Бөж психология Тақырып: Эмоциялық интелектіні дамыту бағдарламасын құру
жүктеу/скачать 33,16 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Рувен Бар моделі
| Эмоционалды интеллект (Эй; ағылш. emotional intelligence, EI) - адамның эмоцияларды тану, басқа адамдардың және өзінің ниеттерін, мотивациялары мен тілектерін түсіну дағдылары мен қабілеттерінің, сондай-ақ практикалық міндеттерді шешу мақсатында өзінің және басқа адамдардың эмоцияларын басқару қабілетінің жиынтығы. Икемді дағдыларға жатады.
Эмоционалды (әлеуметтік) интеллект ұғымы дәстүрлі интеллект сынақтарының адамның мансаптағы және өмірдегі жетістіктерін болжай алмауына реакция ретінде пайда болды. Бұған көбінесе табысты адамдар эмоционалды байланыстарға негізделген басқалармен тиімді қарым-қатынас жасай алады және өз эмоцияларын тиімді басқара алады, ал қабылданған интеллект тұжырымдамасы бұл аспектілерді қамтымайды және интеллект тестілері бұл қабілеттерді бағаламады. Аз таралған анықтама бойынша С.Дж. Стейн мен Ховард Бук, эмоционалды интеллект, бәріне таныс интеллект ұғымынан айырмашылығы,"бұл жағдайды дұрыс түсіндіру және оған әсер ету, басқа адамдар қалаған және қажет нәрсені интуитивті түрде түсіру, олардың күшті және әлсіз жақтарын білу, күйзеліске түспеу және сүйкімді болу қабілеті". Майер-Саловей-Карузоның эмоционалды интеллект моделі (қабілет моделі) қазіргі уақытта психологияда негізгі болып саналады, ол әдетте эмоционалды интеллект ұғымын сипаттау үшін қолданылады, дегенмен Даниэль Големанның осы модельге негізделген аралас моделі де өте танымал. Қабілет моделін кейбір ғалымдар, атап айтқанда Ховард Гарднер шамадан тыс психометриялық бейімділігі үшін сынға алды. Майер, Бұлбұл және Карузо эмоционалды интеллекттің төрт компонентін ғана ажыратады:
Эмоцияны қабылдау-басқа адамдардың эмоцияларын (мимика, жест-ишара, сыртқы түрі, жүрісі, мінез-құлқы, дауысы бойынша) тану, сондай-ақ өз эмоцияларын анықтау қабілеті. Ойлауды ынталандыру үшін эмоцияларды қолдану-адамның (негізінен бейсаналық түрде) ойлау процесін белсендіру, эмоцияларды мотивация факторы ретінде қолдана отырып, шығармашылықты ояту қабілеті. Эмоцияны түсіну-эмоцияның пайда болу себебін анықтау, ойлар мен эмоциялар арасындағы байланысты тану, бір эмоциядан екіншісіне ауысуды анықтау, уақыт өте келе эмоцияның дамуын болжау, сондай-ақ қарым-қатынастағы эмоцияларды түсіндіру, күрделі (екіұшты) сезімдерді түсіну қабілеті. Эмоцияны басқару-мақсатқа жету үшін басқа адамдардың эмоциялары мен эмоцияларын қолға үйрету, ояту және бағыттау қабілеті. Бұған логикалық тізбектерді құру, әртүрлі мәселелерді шешу, шешім қабылдау және мінез-құлықты таңдау кезінде эмоцияларды ескеру мүмкіндігі де кіреді. Ал Рувен Бар моделі-ол (ағылш. Reuven Bar-On) 1996 жылы Торонтодағы (Канада) американдық психологтар қауымдастығының жиналысында ұсынылды. Модель 15 қабілеттен тұрады: жүктеу/скачать 33,16 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|