Дәстүрлі-консервативтік. Бұл жерде «консервативті» сөзі позитивті жағында(яғни білімнің көмегімен мәдениетті тұрақтандыру, сақтап қалу) қолданылады.
Рационалистикалық – мәдениеттегі шығармашылық тәсілге сәйкес және адамды мәдениетке бейімдеу үшін қолданылады.
Феноменологиялық (гуманистік) – адамға мәдениеттің басты феномені, білім беру субьектісі ретінде қатынасу.
Парадигмалар біріншіден білім берудің мақсаттарына байланысты, екіншіден, мектептің функциясын түсінуге, мақсатқа жету әдістеріне, педагогикалық өзара әрекет сипатына, білім берудегі оқушының орнына байланысты ажыратылады. Бұл парадигмалардың әрқайсысы білім берудің алдына сұрақтар қояды:
Білім берудің мақсатының қоғамдық маңыздылығы неден құралатындығы туралы;
Білімнің, дағдының, тәжірибенің қайсысы немесе қандай түрі құнды және қазіргі заманның білім беру жүйесі қандай болу керектігі туралы:
Е.А.Ямбург
Е.А.Ямбургтың жіктеуі бойынша:
― когинтивті-ақпараттық – бұл парадигма адамзатпен жинақталған барлық білімді, дағдыны, тәжірибені максималды көлемде балаға берудің қажеттілігі туралы тұрақты көзқарастан туындайды;
― тұлғалық- бұл назар баланың интеллектуалды дамуынан эмоционалды және әлеуметтік дамуына аударылады;
― мәдениеттілік – тез өзгермелі әлемде тірі қалуға көмектесетін оңтайлы білім мен дағдының балаға керек екендігін қолдай отырып, мұғалімді негізгі міндеті-балалық тұлғасын қалыптастыруға қарай бағытталады.
― компоненттілік – бұл парадигма когнитивті-ақпараттықтан туындайды, бірақ одан айырмашылығы – ол практикалық бейімделуді күшейтеді, мобильді, дағдылы етуді, оның тек фактілер жинағының иесі ғана емес, сол фактіні алудың әдістері мен технологиясының иесі ретінде де қалыптасуына дайындауға ұмтылады.