Биология ғылымының салалары Тірі табиғаттағы өзгерістер жиынтығын зерттейді: Биология
жүктеу/скачать 0,51 Mb.
|
Áèîëîãèÿ ?ûëûìûíû? ñàëàëàðû Ò³ð³ òàáè?àòòà?û ?çãåð³ñòåð æèûíòû?û
| Тыныс алу жүйесі
Ағзалардың оттегін сіңіріп, көмірқышқылы газын сыртқа шығаруы: Тыныс алу Мүшелер мен қоршаған ортаның газ алмасу: Тыныс алу Қан мен қоршаған орта арасындағы газалмасуға қатысады: Тыныс алу жүйесі Тыныс алу орталығының қызметі:Ауамен тыныс алу,тыныс шығаруды реттейді Ағза үшін тынысалудың маңызы: Органикалық қосылыстардың ыдырап, тотығуы үшін Оттектің жасушаның құрам бөліктерімен қосылуы: Жасушалық тыныс алу Тыныс алғанда өкпеге түсетін атмосфералық ауа құрамы: Азот, оттек, көмірқышқылгазы Тыныс алғанда атмосфералық ауаның құрамы:78% азот,21% оттек,0,03% көмірқышқыл газы Адам демалуға болатын ауадағы оттегі мөлшері: 21% Тыныс шығарғанда ауада: Оттегі - 16%, көмір қышқыл газы - 4% Тыныс алғандағы ауа құрамының тыныс шығарғандағы ауа құрамының айырмашылығы: О2-көп,СО2-азырақ болуы керек Тыныс алу мүшелерінің қызметі:Оттегінің қанға өтуін қамтамасыз етеді Тыныс алу кезінде тамырдың сыртқы ортаға бөліп шығаратыны:Көмірқышқыл газы Тыныс алудың негізгі мәні: Газалмасу Дені сау ересек адам минутына ... рет тыныс алады:15-18 Тыныс алғанда: Өкпе мен кеуде қуысының көлемі ұлғаяды, кеуде қысымы төмендейді Адам ағзасындағы қан мен атмосфералық ауа арасындағы газ алмасу жүреді:Тыныс алу мүшелеріне Тынысалу мүшелері:Мұрын қуысы (кеңсірік)→жұтқыншақ→көмекей→кеңірдек→ ауатамыр (бронхылар)→өкпе Ауыз бен мұрын қуыстарының қосылған жері:Аңқа Мұрын қуысының бөліктері:2 Мұрын қуысының құрылысы:Эпителий,сілемейлі қабықша, бездер, кірпікшелер Мұрын қуысының ішкі беті: Эпителийлі, сілемейлі қабық, көп қантамырлы Мұрын қуысының ішкі қабырғасын астарлайтын қабықша: Сілемейлі Тыныс жолдарындағы шаң-тозаңды тұтып қалып өкпеге жібермейді: Кірпікшелер Мұрын қуысының қызметі: Ауаны жылытады, микроптарды тұтып қалады Мұрын қуысында ауаны жылытып, микробтарды жояды:Лейкоциттер, капиллярлар Мұрын қуысындағы микроптарды жоятын жасушалар: Лейкоциттер Мұрын қуысының сілемейлі қабықшасының қызметіне тән емес белгі: Газалмасуға қатысу,ауаны дымқылдату Мұрын қуысының барлық ішкі бетінің көлемі: 150см Мойын омыртқаларының алдыңғы жағында орналасқан, түтік пішінді қуыс, бұлшықетті мүше:Жұтқыншақ Жұтқыншақта қиылысады:Ас қорыту, тыныс алу жолдары Жұтқыншақтың қызметі:Ас қорыту, тыныс алуға қатысады Мойынның алдыңғы жағында орналасқан шеміршекті түйін:Көмекей шодыры Көмекейдің құрылыс бөліктері:Іші қуыс, шеміршекті, дыбыс сіңірлері, қақпашық Дыбыс түзу, шығару қызметін атқарады: Көмей Дыбыстың шығуы байланысты:Дыбыс сіңірлерінің тербелісіне Дыбыс сіңірлері арасындағы кеңістік:Дыбыс саңылауы Ерлердің көмейінің ұзындығы: 44 мм Көмекейдің жалғасы,іші қуыс түтік пішінді, шеміршекті мүше:Кеңірдек Кеңірдек:Өңештің алдыңғы жағында орналасқан, жартылай сақиналы шеміршекті, 2 ауатамырға тармақталған Кеңірдектің ұзындығы мен диаметрі: 9-12 см, 15-18 мм Кеңірдек қабырғасының қабысып қалмай, ауаның еркін өтуін қамтамасыз етеді:Жартылай сақиналы шеміршек