Бекишев Қ., Танабаева Б. А. Шығарылған химия есептері

18 
Жауабы: 
m(CO
2
) = 880 г.
 
 
§27. Химиялық реакциялардың жылу эффекті 
 
5. 
Бір моль NO түзілуі үшін 90,37 кДж жылу қажет. Мөлшері 9037 кДж 
жылу сіңірілгенде қанша грамм азот (II) оксиді түзілетінін есептеңіздер. 
Шешуі: 
Пропорция құрамыз: 
1 моль NO - 90,37 кДж, 
х моль NO - 9037 кДж. Бұдан: х = 100 моль.
m(NO) = ν(NO) · M(NO) = 100 моль · 30 г/моль = 3000 г 
 
Жауабы: 
m(NO) = 3000 г. 
 
7.
Термохимиялық теңдеу: 
2Н
2
О = 2H
2
+ O
2
– 571,6 кДж 
Осы реакция кезінде 285,8 кДж жылу жұмсалған болса, қанша моль су 
айырылған? 
Шешуі: 
Реакция теңдеуі бойынша пропорция құрамыз: 
2 моль Н
2
О - 571,6 кДж, 
х моль Н
2
О - 285,8 кДж. Бұдан: х = 1 моль. 
 
Жауабы: 
ν(Н
2
О) = 1 моль. 
 
§28. Авогадро заңы. Газдардың молярлық көлемі. Газдардың 
салыстырмалы тығыздығы 
 
4. 
Оттек пен көмірқышқыл
 
газының тығыздығын (қ.ж.) есептеңіздер. 
Шешуі: 
Газдардың молярлық массалары:
М(О
2
) = 32 г/моль М(СО
2
) = 44 г/моль 
ρ =
m
V
, 1 моль газ үшін: 
ρ =
M
V
M
ρ(О
2
) =
M(О
2
)
V
M
=
32 г/моль
22,4 л/моль
= 1,428 г/л
ρ(СО
2
) =
M(СО
2
)
V
M
=
44 г/моль
22,4 л/моль
= 1,964 г/л

19 
Жауабы: 
ρ(О
2
) = 1,428 г/л; ρ(СО
2
) = 1,964 г/л. 
 
5.
Мынадай газдар қоспасы: 0,3 моль Н
2
, 0,4 моль N
2
, 0,3 моль СО
2
қалыпты жағдайда қандай көлем алатынын есептеңіздер. 
Шешуі: 
V(Н
2
) = ν(Н
2
) · V
M 
= 0,3 моль · 22,4 л/моль = 6,72 л 
V(N
2
) = ν(N
2
) · V
M 
= 0,4 моль · 22,4 л/моль = 8,96 л 
V(СО
2
) = ν(СО
2
) · V
M 
= 0,3 моль · 22,4 л/моль = 6,72 л 
∑V = V(Н
2
) + V(N
2
) + V(СО
2
) = 6,72 л + 8,96 л + 6,72 л = 22,4 л
 
 
2-әдіс: 
Авогадро заңынан шығатын салдар бойынша, идеал газдардың бірдей 
мөлшерлерінің алатын көлемдері де бірдей. Есептің шарты бойынша 
қспадағы газдардың жалпы мөлшері 

(қоспа) = ν(Н
2
) + ν(N
2
) + ν(СО
2
)
= 
0,3 + 0,4 + 0,3 = 1,0 моль. Оның қалыпты жағдайдағы көлемі 22,4 л. 
 
Жауабы: 
∑V(газдар қоспасы) = 22,4 л.
 
 
6.
Массасы 128 г күкірт (IV) оксидінің зат мөлшерін және оның 
қалыпты жағдайдағы көлемін есептеңіздер. 
Шешуі: 
ν(SО
2
) =
m(SО
2
)
M(SО
2
)
=
128 г
64 г/моль 
= 2 моль
V = 2 моль · 22,4 л/моль = 44,8 л 
Жауабы: 
2 моль;
 
44,8 л. 
 
