Биологиялық ғылымдарың зерттеу объектісі және қасиеттері бойынша тізімдеңіз
жүктеу/скачать 2,3 Mb.
|
| Рибонуклеин қышқылы (РНҚ) – бұл сызықты тарамдалмаған полирибонуклеотидтер, рибонуклеозид монофосфатрибонуклеин қышқылының (РНҚ-ның) құрылым бiрлiгi болып табылады. Рибонуклеозидмонофосфат РНМФ – бұл ( H3PO4) фосфор қышқылының бiр қалдығынан және рибозаның пуриндi және пиримидиндi азотты негiздерiнен тұратын қосылыстар. Рибонуклеин қышқылдары құрамы жағынан ДНҚ-ға ұқсайды, тек РНҚ молекуласында дезоксирибоза орнына рибоза болады, ал тимин урацилмен алмастырылған. Сонымен рибонуклеин қышқылдарының құрамына азотты негiздерден аденин, гуанин, цитозин және урацил кiредi. РНҚ-ның құрамындағы гидроксил туындылары (кето- тѕрiнде) лактамдар түрiнде кездеседi. РНҚ-ның құрамында көрсетiлген рибонуклео зидмонофосфаттардан басқа аз мөлшерде минорлы негiздер және минорлы нуклеозидтер де кездеседi. Минорлы азотты негiздер – бұл процессинг (РНҚ-ның пiсiп жетiлуi) кезiнде полирибонуклеотид құрамындағы басты негiздердiң түрленуi нәтижесiнде түзiлген метил және гидроксил туындылары.
РНҚ молекулалары біздің жасушаларымыздың ядросында жасалады және цитоплазмадан табылуы мүмкін. РНҚ молекулаларының үш негізгі түрі - хабаршы РНҚ, трансфер RNA және рибосомалық РНҚ. хабаршы RNA (mRNA) ДНК транскрипциясында маңызды рөл атқарады. Транскрипция - бұл ДНҚ ішіндегі генетикалық ақпаратты РНҚ хабарына көшіруді қамтитын ақуыз синтезіндегі процесс. Транскрипция кезінде транскрипциялық факторлар деп аталатын белгілі белоктар ДНҚ тізбегін ашады және РНК полимеразының ферменті ДНҚ-ның бір ғана жолын транскрипциялауға мүмкіндік береді Трансферлік РНҚ (tRNA) ақуыз синтезінің аудару бөлігінде маңызды рөл атқарады. Оның міндеті - хабарламаны мРНК нуклеотидті тізбегі ішінде нақты аминқышқылдық тізбектерге аудару. Ақуызды қалыптастыру үшін аминқышқылдардың дәйектілігі біріктіріледі. Трансферлік РНҚ үш шпиндельді ілмектермен жасалынған жапырақты жалпақ тәрізді болады. Онда бір жағынан аминқышқылдықты орналастыру орны бар, ал антикодондық учаске деп аталатын орта циклдегі арнайы бөлім бар. Рибосомалық РНҚ (рННҚ) рибосомалар деп аталатын жасушалық органеллалардың құрамдас бөлігі болып табылады. Рибосома рибосомалық протеиндер мен рРНҚ тұрады. Рибосомалар, әдетте, екі бөліктен тұрады: үлкен бөлік және шағын бөлім. Рибосомалық қосалқы бөліктер ядрода ядро арқылы синтезделеді
жүктеу/скачать 2,3 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|