Бүркіт ағА-80 жаста орта мектепте окылатын 20-дан аса пәннің ішіндегі ең ма

Оқыту әдістемесі
Оқушылардьщ танымдык қабілетін
арттырудағы шығармашылык
жүмыстын мәні
Ж . АШ ИМОВА,
Түркістан 
гуманитарлык - техникалык колледжінін
окытушысы
Республикадағы түбірлі өзгерістер 
Казак- 
стан ғы лы м ы алдында аса зор аукы м д ы
міндеттер койып отыр. Казіргі кездегі ғылым 
мен техниканың даму денгейі әрбір адамда са- 
палы және терең білім мен іскерліктін болу- 
ын, жастардың белсенді, шығармашылықпен 
жумыс істеуін және кеңінен ойлауға кабілетті 
бол уы н талап етеді. С о н д ы кта н да, о қ у
процесінің негізгі максаты - арнайы педаго- 
ги ка л ы к әдістермен максатты және жүйелі 
түрде окушылардың интеллектін, шығармашы- 
лық ойлауын дамыту, ғылыми көзкарасы мен 
белсендідігін қалыптастыру өз бетінше білім 
алу дағдыларынын дамуына негіз салу болып 
табылады. Білім беру жүйесінін шығармашыл, 
техникаиы басқарудың жана әдістерін таба 
алатын батыл да жаңашыл, ақыл-ойы дамыған 
адамдарды даярлау талагі етіледі. Математи- 
каны окыту проиесін жетілдіру окушылардың 
танымдык белсенділігі мен ізденімпаздығын 
арттыруға негізделген. О ку танымдык кызметі 
барысында оқушылар кажетті кәлемдегі білімді 
игеріп кана коймастан, танымдык кабілеті мен 
шығармашылык ойлауы да дамытылады .
Танымдык қабілет пен шығармашылык ой- 
лау процестері кыска мерзімде калыптаспай- 
ты нды ғы белгілі. О куш ы ларды н таны м ды к 
кабілетпен канағаттандыруға шығармашылық 
жұмыстар мен тапсырмалар игі әсерін тигізеді. 
Ш ы ға р м а ш ы л ы к таным к а б іл е т ін ің артуы 
үш ін окы туш ы мен окуш ы ны н шығармашы- 
лы қ ізденулері өзара үштасуы кажет.
Ш ығармашылык кызметке жататын, жаңа 
білім алуға бағытталған зерттеушілік кызме- 
тін ің нәтижесі - зерттелінетін объекті немесе 
онын аралык объектілері.
Зерттеушілік процесс барысында окушылар 
б е л гіл і б ір ф актіл ер мен кұб ы л ы ста р ға
берілетін түсініктемелер мен дәлелдеулерді өз 
бетінше іздестіріп, түсінуіне тура келеді. О ку
зерттеуш ілік кызметте окушылар тапсырма- 
н ы ң оры нд алуы на ж әне оны оры ндауға 
кажетті білім деңгейінін ж е ткіл ікті екендігіне 
сенімді болады. О ку зерттеушілік кызметінде 
сонымен катар ынталандырушы косымша се- 
беп бар. Ол - есеп шығарудан рухани канағат- 
тануы мен эстетикалык ләззат алуы жэне зер­
ттеу мақсатына жету м үм кін ш іл ігін е сенімді 
болу. О ку процесінде окушылар оку материа- 
лындағы занды лы ктар мен байланыстарды 
бірінш і рет ашушы жағдайында болады. Сон­
д ы ктан, ол зерттеуш і де. Ғы лы м и зерттеу 
әдістерін окушылардын окы п үйрену кызме- 
т ін ін әдістері де болып табылады. Бакылау, 
тәжірибе және сынау әдістері математиканы 
окы туда нетізінен матем атикалык объ екті- 
лердің касиеітерін, зандылыктарды көрсетіп 
беру үш ін пайдаланылады. М атематикалык 
зерттеулерде анализ ж эне синтез, индукция 
ж эне д ед укция, жалпылау ж эн е нактылау 
ж эне т.с.с. ғылыми зерттеу әдістері ерекше 
орын алады. Математиканы окыту процесінде 
танымның ғылыми зерттеу эдістері теорема- 
ларды дәлелдеу, есептер шығару, математика­
л ы к ұғымдардың касиеттерін о кы п үйрену 
әдістері ретінде эр түрлі формаларда кездеееді. 
О ку материалының маңыздысын бөліп алу, 
дәлелдеу және т.б. үйрету окушылардын ма- 
нызды ой корытуларды жасай алуына тәрбие- 
лейді. О куш ыларды математикалык зерттеу 
әдістеріне үйрету. оларда зерттеушілік дағды- 
ларын катыптастыру аркылы математикалык 
танымдык кабілетін дамытуға м ү м кін д ік ту- 
дырады.
Математиканы (баска пәндерді де) окы п- 
үйрену кезінде кездесетін барлык танымдык 
бастауларды ез бетінше пайдалануын калып- 
тастыруды, атап айтканда: окытушы түсіндіруі, 
кітап оку, тапсырмаларды орындау, бакылау.
Сабак үстінде өз бетінше аныкгамаіар пай- 
далану, ол ү ш ін деректер жинактау матема­
тика пәнін оту барысында оны омірмен бай- 
л аны сты р уға м ү м к ін д ік береді және оған 
окушылардың кызығуын арггырады.
Математиканы окыту үрдісінде окушылар­
дын о ку -та н ы м д ы қ іс-ә р е ке тін кетеру о қу 
уакытын кө п жұмсауды кажет етеді. Осыған 
байланысты математика сабағында кұрал жаб- 
дыктардын, математикалык есептерді шығаруда 
дайын сызбалар мен жазулардыц, колдан жа- 
салған 
д и д а к т и к а л ы к
материалдардың 
тиім ділігі зор.
Окушылардын танымдык кабілетін дамыту 
үш ін танымдык ізденімпаздығын калыптасты- 
ру кажет.
Т а н ы м д ы к із д е н ім п а з д ы к деп - әрбір 
окуш ы ны ң танымға деген тұракты кұлшыны-

сын, демек бар күш ін, ынтасы мен жігерін өз 
білім дәрежесін көтеруге жұмсауын айтамыз.
Оқыту процесі шығармашылыкпен үйымдас- 
тырылса, онда окушылардын білім дәрежесі 
окытуш ы айткан сөздерден емес, өздерінін 
ізденуі және де есеп шығару әдістерін іздеу 
аркьыы калыптасады.

жүктеу/скачать 6,69 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: