11-билет 1) Қалдықты жою тәсілдері. Қалдықсыз технология Қалдықсыз өндіріс – бұл негізгі шикізатты ғана емес, сонымен қатар онымен байланысты өндіріс қалдықтарын да толық пайдаланатын, нәтижесінде шикізат шығыны азайып, қоршаған ортаның ластануы барынша азайтылатын өндіріс.
Қалдықтардың мысалдары: шлам, түптер, сапасыз өнімдер,
жұмсалған сорбенттер, катализаторлар, зауыт қалдықтары, тазарту қондырғыларының шламы
ағынды су және т.б.
Қатты тұрмыстық қалдықтарды өңдеу әдістерінің классификациясы.
Ұнтақтау - қатты дененің бөліктерге бірнеше рет жойылу процесі
молекулалық тартылыс күштерінен асып түсетін сыртқы күштердің әсерінен
ұсақталған материал.
Әдіс-тәсілдері: соғу, ұсақтау, сүрту, бөлу, кесу.
Құрал-жабдықтар: ұсақтағыштар, диірмендер.
Классификация - сусымалы материалдарды бөліктерге бөлу процесі
(кластар, фракциялар) олардың құрамындағы кесінділердің және бөлшектердің мөлшері әртүрлі.
Әдістері: елеу, гидравликалық классификация, бөлу.
Құрал-жабдықтар: экрандар, классификаторлар, әртүрлі типтегі сепараторлар.
Қатты қалдықтарды бөлу (құрамдас бөліктерді пайдалану арқылы бөлу
басқа ақпарат құралдары, күштер, су және т.б.)
Әдістері: гравитациялық, флотациялық, магниттік, электрлік және т.б.
Құралдар: гидроциклондар, сепараторлар, магниттік сепараторлар,
электрлік сепараторлар.
Компосттау - бұл қолайлы жағдай жасау
дейін қатты тұрмыстық қалдықтар топырақ микроорганизмдерімен ыдырауы мүмкін
қарапайым химиялық элементтер (тыңайтқыш немесе биоотын өндіру).
2) Байыту операциясы – шикізатты өңдеуге жұмсалатын шығынды азайту, өнімнің сапасын жақсарту және шикізатты өндіріске тасымалдауға жұмсалатын шығынды азайту үшін қажет. Байыту нәтижесінде құрамында пайдалы заттардың мөлшері аз шикізаттың орнына концентрленген шикізат алынады. Байытылған шикізатты қолдану барысында шикізаттың химиялық өзгеру жылдамдығы жоғарылау нәтижесінде өнімнің өзіндік құны төмендейді, сапасы, техникалық үдерістердің интенсивтілігі артады, отын шығыны төмендейді.