Бердібек соқПАҚбаев "менің атым қожа"

Жантасты мұрынға сырт еткізіп бірді шерттім де, жүгіре жөнелдім. Сол
бойда екпіндеген қалпыммен мұғалімдер бөлмесіне алқынып кіріп бардым.
Майқанова бірдеңе жазып, жалғыз отыр екен, маған басын көтеріп алып,
таңырқаған кейіппен қарады:
– Не болды? Не болды, Қадыров?
– Лагерьге жолдама беріңізші маған.
– Саған бұл жолы жолдама берілмейді. Екінші кезекте барасың.
– Неге?
– Неге болушы еді: барлық оқушыға бірден жетіспейді. Ал екіншіден, ең
əуелі біз лагерьге үлгілі, тəртіпті оқушыларды жібереміз.
– Жантас немене... менен артық болғаны ма? Майқанова екі бүйірінен біреу
қысып қалғандай еңсесін кілт көтеріп алды:
– Сен немене? Мені тергегелі тұрсың ба? Майқанованың көкшіл көзі
шатынай бастады. Оның бір ашуланса шапылдап, жуық арада толас
бермейтінін білем.
– Бермесеңіз, қойыңыз, – дедім де, жалт бұрылып, есікті бар күшіммен тарс
жауып, жөнеле бердім. Осындай əділетсіздікке қаның қалай ғана
қайнамайды. Жантас, біреуді біреуге атыстырып, от тастап жүретін қу, са-
бақ үстінде сыбырлап-сыпсыңдағыш, өзі тақтаға шыққанда көрінгенге
құлақ түргіш. Жантас үлгілі оқушы болғаны да, мен үлгісіз болғаным.
Менің сабақ үлгеруім одан көш ілгері екені, екпінділігім ешқандай есеп
емес.
Соңымнан ілесе шықты Майқанова:
– Қадыров. Бері кел.
Мен бұрылып та қарамадым.
– Қадыров!

Есіктен жүгіріп шығып кеттім.
Турникке сүйеніп, жылмия қарап Жантас тұр. Зығырданым одан бетер
қайнап кетті.
– Немене, жолдама алдың ба? – деп сиқырланып жолымды тосқауылдай
қалыпты.
– Алдым, – дедім.
– Кəне, көрсетші?
Сарт еткізіп танаудан тағы бірді шерттім.
– Міне.
Түстен кейін төсегімде демалып жатып, ойға қалдым: бағана Майқановаға
істегенім тұрпайылық болды-ау, деймін. Əрине, Жантасқа жолдама беріп,
маған бермеген онікі де əділдік емес. Ызамды осы келтірді. Дегенмен
Майқанова мұғалім, класс жетекшісі. Жə, қазір оқу кезі емес қой, каникул.
Ол маған не істей алады? Үш айға дейін кім бар, кім жоқ. Мүмкін, жаңа оқу
жылында біздің класс жетекшіміз басқа біреу болар. Онда мен
Майқанованың шеніне де жолай қоймаспын.
Өмір дегенді ойлап отырсаң, қызық нерсе. Бірімен бірінің қалайда тұзы
жараспайтын кереғар жаралған адамдар болады. Майқанова екеуіміз соның
дəл өзі секілдіміз. Біздің кикілжіңіміз күзде ол осында Мұғалім болып
келген бетте-ақ басталды. Былай болды. Жаңа оқулықтар, дəптерлер сатып
жатыр дегенді естідім де, əжемнен ақша ала салып, замғап дүкенге келдім.
Рас, сатып жатыр екен. Бірақ адам деген лық толы. Кезектің соңы далаға
шығып кетіпті.
Қайтсем екен деп біраз ойлап тұрдым да, тəуекел деп, ішке кезексіз
кірмекші болдым. Өйткені соңындағыларға жетпей қалатын азабы да
болушы еді. Сонан соң көрінгеннің оқулығына мінгесіп, жалынасың да жү-
ресің, бұл – күн емес. Өзге ештеңең болмаса да, əуелі оқулықтарың сай
болсын. Мен былай деп мақалдаған болар едім: оқулығы сай бала – көңілі
жай бала.
Сығылысып есіктен енді кіре берсем, бойы менің бойымдай ғана,

