2.Кәсіпкерлік венчур ұғымы мен құқықтық мәселелері
Венчурлық бизнестің негізгі ерекшелігі венчурлық кәсіпкердің және менеджердің өте жоғары зияткерлік және кәсіби деңгейі болып табылады. Олардың білімі және тәжірибелері іргелі және қолданбалы ғылымның, инновациялық менеджменттің және жоғарғы технологиялық өндірістің ұштасуында жатыр. Сол себептен ұлттық венчурлық бизнестің құрылуы кешенді және жүйелі, қаржыландырудың толықтай мақсаттарын шешетін, мамандардың дайындығы мол, инфрақұрылымы құралған және қауіпсіздік жүйесімен және т.б. болуы шарт.
Қазіргі уақытта Қазақстан эконмикасы мен бизнесіне инвестиция тарту мәселесі маңызды болып отыр. Бүгінгі таңда ең ұтымды инвестициялық құрал ретінде венчурлық қаржыландырылу қарастырылуда. Венчурлық инвестицияның дамуы Қазақстанның инновациялық ортасында экономикалық саясаттағы басымдылығы мол сауалдардың біріне айналып отыр.
Айта кететін тағы бір жайт, бұл Қазақстандағы венчурлық бизнестегі ең үлкен мәселе – ел халқының біразы дерлік бөлігінің осы терминді кездестіру мүмкіндігінің аздығымен не екендігінен хабарсыз болуы. Венчурлық бизнестің дамуының келесі айшықты мәселесі, билік басындағылардың жоғары көзқарасы болып табылады. Расында да сайыстарда бірқатар жобаның ішінен ең жақсысы емес, қалтасы қалыңдары алып жатқаны белгілі. Тіпті осы мәселемен күрескісі келмейтін жандар мұны жанына да жолатпауға тырысады. «Тәуекелділік» кәсіпкердің үшінші мәселесіне сапалы жобалар мен ойлардың таяздығы жатады, бір жағынан ойлап қарасаң бұл мәселеден көбіне демеушінің және инвестордың жетіспеушілігін көруге болады. Мұың өзі ешбір жанның өз қаражатын күдікті жобаға тәуекел ете алмайтындығын көрсетеді. Осы орайда, жобаға бөлінген қаражаттың қайта өндіре алмау қаупі бар. Баршамызға белгілі тендерді ұтып алған жағдайда адамдар көбіне қаражатты жобаға емес, басқаға салады.
Бүгінгі таңда венчурлық бизнес Қазақстанда құрылу фазасында болып отыр. Баршамызға белгілі венчурлық қаржыландыру – бұл тәуекелі өте жоғары инновациялық жобаларды қаржыландыру құралы. Бүкіл әлемде аталмыш бизнес, инновациялық қызметтің инвестициялануының ең тиімді әдісі болып табылады. 2004 жылы ҚР ұлттық инновациялық жүйесінің дамуы бағдарламасының қолдауымен инновациялық қызметтің жүзеге асуымен және сәйкесінше инновациялық инфақұрылымның құрылуына орай, елімізде арнайы құрылған мекемелер қатары қызмет етеді: технопарктер, бизнес жетілдіргіштері, ұлттық инновациялық қор және венчурлық қор.
Қазақстанда венчурлық инфақұрылымның дамуы – Ұлттық инновациялық қордың басты мақсатының бірі. 2005 жылдан бастап, Ұлттық инновациялық қор 2015 жылға дейінгі өңделетін және ұлттық инновациялық жүйенің (ҰИЖ) құрылуы мен дамуы бағдарламасының негізгі операторы болып отыр. Ұлттық инновациялық қор инновациялық жобаны венчурлық қаржыландыруды және Қазақстандағы венчурлық инфақұрылым мен шетелдік технологияның трансфертін жасайды. Оңтүстік-Шығыс Азия, Израиль, Финляндия, Германия тәрізді елдердің тәжірибеіне сәйкес мемлекет «ҰИҚ» АҚ атынан венчурлық қаржыландыруды экономикалық өсудің бір механизімі ретінде ала отырып, венчурлық капитал нарығының дамуы шеңберінде мақсатқа бағытталған саясатты жүргізіп отыр.
Қазақсатан Республикасында ұлттық инновациялық қордың қордың қатысуымен алғашқы венчурлық қорлар құралған болатын. Қор жарғылық капиталда (49%-ға дейін) инвестицияландыратын әрі жалпы соммасы 6 млн АҚШ долларынан аспайтын компанияларды жобалық қаржыландыруға қатысады. Жарғылық капиталының қалған бөлігі (51% және одан да көп бөлігі) жобаны жариялаушының өзімен немесе инвестормен негізделеді.
Ұлттық Инновациялық Қоры 2005 жылдан бастап венчурлық инвестиция салудың Еуропалық қауымдастығына – EVCA және Сингапур қауымластығына – SVCA мүшелік етті. Сонымен қатар Ұлттық Инновациялық Қор ағымдағы 2007 жылдың алғашқы жартысында өз жұмысын бастайтын Қазақстанның венчурлық қорлар қауымдастығының құрылуына бастама жасады. Қауымдастықты құрудағы негізгі мақсаттары, ҚР венчурлық қаржыландыруды дамыту үшін қолайлы жағдайлар жасау, венчурлық бизнесті қаржыландырудың тетіктерін өңдеу, отандық және шетелдік капиталдардың қатысуымен венчурлық қаржыландыру жүйесін қалпына келтіру болып табылады. Венчурлық қорларды құру, инновациялық қызметке капиталдың бөліндісін тартуға мүмкіндік туғызу, олардың тәуекелдерін төмендету, инновацияның коммерциялануы саласында мемлекет пен жеке кәсіпкерліктің өзара тиімді іс-әрекет тетігін қалыптастыруға негізделеді. Қазақстан венчурлық қорлар арқылы құрылған инвестициялық саясаттың басты белгілерінің бірі ретінде кәсіпорынның технологиялық потенциалының ұзаруын, венчурарлық жобаның экономикалық өнімділігін және тауар мен қызметтердегі сапаның артуы мен көлемінің көбеюін айта аламыз.
Достарыңызбен бөлісу: |