коммунизм
(марксизм) идеологиясы.
Коммунизм
дегеніміз қарулы төңкеріс арқылы қанаушы таптарды, жеке меншікті
жойып, социализм және коммунизм құрып, қоғамдағы әлеуметтік теңдік
орнату мақсатындағы идеология.
Бұл идеологияға негіз болған жоғарыда айтылған неміс ойшылы, ғалымы К.
Маркстың (1818-1883) идеясы. Оның идеясы бойынша, «таптық қоғамда
әділеттік жоқ, байлар, капиталистер, фермерлер — қарапайым жұмысшыларға,
шаруаларға қанаушылық жасайды, олардың еңбегін толық төлемейді, соның
арқасында өздері байиды. Бұл жағдай әлеуметтік экономика саласында орын
алса, ал саяси салада әділеттілік, демократия жоқ. Билік басында
отырғандардың бәрі байлар. Халықтық сайлауға қалай бақылау қойылса да –
бәрі бір билікке байлар ғана келеді. Соңында қоғам олигархиядан шыға
алмайды». «Осындай әділетсіз жағдайдан жұмысшыларды, шаруаларды, жалпы
қарапайым еңбекшілерді құтқару, оларға саяси және әлеуметтік теңдік алып
беру үшін, социалистік революция арқылы биліктің басындағы олигархтарды
жойып, қоғамды буржуазиялық мемлекеттен босатып, жеке меншікті құртып,
меншіктің мемлекеттік ғана түрін қалыптастырып, социализм, содан кейін
коммунизм орнату керек. Осындай қоғамда ғана жан-жақты дамыған, еркін
адам қалыптастыруға мүмкіншілік туады» деп есептеді К. Маркс.
Маркстік идеяны іске асыру үшін, яғни, бұл идеяны идеологияға айналдыру
үшін орасан зор белсенділікпен күрес жүргізген саяси топ – Ресейдегі 1898
жылы ұйымдастырылған Ресей социал-демократиялық жұмысшылар партиясы
(РСДЖП) еді. 1917 жылғы қазан айында В.И. Лениннің басқаруымен осы
партия революция арқылы билікке келіп, бүкіл Кеңес Одағында
марксистік(коммунистік) идеологияны орнатты. Бірақ күшпен енгізілген
идеологияжыл бойы өз мақсатына жете алмады, себебі экономика саласындағы
жеке меншік жойылғаннан кейін қоғам тоқырауға ұшырады. Бұл саяси оқиға
идеологияның бәрі бірдей сәтті бола бермейтінін дәлелдейтін бұкіл әлемдік
тарихи сабақ болып саналады.
Бұған қарсы Еуропаның батыс елдерінде, соның ішінде әсіресе Германияда
ХХ ғасырдың басында марксизмді қайта қарап, оған өзгерістер енгізу
мақсатымен реформистік идеялар ұсынылды. Бұл идеялар саяси ғылымда
Достарыңызбен бөлісу: |