Кеңірдектің жалғасы: Ауатамыр (бронхы) Кеңірдек бөлінеді: Екі бронхыға «Бронхиолды ағаш» түзетін тыныс мүшесі: Ауатамыр Өкпедегі бронхылар тармақталып түзеді:Бронхиолалар Кеуде қуысында орналасқан шымыр, кеуекті серпімді борпылдақ жұп мүше:Өкпе Өкпе: Кеуде қуысының қабырғасына жанаса орналасқан, түсі қызғылт, қан тамырлары көп, сыртын жұқа қабықша қаптаған Өкпенің сыртын қаптайтын екі жапырақшадан тұратын жұқа қабықша:Өкпеқап (плевра) Адамда өкпе бөлігінің саны:2 Оң жақ өкпенің жүлгелерінің саны:3 Альвеолалар: Өкпе көпіршіктері Альвеолалардың диаметрі: 0,2-0,3 мм Альвеолалардың қабырғасын түзетін ұлпа:Эпителий Өкпедегі тынысалу қозғалыстарының жүру себебі:Қабырғаарлық бұлшықет пен көкеттің жиырылуынан Тынысалу жүйесінде газ алмасу жүреді: Өкпеде, ұлпада Оттегі сіңірліп газалмасу жүретін мүше: Өкпе көпіршіктерінде Оттегінің өкпеден ұлпа мен мүшелерге тасылуы: Оксигемоглобин түрінде Өкпедегі газ алмасу аталады:Сыртқы тыныс алу Ұлпадағы газ алмасу аталады:Ішкі тыныс алу Өкпе мен ұлпадағы газалмасу неге байланысты: Диффузия Өкпенің газ алмасуына қатысатыны: Бронхиолдар, өкпе көпіршіктері, веналық қылтамырлар Өкпенің тіршілік сыйымдылығы:Терең тыныс алғаннан кейінгі шығарылған ауаның ең көп мөлшері Ересек адамдағы өкпенің тіршілік сыйымдылығы:3500 мл Тыныштық күйде тыныс алғанда жұтылатын ауа мөлшері:500 мл Өкпенің тіршілік сыйымдылығын анықтайтын құрал:Спирометр Ер адамдарға тән тыныс алу:Құрсақтық Әйел адамдарға тән тыныс алу:Көкіректік Тыныс алудың реттелу жолдары:Жүйкелік, гуморальдық Тынысалу мүшелерінің ауруы:Баспа, бронхит, тыныс демікпесі, өкпенің қабынуы, тұмау Мұрын сілемейлі қабықшасының қабынуы: Гайморит Өкпе қабынуы: Пневмония Қатты булықтыратын, шаң тозаң, уайымнан болатын ұстамалы ауру: Тыныс демікпесі Жұқтырушы микробы қараңғы,ылғалды, жылы жерде ұзақ сақталады: Туберкулез Ауа тамшыларымен таралатын жұқпалы ауру: Туберкелез Сау адамға ауру адам жөтелгенде, сөйлегенде жұғатын өкпе ауруы: Туберкулез Тамаққа тәбеті шаппай,тершіл болу ауруының белгісу:Туберкулез Асқынғанда жөтеліп қан түкіретін жұқпалы ауру: Туберкулез Туберкулез ауруына сипаттама: Ұлпалары жансызданады, өкпені қатайтып,беріштендіреді, әлсіз, терлегіш, тәбеті жоқ, дене қызуы көтеріңкі Бүкіл ағзаны әлсірететін өте кең тараған жұқпалы ауру: Тұмау Мұрынның иіс сезімталдығын төмендететін жұқпалы ауру: Тұмау Иіс,дәм сезіну нашарлайтын жұқпалы ауру: Тұмау Тұмау вирустарының кездесетін жері:Қақырықта, сілекейде Тыныс мүшелеріне зиян тигізетін заттар: Темекі, шаң-тозаң Барлық темекі тартатындарда қабынатын мүше: Тыныс жолдары Темекінің құрамындағы улы зат:Никотин Темекі түтінінде адам организіміне өте қауіптісі: Көмір тотығы,күл Темекі түтініндегі канцерогенді зат болып табылады: Синиль қышқылы Шылым түтінінің ішінде болады: Улы газ, шаң, күйе Шылым шегу зардабынан болатын өкпе ауруы: Пәле, рак Газдан улану кезіңдегі қауіпті іс әрекет: Газдың иісін кетіру үшін сіріңке жағу Тыныс алу жиілігі мен тереңдігін тудыратын тыныс алу орталығының қозуы: СО2 жүктеу/скачать 0,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|