Билеттер 1-билет Белсенді датчиктер

Кез келген оптикалық жүйесінің рұқсат етілген мүмкіндігі – ол минималды d арақашықтықтағы орналасқан екі нүктегі айыру мүмкіндігі. Жарық микроскоп үшін рұқсат етілетін шекті d арақашықтықты келесі қатынасымен анықтауға болады: d= λ/ 2А, мұндағы λ – жарық толқынының ұзындығы; А = nsinα – объективтің сандық апертурасы. Бұл формуладан жарықтық микроскоптың рұқсат етілген шегі және максималдық пайдалы үлкейтуді бағалауға болады. Объективте рұқсат етілген шегі болуы микроскоптың шекті немесе пайдалы үлкейту ұғымдарын қолдануға болады. Микроскоптың Nпу пайдалы үлкейту (полезное увеличение) – объективтің рұқсат етілген шегі жетуі мүмкін үлкейту. Nпу = dкоз / d , мұндағы, d – адам көзінің көру мүмкіндік шегі. Көрінетін жарықтағы оптикалық микроскоп элементтер арасындағы қашықтық 0,20 мкм дейінгі құрылымдарды ажыратуға мүмкіндік берді. Бұл наноскоптың оптикалық микроскопы жасалғанға дейін болған жағдай.

No Элемент атауы Функциясы

1 ОКУЛЯР Түтікшенің жоғарғы жағы окуляр деп

аталады. Ол заттар мен заттарды зерттеу

кезінде көзді окулярға жақындатады.

2 КӨРІ ТҮТІГІ Алыс объектілерді визуалды бақылауға арналған оптикалық құрылғы; әдетте линзадан, окулярдан және бұрылыс жүйесінен тұрады.

3 ШТАТИВ Көрі түтігі, үстел, айна және бұрандалар

штативке бекітілген

4 ОБЪЕКТИВ Объектінің үлкейтілген бейнесін құрайтын және микроскоптың негізгі және маңызды бөлігі болып табылатын күрделі оптикалық жүйе. Линза окуляр арқылы көрінетін кескін жасайды.

5 РЕТТЕУ БҰРАНДАСЫ Бұрандаларды бұрау арқылы нақты

кескінге қол жеткізуге болады

6 ҮСТЕЛШЕ Зерттелетін объект үстелшеге бекітіледі

7 ҚЫСҚЫШТАР Қысқыштар микроскоптың сатысына бекітіліп, сырғыманы үлгісімен ұстауға қызмет етеді.

8 АЙНА Жарықты бағыттау және қаралатын

Бернулли Заңы-сығылмайтын (яғни ішкі үйкеліссіз )сұйықтықтың тұрақты ағымы үшін энергияның сақталу заңының салдары болып табылады.

мұндағы ρ-сұйықтықтың тығыздығы, ν-ағынның жылдамдығы, h-сұйықтықтың қарастырылатын элементі орналасқан биіктік, p-қысым. Оң жақтағы тұрақты әдетте қысым немесе толық қысым, сондай-ақ Бернулли интегралы деп аталады. Барлық терминдердің өлшемі-сұйықтық көлемінің бірлігіне келетін энергия бірлігі. Көлденең құбыр үшін h=0 теңдеу келесідей болады:

бұл формула тұрақты тығыздығы бар тұрақты бір өлшемді сұйықтық ағыны үшін Эйлер теңдеуін біріктіру арқылы алынады. Толық қысым салмақ (ρgh), статикалық (p) және динамикалық (ρν2/2) қысымдарынан тұрады. Бернулли заңынан жылдамдықтың, яғни динамикалық қысымның жоғарылауына байланысты ағынның қимасы төмендеген кезде статикалық қысым төмендейді. Бұл Магнус әсерінің негізгі себебі. Бернулли Заңы ламинарлы газ ағындары үшін де жарамды. Ағын жылдамдығының жоғарылауымен қысымның төмендеу құбылысы әртүрлі шығын өлшегіштердің, су және бу сорғыларының жұмысына негізделген. Бернулли Заңы таза түрінде тек тұтқырлығы нөлге тең сұйықтықтар үшін, яғни құбырдың бетіне жабыспайтын сұйықтықтар үшін жарамды. Шын мәнінде, қатты дененің бетіндегі сұйықтықтың жылдамдығы әрдайым нөлге тең болатындығы эксперименталды түрде анықталды. Қимаға байланысты жылдамдық пен қысым әртүрлі болады.

2. 
   Тұтқырлық коэффициентін анықтау. Заттың концентрациясынан тұтқырлық коэффициентінің тәуелділік графигі.
   

