-3 жас аралығында). 3). Кінәлілік сезімге қарсы пайда болатын ықылас (3 жастан 5 жасқа дейін). 4). Толық жетілмеген комплекске қарсы еңбексүйгіштік (7-ден 12 жасқа дейін). 5). Жеке даралық пен конформизге қарсы жеке бастың өзін-өзі анықтауы. (12 ден 18 жасқа дейін). 6). Тұлғалық психологиялық оңашалануға қарсы сырластық пен ақ-жарқындық (20жас маңайында). 7). Тұйықтануға немесе өзі туралы ойлауға қарама- қарсы жаңа жеткіншектердің тәрбиелеудегі қамқорлық (30 бен 60 жас аралығында). 8). Түңілуге қарама –қарсы өткен өміріне риза болу (60 жастан жоғары). Жеке бастың қалыптасуы Эриксонның тұжырымдамасында кезеңдердің алмасуы сияқты түсінідіріледі. Әр кезеңде сапалы өзгерістерге ұшыраған адамның ішкі жан дүниесі мен оны қоршаған адамдармен қарым-қатынастарының түбегейлі өзгеруі. Осының нәтижесінде ол жке бас ретінде дәл осы даму кезеңіне сипатталған жаңа өзгеріс пайда болады және ол білініп тұратын іздер қалдырып қалған барлық өмірінде сақталады. Жеке бастың өзінің жаңа өзгерістері Эриксон бойынша бос жерде пайда болмайды- олардың белгілі бір кезеңде пайда болуы жеке бастың кезекті өсуіне байланысты. Жеке баста жаңа зат (бекіп) пайда болып бекуіне өткен уақытта қалыптасқан белгілі бір психологиялық және тәрбиелілік жағдайлар әсер етеді. Жеке бас сияқтты қалыптаса және өсе, адам жақсы қасиеттерді ғана игермей, кемшіліктер де игереді. Жекеше тұлғалық өсуді, барлық жақсы және жаман өзгерістерді бөлшектеп біркелкі ойтұжырымда көрсету қиын. Осы қиындықты ескере отырып Эриксон өзінің тұжырымдамасында, дамудың екі ақырғы сызыған көрсеткен: бұл қалыпты және қалыпсыз. Жеке түрде адамның тұлғалық дамудың әр түрлі аралық нұсқауларын еңгізді. Эриксон бойынша жеке бастық (тұлғалық) өсудің кезеңдері жүктеу/скачать 0,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|