7.
Оттек бойынша салыстырмалы тығыздығы 2 болатын газдың 
салыстырмалы молекулалық массасын анықтаңыздар. 
Шешуі: 
M
r
(газ) = D
(O
2
)
(газ) · М
r
(O
2
) = 2 · 32 = 64
 
Жауабы: 
M
r
(газ) = 64. 
8.
Мөлшері 1,5 моль көміртек (IV) оксидінің массасын табыңыздар. 
Газдың осы мөлшері қалыпты жағдайда қанша көлем алатынын 
есептеңіздер. 
Шешуі: 
m(СО
2
)
 = 
ν(СО
2
) · M(СО
2
) = 1,5 моль · 44 г/моль = 66 г 
V(СО
2
) = ν(СО
2
) · V
M 
= 1,5 моль · 22,4 л/моль = 33,6 л 
 

20 
Жауабы: 
m(СО
2
)
 = 
66 г; V(СО
2
) = 33,6 л. 
 
9.
Массасы 460 г азот (IV) оксиді қалыпты жағдайда қандай көлем 
алады? 
Шешуі: 
ν(NО
2
) =
m(NО
2
)
M(NО
2
)
=
460 г
46 г/моль 
= 10 моль
V(NО
2
) = ν(NО
2
) · V
M 
= 10 моль · 22,4 л/моль = 224 л
 
 
Жауабы: 
V(NО
2
) = 224 л. 
 
10.
Көлемі 5 м
3 
метанды СН
4
толық жағу үшін қанша көлем (қ.ж.) оттек 
газы қажет? 
Шешуі: 
Реакция теңдеуі:
5000 л х л 
СН
4
+ 2О
2
= СО
2
+ 2Н
2
О 
22,4 22,4 
л/моль л/моль 
Метанның зат мөлшері: 
ν(СН
4
) =
V(CH
4
)
V
M
=
5000 л
22,4 л/моль 
= 223,2 моль
Реакция теңдеуі бойынша пропорция құрамыз:
1 моль СН
4
- 2 моль О
2
, 
223,2 моль СН
4
- х моль О
2
. Бұдан: х = 446,4 моль.
Оның көлемі: 
V(СН
4
) = ν(СН
4
) · V
M
= 446,4 моль · 22,4 л/моль = 10000 л = 10 м
3
 
Жауабы: 
V(СН
4
) = 10 м
3
. 
 
 
§29. Химиялық реакциялардағы
газдардың көлемдік қатынастары 
 
3. 
Сутек пен азоттың аммиак түзе әрекеттесу реакциясында газдардың 
көлемдерінің қатынасы қандай?
 
Шешуі:
 

21 
3 моль
1 моль
2 моль 
3H
2
+ 
N
2
= 2NH
3
22,4 л/моль
22,4 л/моль 
22,4 л/моль
67,2 л 
22,4 л 
44,8 л 
3 
1 
2 
Жауабы: 
3 : 1 : 2.
 
 
4.
Қалыпты жағдайда 4 л сутек пен 4 л оттек алынған. Әрекеттескеннен 
соң сол жағдайда қанша көлем газдар қоспасы шығады? 
Шешуі: 
Реакция теңдеуі: 
2H
2
+ O
2
= 2H
2
O 
Қалыпты жағдайда (Т = 0
о
С, р = 101,325 кПа) су сұйық күйде болады 
деп есептесек, оның көлемін газдармен салыстырғанда ескермеуге де 
болады. 
2H
2
+ 
О
2
= 
2H
2
О 
Σ 
Бастапқысы 
4 л 
4 л 
- 
8 
Әрекеттескені 
4 л 
2 л 
0 
6 
Қалғаны
0 
2 л 
0 
2 
Жауабы: 
2 л. 
III тарау. Сутек. Қышқылдар. Тұздар 
§30. Сутек. Сутектің табиғатта таралуы және алынуы 
 
8.
Массасы 4 г кальций судың артық мөлшерімен әрекеттескенде неше 
грамм сутек газы бөлінетінін есептеңіздер. 
Шешуі:
4 г х г
 
Са + 2Н
2
О = Ca(OH)
2
+ H
2
↑ 
40 г/моль 2 г/моль 
ν(Ca) =
m(Ca)
M(Ca)
=
4 г
40 г/моль 
= 0,1 моль
Реакция теңдеуі бойынша: ν(Са) = ν(H
2
) = 0,1 моль, ал оның массасы: 
m(H
2
) = ν(H
2
) · M(H
2
) = 0,1 моль · 2 г/моль = 0,2 г 
Жауабы: 
m(H
2
) = 0,2 г.
 

