Энергия алмасуының 4 сатысы – ТФ. Бұл АДФ пен бейорганикалық фосфаттан БТ энергиясы есебінен АТФ түзілу үрдісі, АТФ-синтетазамен катализденеді: АДФ + Н3РО4 + WБТ à АТФ + Н2О
Р/ О коэффициенті туралы түсінік, тыныс алуды бақылау. Р/О қатынасы - тотығудан фосфорлану коэффицентi, ол АТФ түзуге қанша моль бейорганикалық фосфаттың жұмсалатынын көрсетедi (оттегiнің бір атомына есептегенде). Яғни, сіңірілген оттектің әрбір атомына сәйкес келетін бейорганикалық фосфаттың моль санын (АТФ–тің түзілуіне кеткен) тотығудан фосфорлану коэффицинеті немесе Р/О коэффициенті деп атайды.
Р/О қалыпты жағдайда 3 немесе 2-ге тең. Егер субстрат ПФ пен тотықса оттектің бір молекуласына бейорганикалық фосфаттың 3молекуласы тура келеді. Бұл кезде
Р/О=3 тең болады; ал егер субстрат ФАД тәуелді ФП–пен тотықса оттектің бір молекуласына бейорганикалық фосфаттың 2 молекуласы тура келеді. Бұл кезде
Р/О=2 болады
БТ жылдамдығын ТФ бақылайды, мұны тыныс алуды бақылау деп атайды. Егер АДФ аз, ал АТФ көп болса, БТ жылдамдығы төмендейді. АДФ мөлшері көп, АТФ мөлшері аз болса БТ жылдамдығы артады.
ИЛЛЮСТРАЦИЯЛЫ МАТЕРИАЛДАР:
Презентация (слайдтар)
ӘДЕБИЕТТЕР:
Негізгі:
Сайпіл У., Плешкова С.М., Абитаева С.А. «Ферменттер. Энергия алмасуы. Витаминдер.», Алматы, 2001 ж.
2. Плешкова С.М., Өмірзақова К.К., Абитаева С.А. «Заттар алмасуы және оның реттелуі», Алматы, 2006.
3.Сеитов З.С. Биологиялық химия, Алматы, 2007 ж.
4. Сейтембетов Т.С., Төлеуов Б.И., Сейтембетова А.Ж.. Биологиялық химия.-Қарағанды, 2007.
Е.С.Северин «Биохимия», 2008
Т.Т.Березов, Б.Ф.Коровкин «Биологическая химия», 2004 г.
7. НиколаевА.Я. «Биологическая химия» - М., 2007
Қосымша әдебиеттер: 1. Тапбергенов С.О. Медициналық биохимия.-Павлодар.-2008.
2.Сейтембетова А.Ж.., Лиходий С.С., Биологиялық химия, 1994.
3. Биохимия сұрақтары мен жауаптары. ҚР ҰҒА корр., проф. С.М. Адекеновтің ред. басшылығымен.-Астана, 2003 ж.
4. Плешкова С.М., т.б. Биохимия пәнінен студенттердің жеке дайындығына арналған тесттік сұрақтар. – Алматы, 2007 ж.
Т.Ш.Шарманов, С.М.Плешкова «Метаболические основы питания с курсом общей
биохимии», Алматы, 1998 г. С.Тапбергенов «Медицинская биохимия», Астана, 2001 г.
В.Дж.Маршал «Клиническая биохимия», 2000 г.
Б.Гринстейн, А.Гринстейн «Наглядная биохимия», 2000 г.
Д.Г.Кнорре, С.Д.Мызина «Биологическая химия», Москва, 1998 г.
Р.Марри, Д.Греннер «Биохимия человека», I-II том, 1993 г.
А.Ш.Зайчик, Л.Г.Чурилов «Основы патохимии», Москва, 2001 г.
Н.Р. Аблаев Биохимия в схемах и рисунках, Алматы 2005 г.
Биохимия. Краткий курс с упражнениями и задачами. Под ред. проф. Е.С.
Северина, А.Я. Николаева, М., 2002 г. З.С.Сеитов «Биохимия», Алматы, 2001 г