Бұранданы тегістеу. Бұранданы тегістеу металлды кесу емес, оны
қысыммен өңдеуге жатады. Бұл әдіспен материалдың талшықтары
кесілмейді, бұранда тегістегіш плашкалар мен роликтердің шығыңқы
жерлерін металлға басып енгізу арқылы өңделетін бетті деформациялайды.
Осы әдіспен алынған бұранданың беті тегіс, таза және тығыздалған болады.
Мысал ретінде біз «өс» бөлшегін жасаудың технологиялық процесін
жобалауды қарастырамыз.
«Өс» бөлшегін дайындаудың технологиялық процесін жобалау
Қарастырылып отырған өс (сурет 2.33) өңделетін бөлшекті, яғни
күйентені орнықтыруға арналған. Өстің төменгі шеті сайманның негізіндегі
арнайы тесікке орнатылады, ал өстің жоғарғы шетінде ұзындығы 19 мм
болатын М12 метрикалық бұранда кесілген. Өстің 30 мм-лік диаметрінде
өңделетін бұйымды отырғызуға арналған ені 10 мм, тереңдігі 5 мм және
ұзындығы 50 мм шпонка ойығы бар.
«Өс» бөлшегі ГОСТ 1080-74 бойынша Ст30 маркалы сапасы
қарапайым конструкциялық болаттан жасалған, термиялық өңдеу –
нормальдау, аққыштық шегі σ
а
= 300 МПа, үзілуге уақытша кедергі 500
МПа, салыстырмалы ұзаруы Ψ=50%, соққы тұтқырлығы 80 Н·м/см
2
,
қаттылығы НВ179 [13].
Бөлшек құрылымының технологиялылығын талдау
Бөлшек құрылымының технологиялылығын сандық және сапалық
көрсеткіштер бойынша бағалаймыз.
Бөлшектің технологиялылығын сандық бағалау келесі көрсеткіштер
бойынша жүргіземіз:
Сурет 2.33. «Өс» бөлшегі
1. Бөлшектің құрылымдықэлементтерінің унификация коэффициенті
э
эу
уэ
Q
Q
К
, (2-16)
мұндағы
10
эу
Q
- бөлшектің унификацияланған элементтерінің саны,
10
э
Q
- бөлшектің құрылымдық элементтерінің жалпы
саны.
78
Демек,
1
10
10
уэ
К
2. Материалды пайдалану коэффициенті
з
им
т
т
К
, (2-17)
мұндағы:
кг
т
735
,
0
- бөлшетің массасы;
кг
т
з
956
,
0
- дайындаманың массасы.
Олай болса,
77
,
0
956
,
0
735
,
0
им
К
3. Бөлшекті өңдеудің дәлдік коэффициенті
ТЧО
ТЧН
ТЧ
Q
Q
К
,
мұндағы:
0
ТЧН
Q
- өңдеу дәлдігі негізделмеген өлшемдер саны;
16
ТЧО
Q
- өңделетін өлшемдердің жалпы саны.
Демек,
0
16
0
ТЧ
К
4. Бөлшек беттерінің кедір-бұдырлық коэффициенті
ШО
ШН
Ш
Q
Q
К
,
мұндағы:
0
ШН
Q
- бөлшектің кедір-бұдырлығы негізделмеген
беттерінің саны;
15
ШО
Q
- бөлшектің өңделетін беттерінің жалпы саны.
Сонымен,
0
15
0
Ш
К
.
Бөлшек құрылымының сапалық көрсеткіштері:
1. Өс стандартты және бірыңғай элементтерден тұрады: цилиндр;
фаска; галтель; шпонка ойығы.
2. Бөлшектің өлшемдері мен беттері сәйкесінше оңтайлы дәлдік пен
кедір-бұдырға ие.
3. Бөлшектің қаттылығы жеткілікті, ал білік материалы жақсы өңделеді.
4. Дөрекі база - прокаттың цилиндрлік беті, ал таза база – орталық
тесіктер.
79
Демек,
1
10
10
Достарыңызбен бөлісу: |