40
жалпы зауыттық және цехтық қызметтерінің жиынтығы.), сондай-ақ жұмыс
орындарын құралмен қамтамасыз ету үшін [7].
Құрал шаруашылығының құрамына мыналар кіреді:
1. Барлық зауытішілік өндіріс, құралды жөндеу және қалпына келтіру
шоғырланған аспаптық цех (ИЦ);
2. Құрал-сайман цехынан келіп түсетін, сондай-ақ сырттан алынатын
құрал-саймандардың жалпы зауыттық қорын сақтауды жүзеге
асыратын
орталық құрал-сайман қоймасы (ЦИС);
3. Цехтық құрал-саймандық қорларды сақтауға және жұмыс орындарын
құрал-сайманмен қамтамасыз етуге арналған құрал-саймандық-үлестірме
қоймалар (ИРК);
4. Барлық аталған қызметтер мен
жұмыс орындарындағы құрал-
саймандардың тікелей қоры.
Құрал шаруашылығының негізгі міндеттері [8]:
- кәсіпорынның құрал мен жабдыққа қажеттілігін анықтау;
- сырттан сатып алуды немесе құралдар мен жабдықтарды өндіруді
жоспарлау;
- құралдар мен жарақтарды пайдалануды ұйымдастыру;
- жұмыс орындарын құралдармен және жабдықтармен қамтамасыз ету;
- құралдар мен жарақтарды бақылау, есепке алу және сақтау.
Құралдар мен жабдықтардың зауытішілік айналымы 2.17-суретте
көрсетілген схема бойынша жүзеге асырылады.
Орталық қойма зауытқа сырттан келіп түсетін немесе өз күшімен
дайындалған барлық құрал-саймандар мен жарақтарды қабылдайды және
есепке алуды жүргізеді, олардың талабы
бойынша тек құрал-саймандар-
үлестіру қоймаларына ғана сақтайды және береді.
Сонымен қатар, ЦИС-те
цехтардың құралдар мен жабдықтарға арналған
лимиттерді пайдалануына
бақылау жүргізіледі, олардың қорларын толықтыруға тапсырыс беріледі.
ИРК құрал мен жабдықты қоймадан алады, оларды сақтайды, жұмыс
орындарына жеткізеді, жұмысшылардан
тозған немесе пайдаланылған
құралды қабылдайды және оны жөндеуге, қайта жүктеуге немесе есептен
шығаруға жібереді. Құрал-саймандық-үлестіру
қоймаларына қайтарылған
құрал-саймандар мен жарақтарды бақылаушылар тексереді және қайрауға,
жөндеуге немесе есептен шығаруға жататын пайдалануға жарамды құрал-
саймандарға сұрыптайды.
Ірі сериялы және жаппай өндіріс жағдайында құрал тұрақты
пайдалануға беріледі. Жеке және шағын сериялы өндірістерде құрал-
саймандар мен жарақтар уақытша пайдалануға беріледі. Сонымен қатар, әр
жұмыс орны үнемі қолданылатын құралдармен және жабдықтармен
жабдықталуы керек.
41
жалпы зауыттық және цехтық қызметтерінің жиынтығы.), сондай-ақ жұмыс
орындарын құралмен қамтамасыз ету үшін [7].
Құрал шаруашылығының құрамына мыналар кіреді:
1. Барлық зауытішілік өндіріс, құралды жөндеу және қалпына келтіру
шоғырланған аспаптық цех (ИЦ);
2. Құрал-сайман цехынан келіп түсетін, сондай-ақ сырттан алынатын
құрал-саймандардың жалпы зауыттық қорын сақтауды жүзеге асыратын
орталық құрал-сайман қоймасы (ЦИС);
3. Цехтық құрал-саймандық қорларды сақтауға және жұмыс орындарын
құрал-сайманмен қамтамасыз етуге арналған құрал-саймандық-үлестірме
қоймалар (ИРК);
4. Барлық аталған қызметтер мен жұмыс орындарындағы құрал-
саймандардың тікелей қоры.
Құрал шаруашылығының негізгі міндеттері [8]:
- кәсіпорынның құрал мен жабдыққа қажеттілігін анықтау;
- сырттан сатып алуды немесе құралдар мен жабдықтарды өндіруді
жоспарлау;
- құралдар мен жарақтарды пайдалануды ұйымдастыру;
- жұмыс орындарын құралдармен және жабдықтармен қамтамасыз ету;
- құралдар мен жарақтарды бақылау, есепке алу және сақтау.
Құралдар мен жабдықтардың зауытішілік айналымы 2.17-суретте
көрсетілген схема бойынша жүзеге асырылады.
Орталық қойма зауытқа сырттан келіп түсетін немесе өз күшімен
дайындалған барлық құрал-саймандар мен жарақтарды қабылдайды және
есепке алуды жүргізеді, олардың талабы бойынша тек құрал-саймандар-
үлестіру қоймаларына ғана сақтайды және береді. Сонымен қатар, ЦИС-те
цехтардың құралдар мен жабдықтарға арналған лимиттерді пайдалануына
бақылау жүргізіледі, олардың қорларын толықтыруға тапсырыс беріледі.
ИРК құрал мен жабдықты қоймадан алады, оларды сақтайды, жұмыс
орындарына жеткізеді, жұмысшылардан тозған немесе пайдаланылған
құралды қабылдайды және оны жөндеуге, қайта жүктеуге немесе есептен
шығаруға жібереді. Құрал-саймандық-үлестіру қоймаларына қайтарылған
құрал-саймандар мен жарақтарды бақылаушылар тексереді және қайрауға,
жөндеуге немесе есептен шығаруға жататын пайдалануға жарамды құрал-
саймандарға сұрыптайды.
Ірі сериялы және жаппай өндіріс жағдайында құрал тұрақты
пайдалануға беріледі. Жеке және шағын сериялы өндірістерде құрал-
саймандар мен жарақтар уақытша пайдалануға беріледі. Сонымен қатар, әр
жұмыс орны үнемі қолданылатын құралдармен және жабдықтармен
жабдықталуы керек.
Сурет 2.17. Аспаптар мен саймандардың зауытішілік айналымы
1 - жаңа сатып алынған аспаптар мен саймандар; 2 – аспаптар цехында жасалған жаңа
аспаптар мен саймандар; 3,6 - қалпына келтірілген аспаптар мен саймандар; 4,12 - жаңа
аспаптар мен саймандар; 5,7 - тозған аспаптар мен саймандар; 8,10 – жүзі
қайтқан
аспаптар мен саймандар; 9,11-өткірленген аспаптар мен саймандар.
Технологиялық жабдықтаудың әрбір түрі бойынша машина жасау
кәсіпорнының қажеттілігі оның жоспарлы кезеңдегі шығынын және сол
кезеңнің соңы мен басындағы айналым қоры қалдықтарының өзгеруін
қамтиды [8]:
,
Достарыңызбен бөлісу: