Білім беру бағдарламасы: 6В07302 «Геодезия және картография»



бет8/29
Дата30.09.2022
өлшемі2,7 Mb.
#41000
түріБілім беру бағдарламасы
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   29
Байланысты:
umkd geodeziyal k olsheulerdi metrologiyal k kamtamass z etu

2 дӘріс Өлшем түрлері
Өлшемдерді:

  • ақпаратты алу тәсілі бойынша;

  • өлшеу үдірісіндегі өлшенетін шаманың өзгеру сипаты бойынша;

  • өлшеу ақпараттың саны бойынша;

  • негізгі бірлікке қатынас бойынша бөлінеді.

Ақпаратты алу тәсілі бойынша өлшеуді тік, жанама, тұтас және бірлескен деп бөледі.
Тік өлшеу – деп физикалық шаманы оның өлшемі мен тікелей салыстыру. Мысалы, заттың ұзындығын сызығышпен өлшеген кезде бастапқы шаманы өлшемі мен салыстыру болып шығады, яғни сызығышпен.
Жанама өлшемінің тік өлшемінен айырмашылығы, шаманың алғашқы кемуі з, анықталған бастапқы тәуелділік пен байланысты тік өлшеудің нәтижесі бойынша белгіленеді. Сондай-ақ, егер тоқ күшін амперметрмен, ал кернеуді вольтметрмен өлшесе, онда белгілі барлық үш функциональді шамалардың өзара байланысы бойынша электр тізбегінің (цепь) қуатын есептеуге болады.
Тұтас өлшеуі бір мезгілде өлшенген бірнеше біртектес шамалардың нәтижесі бойынша құрастырылатын теңдеу жүйесін шешуі мен кездестіреді. Теңдеу жүйесін шешуі бастапқы шаманы есептеу мүмкіншілігі береді.
Бірлескен өлшемдері – деп бұл екі немесе одан көп біртекті физикалық шамалар арасындағы байланысты анықтау үшін жасалатын өлшемдерді айтады.
Тұтас және бірлескен өлшемдері электртехника аумағында әр түрлі шамашарттары мен сипаттамаларды өлшеуге қолданылады.
Өлшеу сипаттамасы бойынша өлшеу үдірісіндегі өлшенетін шамалары статистикалық, динамикалық және статикалық өлшеулер болады.
1. Статистикалық өлшеу кездейсоқ үдірістердің, дыбыс сигналдардың, шу деңгейлердің және т.с.с. сипаттамаларын анықтау мен байланысты.
2. Статикалық өлшеуі өлшенетін шамасы тұрақты болған кезде ғана іске асырылады.
3. Динамикалық өлшеуі өлшеу үдірісіндегі төзімді сол немесе басқа өлшемдерін шамалары мен байланысты.
Статикалық және и динамикалық өлшемдері тәжірибеде оңды түрде өте сирек кездеседі.
Өлшеу ақпараттарының саны бойынша бірреттік және көпреттік өлшемдер деп бөлінеді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   29




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет