Тақырып: № 4 зертханалық жұмыс: Планеталардың қозғалыс заңдары Мақсаты: Модель көмегімен планеталар жүйесінің заңдарын оқып үйрену.
Құралдар: Планеталар жүйесінің моделі.
Негізгі сұрақтар: синодтық айналу периоды, сидерлік айналу периоды, планеталар конфигурациясы. Кеплер заңдары.
Тапсырмалар: 1. Бір мезгілде планеталардың өзара орналасуы.
2. Планеталардың сидерлік айналу периодын анықтау.
3. Планеталардың синодтық периодын анықтау.
4. Сидерлік және синодтық периодтар арасындағы байланыс теңдеуін тексеру.
5. Кеплердің 3-заңын тексеру.
6. Планетаның орбитасының үлкен жарты осінің мәнін планетаның жұлдыздық айналыс периоды бойынша анықтау.
Әдістемелік нұсқаулықтар: 1. Дагаев М.М. Астрономия 5-тарау §44-57 7-тарау §64-74.
2. Бакулин.Б.И. Кононович, Мороз Курс общей астрономии, 2-тарау §34.
Өткізу формасы: «фишбаун» әдісі , планеталар жүйесінің моделімен жұмыстану, оны оқып-үйрену.
Бағалау критерийлері: ертханалық жұмыс жұмыс туралы есептердің кем дегенде 90% - ның болуы (жазбаша немесе электронды түрде)
Зертханалық жұмыс туралы есептердің кем дегенде 70% - ның болуы (жазбаша немесе электронды түрде)
Зертханалық жұмыс туралы есептердің кем дегенде 50% - ның болуы (жазбаша немесе электронды түрде)
Зертханалық жұмыстар жөнінде есептің болмауы немесе сапасының төмен болуы. Әдебиеттер: 3,9,18,21,43
Тақырып: № 5 зертханалық жұмыс: Оптикалық телескоптар Мақсаты: Телескоптық жүйелерді оқып үйрену және оның сипаттамаларың анықтау
Құрал-жабдықтар:Телескоп-рефрактор, телескоп-рефлектор
Телескопқа қажетті жабдықтар: Экран штангасымен, диафрагма, объективтің қақпағы, өлшеуіш үшбұрыш, жұлдызды аспанның картасы, мектептің астрономиялық күнтізбесі, иілімді валикті тяга противоросник.
Негізгі сұрақтар: астрофизикалық зерттеулер, фокустық қашықтығы, объектив, жарық ағыны, фотопластинка, фотографиялық бақылаулар, рефракторлар, рефлекторлар.
Тапсырмалар: 1. Объективтің диаметрін миллиметрлік өлшеммен өлшеу.
2. Телескоптық объективіне түсетін жарық ағыны көз қарашығына түсетін жарық ағынынан неше есе артық екенін анықтау.
3. Объективтің фокус аралығын өлшеу.
4. Объективтің ұлғаюын анықтау.
5. Үш окуляр үшін телескоптың окулярлық қарашығын өлшеу.
6. 3 окуляр үшін телескоптың үлкейтуін анықтау.
7. Ең жоғары мүмкін болатын үлкейтуді табу Гmax=2D
8. 3 окулярдың тоғыстық ара қашықтығын анықтау.
9. Көз шалымының диаметрін анықтау N'= .
10. 3-суретті оқып үйрену.
11. Телескоптың айыру қабілетін анықтау, оны көздің айыру қабілетімен салыстыру.
12. D=5м және D=6м болатын элемдегі ен үлкен телескоптардың айыру қабілетін анықтау.
13. Телескоптың өтімділік күшін анықтау.
14. D=5м , D=6м телескоптардың өтімділік күшін анықтау.
15. Күннің немесе Айдың телескоптың тоғыстық жазықтығын-дағы кескінінің диаметрін анықтау.
16. Телескоптың және көздің жарық күшін анықтау.
17. Күн фотографиясының бұрыштық және сызықтық масштабын табу.
18. Ең үлкен және ең кіші дақтардың бұрыштық және сызықтық диаметрлерін тауып, Жер диаметрімен салыстыру. D0=13740 км.
19. Дақтың шын және көрінетін өлшемдері туралы қорытынды жасау.
20. Вольф санын анықтау.
Әдістемелік нұсқаулықтар: Д.И.Кенжалиев «Астрометрия» 2007 Орал –-§4-§5 21-27 бет;
М.М.Дагаев, В.И.Демин, И.А.Климишин, В.И.Чаругин «Курс общей астрономии», Москва «Просвещение» 1983 - §6-§13 стр 14-26 ;
П.И.Бакулин,Э.В.Кононович,В.И. Мороз «Курс общей астрономии» Москва «Наука» 1977 -§10-§11 стр 24-29
Өткізу формасы: «өрмекші» әдісі, телескоппен жұмыстану, оны оқып-үйрену.
Бағалау критерийлері: Зертханалық жұмыс жұмыс туралы есептердің кем дегенде 90% - ның болуы (жазбаша немесе электронды түрде)
Зертханалық жұмыс туралы есептердің кем дегенде 70% - ның болуы (жазбаша немесе электронды түрде)
Зертханалық жұмыс туралы есептердің кем дегенде 50% - ның болуы (жазбаша немесе электронды түрде)
Зертханалық жұмыстар жөнінде есептің болмауы немесе сапасының төмен болуы. Әдебиеттер: 6,1426,31,41