тықылдаған бейтаныс көк көз келіншек алдымды тосқауылдап жібермейді.
– Қайда кимелеп барасың? Кезекке тұр, – дейді. Осы арада тілі құрғыр
өтірікті менің еркімнен тыс айтып салды:
– Мен оқулық емес, қант аламын, – дедім. Өйткені магазиннің арғы азық-
түлік сататын бөліміне қарай адамдар еркін өтіп жатыр.
Көк көз келіншек мені жіберді. Мен сыр бермеймін деген оймен əуелі қант
сататын жаққа өтіп кеттім. Бірақ қанттың қазір маған түкке керегі жоқ.
Маған қажеті бесінші кластың оқулықтары. Прилавканы жағалап,
адамдардың арасымен ептеп, кітап сатып жатқан жаққа қарай сырғи
бастадым. Енді бір ұмтылғанда жетіп те қалатын едім. Кенет əлгі көк көз
келіншек желкемнен бүріп ұстап:
– Сен адасып барасың. Қант ана жақта сатылады, – деді.
– Сіздің не шаруаңыз бар, қоя беріңіз, – деп, жұлқынып қалдым да,
прилавкаға бір-ақ барып жеттім.
Көк көз келіншек сатушыға дауыстап жатыр:
– Анау сұр кепкалы балаға бермеңіз. Ол кезексіз кіріп кетті.
Ол бұл сөзді айтып үлгергенше, Қожекең сұр кепканы қойынға сүңгітіп
жіберіп, тақыр бас қара бала болып шыға келді. Балалар ананы-мынаны
сұрап, азан-қазан болып жатқанда мен лəм деместен сақ еткізіп, елу
сомдықты сатушының қолына ұстата салдым. Сөйтіп, қажетті оқулық-
дəптерлерімді бір құшақ етіп алып, шыға бердім. Есік алдында көк көз
келіншек иығымнан қатты ұстап (қолы мұндай қатты бола ма!):
– Ой, ұятсыз. Қай класта оқисың? – деп, бір жұлқып қалды.
Мен оған жөнімді айтып жатырмын!
Бірнеше күн өткеннен кейін оқу жылы басталды. Мəссаған керек болса,
əнеугі маған дүкенде жекіретін көк көз келіншек тыпың-тыпың етіп,
қағаздарын қолтықтап, біздің класқа кіріп келе жатыр. Қожекеңнің сол
мезет қандай күйге түскенін көрсеңіз. Бірақ бойымды тез жиып ала қойдым
да, сыр бермеуге тырыстым. Мүмкін, ол мені танымас деп ойладым.

Жаңа оқытушы бізді оқу жылының басталуымен құттықтады, өзін
таныстырды. Сəбира Майқанова. «Мен сендерге қазақ тілінен сабақ беретін
жəне класс жетекшілерің боламын», – деді.
Соңғы сөзі Қожекеңді тағы бір сілкіп алды. «Ал бəлем, сақтана бер»
дегендей болдым өзіме-өзім.
Майқанова бір-бірлеп, тізім бойынша оқушылармен таныса бастады. Кезек
маған келді.
– Қадыров.
– Мен.
Майқанова тесірейе қарап тұрып қалды.
– Біз екеуіміз таныс шығармыз деймін? Мен еріксіз жымиып күлдім.
– Мүмкін.
Мен сенімен əлі сейлесемін дегендей Майқанова:
– Отыр, – деді зілді дауыспен.
Міне осыдан кейін Майқанова маған қымс етсе, қаһарын төгіп тұратын
болды. Қанша рет қыс бойы директордың алдына сүйреп алып барды.
Ақыры жыл аяғында тəртібіме де «төрттік» баға қойып отыр. Осының бəрі
мені, əрине ашуландырады.

жүктеу/скачать 0,56 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: