3. Жарақаттану және жазатайым оқиғалар кезінде дәрігерге дейінгі медициналық көмек көрсету Жарақаттың орнына байланысты тез тоқтату үшін артерияларды жарақаттың үстіндегі сүйекке қан ағымы арқылы ең тиімді жерлерде басыңыз (самайлық артериясы; шүйде артериясы; ұйқы артериясы; бұғанаасты артериясы; қолтық артериясы; иық артериясы; кәріжілік артериясы; шынтақжілік артериясы; сан артериясы; сан ортасындағы сан артериясы; тақым артериясы; табанның сырт жақ артериясы; артқы үлкен жіліншік артериясы);
Жараланған аяқ-қолдан қатты қан кеткенде, егер бұл аяқ-қол сынбаған болса, оны жарақат алған жерден жоғары буындарды бүгу қажет. Бүгу кезінде пайда болған тесікке мақта, дәке салу, буынды әбден бүгу және буынның бүгілген жерін белбеумен, орамалмен, материалдармен байлап тастау қажет;
Жараланған аяқ-қолдан қатты қан кеткен кезде жараның үстіне (денеге жақын) жгут салу, жгут салынған жерге жұмсақ төсеммен аяқ-қолды (дәке, орамал) орау қажет. Қан кететін тамырды жақын сүйекке алдын ала саусақпен басу қажет. Егер тамыр пульсациясы оны салған жерден төмен анықталмаса онда жгут дұрыс салынды, аяқ-қол бозарады. Жгут созу (серпімді арнайы жгут) және бұрау (галстук, бұралған орамал, сүлгі) арқылы салынуы мүмкін;
Оқыту нәтижелері және бағалау критерийлері
Осы модульді табысты аяқтағаннан кейінгі білім алушының оқыту нәтижелері
ОН1 Денсаулықты нығайту және салауатты өмір салты қағидаттарын сақтау.
1. Салауатты өмір салты негіздері мен мәдениетін ұғынады.
2. Бұлшық етке жүктеме түскен кездегі тыныс алу, қан айналым және энергиямен қамтамасыз ету жүйелері қызметінің физиологиялық негіздерін сипаттайды.
3. Жалпы дене дайындығы бойынша жаттығулар кешенін орындайды.
4. Күнделікті өмірде салауатты өмір салты мәдениетін сақтайды.
ОН2 Физикалық қасиеттерді және психофизиологиялық қабілеттерді жетілдіру.
1. Командалық спорттық ойын қағидаларын сақтайды.
2. Денет тәрбиесі жүктемесінің негіздерін және оны реттеу тәсілдерін сипаттайды.
3. Жаттығуларды орындау техникасын меңгереді.
4. Үйренген ойын тәсілдері мен жеке тактикалық міндеттерді оқу ойынында қолданады.
5. Бағдарламада көзделген бақылау нормативтері мен тестілерін орындайды.
ОН3 Жарақаттану және жазатайым оқиғалар кезінде дәрігерге дейінгі медициналық көмек көрсету.
1. Дене тәрбиесі жаттығуларымен айналысу кезінде жарақаттардың туындау себептерін, жарақаттанудың алдын алу тәсілдерін түсінеді.
2. Жарақаттар кезінде дәрігерге дейінгі көмек көрсетеді.
