Асқорыту жүйесі Асқорыту мүшелері Тағам құрамындағы күрделі органикалық қосылыстардың ыдырап, қан мен лимфаға өтуі:Асқорыту Асқорыту жүйесінің қызметі: Қоректік заттарды күрделі түрінен жай, қанның құрамына өте алатын күйіне айналдыру Асқорытуда тағам өзгеріске ұшырайды:Механикалық, химиялық Асқорыту мүшелері қабырғасының қабаттары: Дәнекер, бірыңғай салалы, эпителий Асқорыту жолының сыртқы қабаты: Дәнекер ұлпалы сірнелі Асқорыту жолының ортаңғы қабаты:Бірыңғай салалы бұлшықет Асқорыту жүйесінің ішкі қабаты тұрады: Эпителий ұлпасынан Асқорыту мүшелерін астарлап, қоректік заттар ерітіндісін сіңіріп өткізетін ұлпа: Эпителий Асқорыту мүшелері:Ауыз-жұтқыншақ-өңеш-қарын-ұлтабар-ашішек-тоқ ішек-тік ішек Қызметі тағамды механикалық және химиялық өзгерістерге ұшырату: Ауыз қуысы Асқорыту жүйесіндегі ауыз қуысының маңызы: Асты механикалық өндеу, көмірсуларды ыдырату, тағамның дәмі мен температурасын анықтау Астың сілекеймен шылануы:Ауыз қуысында Ауызда ферменттердің әсерінен ыдырайды:Көмірсу Асқорыту мүшелерінде көмірсулардың ыдырап, қанға сіңірілуі: Глюкоза Асқорыту жүйесінің өте қозғалмалы мүшесі:Тіл Тіл мынадай аймаққа бөлінеді: Түбі, денесі, ұшы Жұтқыншақтың төменгі жағы жалғасады: Өңешке Іші қуысты бұлшық етті мүше, толқын тәрізді жиырылып босансу арқылы тағамды асқазанға жеткізеді: Өңеш Өңештің құрылысы:Іші қуыс бұлшықетті мүше, түтік тәрізді, төменгі бөлігі қарынмен жалғасады, ұзындығы 25 см Құрсақ қуысының көкет астындағы асқорыту жолының кеңейген мүшесі:Қарын (асқазан) Асқазанның құрылыс ерекшеліктері: Іші тығыз түтік, бірыңғай салалы бұлшықеттер Асқазан қабырғасындағы бұлшықет талшықтары бірнеше бағытта орналасады: Сақина тәрізді, ұзыннан, қиғаш Тұз қышқылының ерітіндісі болатын асқорыту бөлігі: Қарын Қарындағы температура: 38-39С Асқазан мен тоқ ішекті жалғастыратын түтік пішінді бұлшықетті мүше: Аш ішек Ашішек бөлімдері:Ашішек, мықынішек, ұлтабар Ашішектің жоғарғы бөлімі:Ұлтабар Асқорыту жүйесіндегі қарыннан кейінгі мүше: Ұлтабар (он екі елі ішек) Асқазанның ұлтабарға өтетін жерінде болады: Сақина тәрізді бұлшықет (Сфинкттер) Ең ұзын асқорыту мүшесі:Ашішек Ашішектің ұзындығы: 5-6 метр Ашішектің сілемейлі қабығы түзеді:Бездер, бүрлер Асқорыту жүйесінде тек аш ішекте болады: Ашішекте_лимфаға_сіңіріледі:Май_Адам_ағзасында_ас_толығымен_қорытылады:_Ашішекте'>Бүрлер Бүрлердің сырты түзіледі: Бір қабатты эпителий жасушаларынан Ашішекте лимфаға сіңіріледі:Май Адам ағзасында ас толығымен қорытылады: Ашішекте Астың қорытылуы мен сіңуі негізінен аяқталады:Ашішекте Күрделі заттардың жай заттарға ыдырауының аяқталуы: Аш ішекте Аш ішекте майлардың, көмірсулардың сіңуін тездететін дәрумендер: А,В Аш ішектің тоқ ішектен ерекшелігі Астың қорытылуы аяқталады, бүрлері бар, өт, ұйқыбез өзектері ашылады Ұзындығы 1,5-2 метрлік ішек: Тоқ ішек Тоқ ішектің бөлімдері:Жиек ішек, тік ішек, соқырішек Тоқ ішектің бөліктері мына кезекпен орналасқан:Соқырішек,оралма,сигматәрізді,тік_ішек_Тоқ_ішектің_бастау_алатын_жері:_Бүйен_Тоқ_ішектің_құрт_тәрізді_өндірісі:Соқырішек'>Соқырішек,оралма,сигматәрізді,тік ішек Тоқ ішектің бастау алатын жері: Бүйен Тоқ ішектің құрт тәрізді өндірісі:Соқырішек Тоқ ішектің тұйықталған бөлігіндегі өсінді:Соқырішек Асқорыту мүшесіндегі тамақ немесе микробтар әсерінен қабынатын тоқ ішектің бөлімі: Соқырішек Тоқ ішекте жүзеге асады:Нәжіс қалыптасады, жасунықты ыдыратады, судың сіңірілуі, витаминдер (К,В12) синтезі, бактериялары көп Тоқ ішектегі пайдалы бактериялардың азаюының қаназдыққа әкелу себебі: В12 дәруменінің түзілуі нашарлайды Адамның тоқ ішегінің қызметі: Қорытылмаған ас қалдықтарының жылжуын жеңілдетіп, ағзадан шығаруға әрекеттеу Тістің ұлпасы дегеніміз: Қан тамырлары мен жүйке тамырлары бар іші қуыс, борпылдақ ұлпа Тіс құрылысының бөлімдері: Қаптама, мойын, түбір Тістің қызылшектен шығып тұратын бөлігі:Тіс сауыты Тіс құрылысының қабаттары: Эмаль, дентин, пульпа Тістің кіреукесі дегеніміз: Тістің сыртын қаптайтын қатты жабын Тістің ең мықты берік заты:Кіреуке (эмаль) Тіс затының сыртын қаптайтын:Кіреуке Тістің өте тығыз сүйек ұлпасынан түзілген негізгі бөлігі: Дентин Дентин тістің қатты заты жатады: Кіреукенің астында Тістің ішкі бөлігі: Борпылдақ ұлпа Пішіні мен қызметіне қарай тістер бөлінеді:Күрек, азу, сойдақ Бір түбірлі тістер:Сойдақ, күрек Үш түбірлі тістер: Үстіңгі азу Ересек адамдарда тұрақты тістің саны:28-32 Ересек адамның тістерінің саны:32 Екі жасқа келгендегі бала тісінің саны: 20 Адамның сүт тісінің саны:20 Адамның күрек тістерінің саны:8 Тісті үнемі таза ұстау мына аурудың алдын алу: Кариес Асқорыту жүйесіндегі бұлшықетті мүше: Жұтқыншақ, өңеш, тіл Ауыз қуысындағы мүшелермен бірге дыбыс түзу мүшесі:Көмей
