Сабақтың тақырыбы: Жай сөйлем мен құрмалас сөйлем. Сабақтың мақсаттары: Құрмалас сөйлем туралы түсінік беру, жай сөйлеммен салыстыра отырып құрмалас сөйлемнің өзіндік ерекшеліктерін таныту; оқушыларға жай сөйлемді құрмалас сөйлемге айналдыру жолдарын тұлғалық жағынан байланыстыратын, құрылымдық ерекшеліктерін, жасалу жолдарын меңгерту, ойлау қабілеттерін, тіл байлығын, танымдық, зерттеу, шығармашылық қабілеттерін дамыту.
Сабақтың көрнекілігі: Интерактивтік тақта, плакаттар, кесте.
Сабақтың барысы I. Ұйымдастыру. II. Үй тапсырмасын тексеру. III. Жаңа сабақ. А) Сөйлем дегеніміз не?
Ә) Хабарлы сөйлем дегеніміз не?
Б) Лепті сөйлем дегеніміз не?
В) Жалаң сөйлем дегеніміз не?
Г) Жайылма сөйлем дегеніміз не?
Жай сөйлем Құрамалас сөйлем
Күн жылынды. Күн жылынды да,
Қар еріді. қар еріді.
Жер көгерді. Жер көгерді де,
Мал өріске шықты. мал өріске шықты.
Кестенің бірінші бағанындағы сөйлемдер оқушыларға ауызша талдатылады. Талдау барысында оқушылар бұл сөйлемдердің бәрі де жай бір ғана ойды білдіретін жай сөлем екенін айтып тұрлаулы мүшелерді табады. Содан соң кестенің екінші бағанындағы сөйлемдерге оқушылардың назарын аударып, алдыңғы сөйлемдермен салыстыра отырып, олардың екі жай сөйлемнен құралып күрделі ойды білдіріп тұрғаны, әр жай сөйлемнің, өз бастауышы мен баяндауышы бар екені, жай сөйлемдердің ара-жігі бір-бірінен үтір арқылы бөлінетіні байқалады.
Оқулықтағы 150-жаттығудағы осы мақсатқа пайдалануға болады.
151-жаттығу. Өлеңді оқы, құрмалас сөйлемдерді тап, әрбір құрмалас сөйлем құрамында неше жай сөйлем барын анықта.
«Сөйлемді аяқта» ойынын ойнату.
Мен далаға.....
Қалың қарды...
Төңіректі қараңғылық...
Аспанда жұлдыздар...(жымыңдай бастады).
Содан соң жай сөйлемдерді құрмалас сөйлемге айнадыра айтқызу.
53-жаттығу. Құрмалас сөйлемдерді оқып, неше жай сөйлемнен тұратынын айт.
Сәуле бармай, Әсия келмейді.
Қарлығаш төмен ұшса, күн жуады.
Жаз ыстық болса, қыс суық болады.
Құрмалас сөйлемдердің бірінші жай сөйлемнің баяндауышын тап.
Шығармашылық жұмыс. Әр топқа құрмалас сөйлемге байланысты мақал-мәтел айтқызу.
Жұмбақ жасыру. Таңмен көзін ашады, әлемге нұр шашады.
Құрмалас сөйлемнің ішіндегі жай сөйлемдердің арасына үтір қойып, көшіріп жаз.
