Булумбаев Олжас Рахматулаұлы, аға оқытушы, саясаттану магистрі Берілген оқу жұмыс бағдарламасында «Саясаттану, Әлеуметтану» пәні бойынша оқу-әдістемелік материалдар, бақылау түрлері, дәріс тезистері, сабақ
Ұсынылған әдебиеттер тізімі: 9,11,37,48,51,55,59,63,73,84
жүктеу/скачать 1,65 Mb. Pdf көрінісі
|
| Ұсынылған әдебиеттер тізімі: 9,11,37,48,51,55,59,63,73,84.
Тақырып № 5. Әлеуметтену және бірегейлік. Дәріс тезистері: Индивид пен қоғам арасындағы қарым-қатынас. Қоғамның жұмыс істеуі нақты адамдар қызметінің нәтижесі ретінде ғана мүмкін. Кез келген әлеуметтік институт, кез келген құндылықтар мен нормалардың жүйесі, егер индивидтердің іс-әрекеттерінде, әрекеттерінде материалдандырылған болса, өзінің реттеуші рөлін орындайды. Әлеуметтік топтар, сыныптар мүдделерінің қақтығысы осы мүдделердің нақты тасымалдаушылары қозғалысқа келсе, қоғамда ілгерілеуге әкеледі. Сондықтан қоғамның қызмет ету проблемасы-бұл өзара қарым-қатынас, қоғам мен индивидтің өзара байланысы проблемасы. Әлеуметтену және бірегейлік теориялары (Т. Парсонс, Г. Х. Мид). Тұлғаның әлеуметтенуі - бұл оның дамуының үздіксіз процесі, ол адам өмірінің барлық кезеңінде және түрлі әлеуметтік топтар мен қауымдастықтарда жалғасып келеді. Социологияда әлеуметтену мен бірегейліктің процестерін түсіндіретін екі теория бар. Бұл рөлдік теория (Толкотт Парсонс) және символдық интеракционизм (Джои Герберт Мид). Рольдік теорияға сәйкес қоғам - бұл қоғамның тұрақтылығын тұтас ретінде қолдауға жұмыс істейтін түрлі функционалдық бөліктердің күрделі жүйесі. 31 Символдық интеракционизм тек қана қажеттілікті анықтауға ғана емес, сонымен қатар индивидтің әлеуметтенуінің механизмін түсіндіруге, яғни олардың әлеуметтік нормаларды меңгеруге талпыныс болып табылады. Әлеуметтену кезеңдері: балалық, жастық, кемелдік, қарттық. Бірінші реттік әлеуметтену туғаннан бастап кемел тұлға қалыптасқанға дейінгі кезеңді қамтиды. Екінші реттік әлеуметтену - негізінен мамандықты меңгерумен байланысты әлеуметтік жетілген тұлғаның даму үдерісі. Әлеуметтенудің ересектік шақтағы кезеңі. Осы кезеңде адам өз тәжірибесін балаларға береді, отбасымен, әріптестерімен қарым-қатынас жасауға тартылады, өз өміріне қанағаттанады. Гендерлік әлеуметтену - адамның гендерлік рөлге сәйкес нормаларды, мінез-құлық ережелерін және әлеуметтік қағидаларды меңгеру процесі. Гендерлік тәртіп - ерлер мен әйелдер арасындағы әлеуметтік, тарихи қалыптасқан қатынастар. Бірегейлік және тұлға - адам психикасының өзіне әртүрлі әлеуметтік, экономикалық, ұлттық, кәсіби, тілдік, саяси, діни, нәсілдік және басқа топтарға немесе басқа қауымдастықтарға жататынын немесе осы топтарға немесе қауымдастықтарға тән қасиеттерді іске асыру ретінде өзін қандай да бір адаммен байланыстыруды білдіреді. Әлеуметтік және жеке бірегейлік. Әлеуметтік бірегейлігі - оның "топтық мүшелігінің" функциясы, әртүрлі әлеуметтік топтардың мүшесі ретінде өзі туралы түсініктері. Жеке бірегейлік - оның жеке сипаттамаларының функциясы, жеке тұлға ретінде өзін елестету. Рөлдер және мәртебелер. Әлеуметтік рөл - бұл осы қоғамда белгілі бір мәртебесі бар жеке тұлғаның күтілетін мінез-құлқы. Әлеуметтік мәртебе - белгілі бір құқықтары мен міндеттері бар қоғамдағы жеке тұлғаның ұстанымы. жүктеу/скачать 1,65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|