Бөж тақырып. Конструкторлық құжаттаманың бірыңғай жүйесі стандарттарын енгізу

 

Нормабақылаудың жүргізу тәртібі:

Нормабақылау конструкторлық құжатты өндеудің соңғы сатысы болып табылады. Осыған сәйкес техникалық құжаттама бөлімі түп нұсқаны норма бақылаушыға жіберу керек.

Нормабақылау жұмысының жағдайы және бөлімінің құрылымы бекітіледі. Нормабақылаумен айналысатын бөлімшелер немесе бөлек инженерлік техникалық жұмысшылар мекемені стандарттау жұмыстарының құрамында болуы керек. Егер бұл бөлімше және тұлғалар басқа бөлімшенің құрамында болса онда олар стандарттау жұмыстары бойынша басшылыққа функционалды бағыну керек.

Мекемеде өңделетін конструкторлық құжаттардың саны мен мазмұнына байланысты нормабақылау бір немесе бірнеше норма бақылаушымен жүргізіледі:

А) Конструкторлық құжатар мазмұндалған мәліметтер мінездемесі бойынша. Мұнда мамандандынылған нормабақылаушылар әр құжаттың рәсімделуін тексереді, белгілеу ережелерінің сақталуын, материалдардың белгіленуін, унификациясын, шекті номенклатураның сақталуын және тағы басқаларды тексереді.

Б) Құжат түрі бойынша. Мұнда  нормабақылаушылар  тізбе, спецификация, сызба, схема, құжатардың жеке түрін тексеру бойынша мамандандырылады.

Нормабақылауды екі кезеңде жүргізуге кенес беріледі:

І кезең. Көбейтілуге және телнұсқасын шығарылуына жіберілуге дейін конструкторлық құжаттардың  түпнұсқасын тексеру.  Бұл материалдарды нормабақылаушыға «Әзірлеген» «Тексерген» және «Т.бақылау» графаларындағы қолтанбамен  көрсетіледі.

 ІІ кезең. Мекеме басшылығының бекітетін қолтанбасынан басқа конструкторлық құжаттардың орындалуына жауаптылардың барлығының қолтанбаларының конструкторлық құжаттардың түпнұсқасында болуы барысында тексеру.

Конструкторлық құжаттар ереже бойынша нормабақылаушыға комплект түрінде ұсынылуы керек:

а) жобалық құжаттар үшін, яғни жобалау барысындағы құжаттар;

б) жұмысшы құжаттар үшін, яғни жұмыс барысындағы құжаттар.

Тексерілген конструкторлық құжаттардың қолтаңбасын қою номабақылаушымен келесі түрде жүзеге асады:

а) Егер құжатты бір нормабақылаушы тексерсе, ол оғанда қоса қол ояды.

б) Егер құжатты бірнеше мамандандырылған нормабақылаушылар тексерсе, онда бұл құжаттардың барлығына қол қою дәрежесі жоғары орындаушымен жүзеге асады.

Техникалық құжаттаманың түп нұсқасындағы нормабақылаушымен қол қойылған құжаттаманы жөндеуге,  қол қоюға, оның рұқсатынсыз жөндеуге, өзгертуге болмайды.

Стандарттарда басқа нормативті құжаттарда бұзушылық нормабақылаушымен көрсетілген жөндеумен өзгертулер конструкторлық құжаттарға енгізілуі тиіс.

Нормабақылаушының өзара байланысты бірлік жинақтарымен бөлшектердің оригиналды орындалуына ауысуына қатысты нормабақылаушының ұсынысы.

Нормабақылаушы мен құжаттама жасаушы арасындағы келіспеушілікті конструкторлық бөлімше басшысымен шешіледі. Егер бұрын қолданған бұйым ауыстыру түр өлшемінің бірігуі және тағы басқа сұрақтары бойынша келіспеушіліктер шешілсе, конструкторлық құжаттаманы дайындаушы мекеме басшысымен шешілді.

Нормабақылаушының міндеттерімен құқықтары:

Конструкторлық құжаттаманы нормабақылауда нормабақылаушы тек қолданыстағы стандарттар мен басқа да нормативтік құжаттаманы басшылыққа алуы тиіс.

Стандарттарда және нормативті-техникалық құжаттарда көсетілген талаптарды конструктрлық құжаттарда нормабақылаушы басшылыққа алуы тиіс.

Нормабақылаушының мынадай құқықтары бар:

а) Конструкторлық құжаттаманы жасаушыға қараусыз мына жағдайларда қайтарады:

- орнатылған комплектінің бұзушылығы;

- міндетті қолтаңбалардың болмауы, дұрыс орындалмау.

б) конструкторлық құжаттаманы жасаушылардан тексеру барысында туындаған сұрақтар бойынша қосымша материалдар және түсініктемені талап етеді.

в) құжаттамада орнатылған жазбада орнатылған нормабақылауды жүргізбейді.

Конструкторлық құжаттамадағы талаптардың сақталуына нормабақылаушы жауап береді.

Құжаттаманы жасайтын және жобалауды растайтын бағдарламалық құрылғы нормабақылаушы қатысады.

Бсқа мекемеге келіп түсетін конструкторлық құжаттаманың сараптамасына нормабақылаушы қатысады.

Нормабақылауда табылған қателерді талдауды есептеуді нормабақылаушы жүргізеді.

Нормабақылаушының ескертулер мен ұсыныстарының рәсімделуі:

Нормабақылаушы тексерілетін құжаттарда жөнделетін немесе ауыстырылатын элементтерді қаламмен шартты белгілердің жүргізілуін және алыптастау рәсімін орнатады. Нормабақылаушының ескертулер тізбесінде белгілеулер қысқа әрі нұсқа түрде мазмұндалады.

Ескертулер тізбесінің барлық комплектісі және номабақылау ұсыныстары бастапқы материал қызметін атқарады.