Ы. Алтынсарин оқу-білімнің тек ізденіс, еңбекпен табылатынына ерекше мән берген ағартушы. Ол оқу үшін инемен құдық қазғандай ыждағаттылық, талап пен сабырлылық қажет екенін ескертеді.
Ал оқымаған надандарды ақын аз ғана сөзбен сынап, олардың ақ, қараны айырмайтын көрсоқыр екенін айтады.
«Надандықтың белгісі,
Еш ақылға жарымас.
Жайылып жүрген айуандай,
Ақ, қараны танымас...
Жөн білмеген наданға,
Қыдыр ата дарымас»
Ыбырай Алтынсарин білімділіктің маңызы туралы
Ы.Алтынсарин «Өнер-білім бар жұрттар» атты еңбегінде білімділіктің маңызын қазақ халқын дамыған елдердің қатарына жеткізуінде деп білді:
«Өнер-білім бар жұрттар Тастан сарай салғызды, Айшылық алыс жерлерден Көзіңді ашып-жұмғанша Жылдам хабар алғызды, Аты жоқ құр арбаны Мың шақырым жерлерге Күн жарымда барғызды, Адамды құстай ұшырды Мал істейтін жұмысты От пен суға түсірді, Отынсыз тамақ пісірді, Сусыздан сусын ішірді!..»
Қазіргі қоғамда «білімді адам» моделі
1) функционалдық және шығармашы-лық білімді қолдану;
Қазіргі білімді адам - әлемді игеріп, ондағы өзінің орнын таба алатын, заман сұранысына сай өзегін өзгерте алатын, іскер адам. Яғни білімді тек білдіру үшін ғана емес, соған сүйеніп, тез жол табуға икемді, ішкі қуаты мобильді, білікті тұлға пісіп-жетілуіне бағыттау қажет.