22 
10.
Массасы 2,4 г магний сұйылтылған тұз қышқылының артық 
мөлшерімен әрекеттескенде қанша грамм магний хлориді түзілетінін 
есептеңіздер. 
Шешуі: 
2,4 г х г 
Mg + 2HCl = MgCl
2 
+ H
2
↑ 
24 г/моль 95 г/моль 
ν(Mg) =
m(Mg)
M(Mg)
=
2,4 г
24 г/моль 
= 0,1 моль
ν(MgCl
2
) = ν(Mg) = 0,1 моль 
Оның массасы: 
m(MgCl
2
) = ν(MgCl
2
) · M(MgCl
2
) = 0,1 моль · 95 г/моль = 9,5 г 
Жауабы: 
m(MgCl
2
) = 9,5 г.
 
 
11.
Мөлшері 0,1 моль алюминий қанша моль тұз қышқылымен 
қалдықсыз әрекеттесетінін есептеңіздер. 
Шешуі:
0,1 моль х моль
 
2Al + 6HCl = 2AlCl
3 
+ H
2
↑ 
2 моль 6 моль 
Реакция теңдеуі бойынша пропорция құрайық:
 
2 моль Al - 6 моль HCl, 
0,1 моль Al - х моль HCl. Бұдан: х = 0,3 моль. 
 
Жауабы: 
ν(HCl) = 0,3 моль. 
§31. Сутектің физикалық қасиеттері 
 
5. 
Оттек, сутек және көмірқышқыл газдарының ауа бойынша 
салыстырмалы тығыздықтарын есептеңіздер. Қай газ суда жақсы ериді? 
Шешуі: 
1) M
r
(ауа) = 29, M
r
(О
2
) = 32 
D
(ауа)
(O
2
) =
M
r
(O
2
)
M
r
(ауа)
=
32
29
= 1,103
Демек, оттек газы ауадан 1,03 есе ауыр 
2) M
r
(ауа) = 29, M
r
(Н
2
) = 2. 
D
(Н
2
)
(ауа) =
M
r
(ауа)
M
r
(Н
2
)
=
29
2
= 14,5

23 
Сутек газы ауадан 14,5 есе жеңіл 
3) M
r
(ауа) = 29, M
r
(СО
2
) = 44. 
D
(ауа)
(CO
2
) =
M
r
(CO
2
)
M
r
(ауа)
=
44
29
= 1,5
Көмірқышқыл газы ауадан 1,5 есе ауыр 
Жауабы: 
Аталған
 
газдардың барлығы суда нашар ериді. Сондықтан 
оларды суды ығыстыру арқылы жинауға болады. Оттек суда аз 
ерігенмен, оның еріген мөлшері балықтардың тыныс алуына жеткілікті. 
Көмірқышқыл газын суда еріту арқылы газдалған сусындар жасайды. 
Сонымен қатар оны жоғары қысымда еріту арқылы «Советское 
Шампанское» сияқты ашқанда атқылайтын сусындар жасайды.
 
§32. Сутектің химиялық қасиеттері, қолданылуы 
 
4. 
Мөлшері 2 моль қорғасын (II) оксидін сутекпен тотықсыздандырып, 
таза қорғасынның қанша мөлшерін алуға болатынын есептеңіздер. 
Шешуі:
2 моль х моль
 
H
2
+ PbO = Pb + H
2
O 
1 моль 1 моль
1 моль PbO - 1 моль Pb, 
2 моль PbO - х моль Pb. Бұдан: х = 2 моль. 
 
Жауабы: 
ν(Pb) = 2 моль. 
6.
Массасы 8 г мыс (II) оксидін сутекпен тотықсыздандырғанда қанша 
грамм таза мыс және қанша грамм су түзілетінін есептеңіздер. 
Шешуі:
8 г х г у г
 
H
2
+ CuO = Cu + H
2
O 
80 64 18 
г/моль г/моль г/моль 
ν(CuO) =
m(CuO)
M(CuO)
=
8 г
80 г/моль 
= 0,1 моль
Реакция теңдеуі бойынша пропорция құрамыз:
 
1 моль CuO - 1 моль Cu, 
0,1 моль CuO - х моль Cu. Бұдан: х = 0,1 моль. 
ν(Cu) = ν(H
2
O) = 0,1 моль 

24 
m(Cu) = ν(Cu) · M(Cu) = 0,1 моль · 64 г/моль = 6,4 г 
m(H
2
O) = ν(H
2
O) · M(H
2
O) = 0,1 моль · 18 г/моль = 1,8 г 
 
Жауабы: 
m(Cu) = 6,4 г; m(H
2
O) = 1,8 г. 

жүктеу/скачать 2,05 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: