Грекияның көне мәдениетінің тамыры тереңде жатыр. Грекия жері менЭгей теңізі аралдарың мекендеген тайпалардың өркениеті ерекше тарихтаорын алды. Эгей мәдениетінің аса маңызды орталықтары Крит аралыПелопоннес түбіндегі Микены болғандықтан да Эгей өркениетін КритМикены мәдениеті деп аталынды. Крит-найзағай тәңірі Зевстің туған жері,аңыз бойнша Гректің ең басты құдайы Зевс бұқа бейнесіне еніп, Финикияпатшайымы асқан сұлу Еуропаны алады, ал одан аралдың болашақ билеушісіМинос туылған. Атақты Геракл жайлы да аңыз осы аралмен байланысты.
«Гомер кезеңі»
Грекия мәдениетінің келесі кезеңі ұлы Гомердің атымен «Гомер кезеңі» депаталынады Қазба дүниелерден талдау жасағанда Гомерлік кезеңнің IX-XIII ғ. рулыққұрылыстың орнына біртіндеп таптық қоғам қалыптаса бастаған. Өмір үшінкүрестің яғни күрес бар жерде өлім бар, күрес бар жерде жеңіс бар –дегенөмірлік қағидаларға грек философы Протогор былай деген «Адам - бардүниенің өлшемі». Дегенмен адамнан гөрі құдiретті құдайлар бейнелерініңкөптен берілуі – грек мифологиясына тән қасиет болып саналады.Гомер дәуірінен келіп жеткен - аю өрнектер, құмыралар, қоладанжасалынған құмыралар, мүсіндер жатады. Құмыраны әшекейлер үшінгеометриялық стильді қалыптастырды.
«Бұлт айдаушы» Зевстің еркімен жаңбыр жауады немесе қуаңшылық болады. Өзінашуландырған адамдар мен құдайларды құдіретті Зевс алтын жебелермен – жайоғымен жайратады-мыс.Гректер «Жерді тербетуші» – теңіз құдайы Посейдоннан қаһарлы Зевстен кемқорықпаған. Посейдон өзінің үш тісті орасан зор найзасымен жерді сілкінтіп, теңізгеалапат дауыл тұрғызып, кемелерді суға батырып жібереді.Күн құдайы Гелиос ақша қардай аппақ аттар жегілген алтын арбасымен аспандажүріп өткенде күн туады-мыс.Жарық пен өнердің құдайы – Аполлон.Күзде өсімдіктердің қурауы мен көктемде табиғаттың жандануы құнарлылықтыңәйел құдайы Артемидаға байланысты болған.Адам өлген соң, оның жаны жер асты патшалығының әміршісі қатыгез Аид билікететін, өлген адамдардың қапас жер асты патшалығына түседі-міс. Аидтың аяғыныңастында үш басты төбет отырады, ол жер асты патшалығына келгендерді кіргізеді де,бірақ одан ешкімді де шығармайтын болған.Гректер басты құдайларды мәңгі өлмейтін, сұлу, тұлғалы, алып адам бейнесіндеелестетті. Ал орман құдайлары сатырларды үсті-бастары жүн басқан ешкі аяқты, ешкіқұлақты адамдарға ұқсатты. Бұлақтардың әйел құдайларын қыз түрінде бейнелепнимфалар деп атады.Шаруашылықтың әр саласының, егіншіліктің, мал шаруашылығының, аңшылықтың,қол өнердің әрқайсысының қамқоршы құдайлары бар деп саналды.Шарап жасау ісінің құдайы Дионис адамдарға жүзім өсіріп, шарап жасаудыүйретсе керек. Оның құрметіне мейрамдар өткізіліп отырған.Гректер металл өңдеуді игере бастаған кезде ұсталардың жарылқаушысы –Гефест құдай туралы аңыз шықты. Гефест жер астындағы ұстаханада өзі жұмысістейді екен. От пен түтін атқылап жатқан жанар таулар оның жер астындағыұстаханасынан шығады. Гефест үстіне қолөнершілердің қарапайым киімін киеді, бетіқолы қап-қара, күйе болып жүреді-міс.Сауда-саттықтың өркен жаюына байланысты оның жарылқаушысы – Гермесқұдай пайда болды. Ол Зевстің тапсырмасын орындап, бір қаладан екінші қалаға ұшып
Артемиданың ғибадатханасы.
Грек әйел пірі Артемиданың Кіші Азияның Эфес қаласындағығибадатханасы әлемнің үшінші «кереметі» деп есептелген.Ол кілең мәрмәр тастан 120 жыл бойы салынып,жаңа заманғадейінгі 550 жыл шамасында аяқталған. Ғибадатхананы көзтартарлық әдемі салып, ішінде бағалы заттар мол болады.Сондықтан атағы жер жүзіне жайылып кетеді.Біздің заманымызда бұрынғы 356ж. Герострат деген біреуатын шығармақ оймен ғибадатхананы өртейді. Ақыры оныңесімі ақылға қонымсыз зиянкестіктің белгі-бейнесі болыпмәңгілікке ел аузында қалады.
Қортынды
Қорыта келгенде: әлемге эстетикалық тәрбие берудеарасан зор әсерін тигізген. Антика дүниесі деп аталатынЕжелгі Грекия мен Рим мәдениетінің әлемдік өркениеттеалатын орны ерекше. Өмір шындығын нақты бейнелеп,көркемділікпен қарапайымдылық, шыншылдық пеншеберлік қасиеттерімен белгілі болған және Римсәулетшілері мен мүсіншілерінің жәнекескіндемешілерінің даңқы мәдени туындылары – көнезаман тарихы туралы ұғымымызды кеңейтіп қана қоймай,мәдениеттің асқақ үлгісі ретінде күні бүгінге дейін өзмәнін жоймай отыр.
