Ционные технологии в системе современного образования и воспитания павлодар 2013 2

369 
 
Конституция  –  фундаментальная  биологическая  характеристика 
целостного  организма  человека.  В  аспекте  габитуса  (совокупности 
признаков  и  особенностей  наружного  строения  тела,  характеризующей 
внешний  облик  человека)  конституционные  признаки  –  результат 
влияния  наследственных  факторов  и  факторов  окружающей  среды. 
В основе конституции лежит различие генов ДНК человека. 
Подходы к определению конституции: 
1. физиологический  подход:  конституция  –  это  относительно 
постоянное  состояние  нашего  тела,  связанное  с  его  сопротивляемостью, 
система  факторов,  которые  характеризуют  сопротивляемость  организма 
внешним повреждающим воздействиям 
2. соматопсихологический  подход:  конституция  –  это  форма 
проявления  психофизической  личности.  С  одной  стороны  –  это 
генетическая  норма  реакции  на  влияние  окружающей  среды.  С  другой 
стороны  -  это  модификация  реакции,  вызванной  внешними 
воздействиями. 
3. генетический подход: конституция  – это развитие наследственных 
задатков.  Она  организована  на  молекулярном  уровне  и  является  чертой 
генотипической структуры человека. 
4. смешанный 
подход:  конституция  –  это  индивидуальные 
особенности,  связанные  со  строением  тела,  работоспособностью, 
сопротивляемостью 
болезням, 
обусловленные 
действием 
наследственности и среды. 
Схожесть  генов  определяется  тем,  что  близнецы  с  одинаковой 
наследственностью  принадлежат  к  одному  конституциональному  типу. 
Отличие конституционных признаков от расовых проявляется в том, что 
если  расовые  признаки  являются  устойчивыми  и  транслируются  на 
генном уровне, то конституции могут меняться. 
1) Конституция  генетически  определяется  на  уровне  склонности 
человека  к  определенному  конституциональному  типу.  Склонность  не 
обязательно обозначает принадлежность человека к определенному типу. 
2) Конституциональная  принадлежность  изменяется  под  влиянием 
онтогенеза. В детстве ребенок принадлежит к одному типу, а в процессе 
взросления  это  может  измениться.  На  уровне  генетики  обуславливается 
тип  нервной  системы,  группа  крови,  секреция  гормонов,  параметры 
биотоков мозга. Наследственные характеристики этих параметров важны 
в  силу  того,  что  конституция  имеет  не  только  морфологические,  но  и 
биохимические  аспекты.  Достаточно  проблематичной  остается  связь 
конституционального 
типа 
и 
психологической 
склонности 
к 
определенному темпераменту. 
Исследования американских ученых Шелдона и Кречмера фиксируют 
устойчивую  зависимость  между  конституцией  и  особенностями 
поведения.  Однако  это  не  означает,  что  конституция  на  все  100% 
определяет  психологические  особенности  человека.  В  значительно 