Капиллярлы вискозиметр каннын тұткырлығын аныктау үшін колданылады. Капиллярлы вискозиметрмен газға тиесілі Па е тұткырлыктан кою майлауға тән Па мәнге дейінгі түткырлыкты өлшеуге болады. Шариктің күлау әдісі Стокс занына негізделген вискозиметрлерде колданылады. формуласымен табамыз:

Демек, тендеудін сол жағындағы шамаларды біле отырып, біркалыпты козғалатын шариктін жылдамдығын есептесек, берілген сұйыктын тұткырлығын табуға болады. Козғалмалы шаригі бар вискозиметрлер аркылы аныкталған тұткырлыктын есептеу шектері 6* — 250 Па е.

Бұл кезде зерттелетін сұйықтықтың температурасы 20 С болуы қажет. Вискозиметрдің бір белгісінен екіншісіне ағу уақыты секундомермен өлшенеді. Меншікті тұтқырлықты төмендегі формуламен есептеп алады:

η_менш = t_орт ρ/ t_0орт ρ₀

Тұтқырлықты анықтау үшін концентрациясы әртүрлі 5 кем емес ерітінділер дайындайды. Ерітіндінің әрбір концентрациясы үшін t_орт және тұтқырлықты анықтайды. Содан кейін тұтқырлықтың заттың концентрациясына тәуелділік графигін құрады.

10-билет

1.Жақыннан көргіштік

Жақыннан көргіштік (миопия) кезіндекөз алмасының тиісті орталарында жарық сәулелері тым қатты сынады. Бұл сынушы орталар қызметінің күщеюінен де, көз алмасы пішінінің тым сопақ болуынан да орын алуы мүмкін. Нәтижесінде көздің сындырушы жүйесінің фокустық арақашықтығы өзгереді, айқын бейне көздің тор қабығына жетпей, одан біршама қашықтықта пайда болады, ал тор қабыққа түсетін және миға берілетін бейне айқын болмай шығады. Жақыннан көргіштік кезінде адам ұсақ детальдарды жақыннан жақсы көреді, алайда зат алыстаған сайын көруі нашарлай береді.

Себептері:
1.Еңбек гигиенасын сақтамау (затқа жақын отырып, демалыссыз және жарық нашар түсетін жерде көзбен жұмыс жасау);

2. Көз алмасының құрылымымен және ондағы заттар алмасуының ерекше болуымен сипатталатын тектік бейімділік;

3. Көздің шамадан тыс өсуіне тиісті қарсылық көрсете алмайтын әлсіз склера.

Жақыннан көргіштік төмендегідей болып бөлінеді:

Әлсіз дәрежедегі жақыннан көргіштік (қоса алғанда 3,0 D (диоптрийге) дейін),

Орташа дәрежедегі жақыннан көргіштік (3,25-тен 6,0 D дейін);

Жоғары дәрежелі жақыннан көргіштік (6 D жоғары).

 Қарапайым ережелерді орындау көздің көргіштігін сақтауға және жақыннан көргіштіктің одан әрі асқынбауына көмектеседі: 

• 
  Кітапты көзге жақын ұстамаңыз, қараңғыда оқымаңыз;
  
• 
  Көз қабылдайтын зат арасындағы қашықтық 30 см болуы тиіс.
  

2)

№	аталуы	функциясы
1	Кірікті (цилиарлы) дене	Көз бұршағының иінін өзгертеді; шылауық өңдеуге қатысады; көзді жақын қашықтықтағы заттарды көруге икемдейді
2	Көздің алдыңғы камерасы	Дұрыс қатынасты, көзішілік тіндердің орналасуын, тамақтануын және көздердің торлы қабығына отуіне қатысуын сақтау
3	Көз қарашығы	Ол диаметрін өзгертеді жіне осылайша торлв қабыққа түсетін жарық мөлшерін реттейді
4	Көз бұршақ	Жарық ағынын сындарып, оны торлы қабыққа біркелкі таратады. Линза мөлдірлігі арқылы жарық сыну функциясын орындайды
5	Хороид (сосудистая оболочка)	Метаболизмнің теттелуін және көз тіндерінің өорктенуін қамтамасыз етеді сосын көзішілік қысымды реттейді.

11-билет

1.Линзалар

Линза дегеніміз - екі жақы сфералық беттермен шектелген мөлдір дене.

Бұл суреттегі көздің кемшілігі жоқ. Себебі, егерде көзде алыстан көргіштік болса онда ол, бұл көру қабілетінің ақауы, онда алыс орналасқан нысандар жақсы көрінеді, ал жақын орналасқан нысандар нашар көрінеді. Гиперопияның себептерінің бірі алдыңғы-артқы осьте көз алмасының кішіреюі болуы мүмкін. Ал егер ол жақыннан көргіштік болса; Миопия (миопия) — көру қабілетінің бұзылуы, онда адам жақын жерде жақсы көреді, ал алыста-жаман. Бұл ақаулық сыну аномалиясына байланысты кескін көз торына емес, оның алдына назар аударады. Ал бұл суреттегі көз бұл сипаттамаларға сәйкес келмейді.