370 
 
большей степени они зависят от условий среды, социального окружения 
и воспитания. 
Как  всегда  в  антропологии,  для  мужчин  и  женщин  чаще 
разрабатываются  отдельные  конституциональные  схемы.  Отдельные 
схемы  предлагаются  также  для  детей  и  подростков.  Однако  эта 
условность,  необходимая  для  более  качественной  классификации 
отдельных  индивидов  разного  пола  и  возраста.  На  самом  деле 
конституциональные схемы очень похожи. 
Практически  все  они  построены  с  использованием,  так  называемых 
векторов, или координат, телосложения, представляющих собой обычный 
возрастающий  ряд  изменчивости  отдельного  признака  (от  малых  его 
величин  к  большим)  или  комплекса  признаков  (например,  компонентов 
тела  или  его  общей  формы).  Из  компонентов  тела  в  схемах  чаще 
используют  развитие  и  топографию  жировой  и  мышечной  ткани, 
определяющих 
форму 
тела 
и 
лучше 
всего 
объясняющих 
морфофункциональный  статус  организма.  На  основе  только  этих  двух 
показателей  возможно  построение  нескольких  осей  абсолютной  и 
относительной  изменчивости.  Другую  важную  координату  представляет 
собой андро- и гинекоморфия, уже рассмотренная нами в общих чертах. 
Координата  макро-  и  микросомии  представляет  собой  ось 
абсолютных размеров тела. Люди бывают большие и маленькие, высокие 
и  низкие,  легкие  и  тяжелые.  Макросомия  соответствует  крупным 
размерам,  микросомия-  малым.  Хотя  в  характеристику  макро  -  и 
микросомии  в  принципе  могут  входить  любые  антропометрические 
признаки, чаще определяется длина тела, его веси обхват груди. 
Относительной,  а  не  абсолютной  характеристикой  является 
координата  узко-  и  широкосложенности,  а  также  брахи-  и 
долихоморфии.  Люди  могут  иметь  длинные  ноги,  при  коротком 
туловище  с  узкими  плечами  и  тазом  (долихоморфия),  а  могут  иметь 
длинное  туловище  с  широкими  плечами  и  тазом,  при  относительно 
коротких  ногах  (брахиморфия).  Наиболее  обычен  средний  - 
пропорциональный  вариант  (мезоморфия).  При  этом  стоит  отличать 
широкосложенность  от  полноты.  Широкоплечий  человек  вполне  может 
иметь  слабо  развитую  жировую  компоненту,  а  толстый  человек  -  узкие 
плечи  и  таз.  Обычно  в  понятие  брахи-  и  долихоморфии  вкладывают 
развитие именно поперечных размеров - ширины таза и плеч, но иногда 
учитывается и передне-заднее развитие грудной клетки и тазовой области 
(Таблица 1). 
 
 

371 
 
Таблица  1  –  Характеристика  пропорций  тела  по  П.Н. Башкирову 
(Башкиров П.Н., 1962) 
 
Тип 
пропорций 
Размеры  тела,  выраженные  в  процентах  его 
длины 
Длина 
туловища 
Длина 
ноги 
Длина 
руки 
Ширина 
плеч 
Ширина 
таза 
Долихоморфный 
29.5 
5.0 
6.5 
21.5 
16.0 
Мезоморфный 
31.0 
3.0 
4.5 
23.0 
16.5 
Брахиморфный 
33.5 
1.0 
2.5 
24.5 
17.5 
 
Признаки  лица  и  головы  реже  используются  в  конституционологии. 
Считается,  что  эти  показатели  в  большей  степени  отражают  другие 
аспекты  изменчивости  (например,  расовый)  и  потому  не  могут 
использоваться  при  создании  конституциональных  схем.  Однако  есть  и 
иная  точка  зрения:  вне  зависимости  от  расовой  характеристики,  внутри 
популяции  всегда  можно  выделить  устойчивые  и  повторяющиеся 
варианты  строения  лица  и  головы,  которые  будут  взаимосвязаны  с 
конституциональными признаками высоко с ними скоррелированы. 
Фактические 
данные 
показывают, 
что 
такая 
зависимость 
действительно  есть.  Связана  она  с  действием  общих  законов  роста  и 
развития  организма  и  общими  тенденциями  формообразования  для 
черепа  и  остального  скелета.  Однако  именно  эта  высокая  связь  с 
антропометрическими признаками тела делает использование параметров 
головы  и  лица  в  общей  конституционологии  малооправданным  -  они 
дают  слишком  мало  независимой  информации  о  взаимодействии 
организма  со  средой  и  потому  могут  использоваться  только  как 
дополнительные 
характеристики, 
в 
приложение 
к 
основным 
конституциональным  признакам,  или  для  определенных  задач 
максимально полного описания морфологической вариации. 
 
Литература 
 
1
 
Морфология человека / Под ред. Б.А. Никитюка, В.П. Чтецова. М., 
1990. 
2
 
Левонтин  Р.  Человеческая  индивидуальность:  наследственность  и 
среда. М., 1993. 

372 
 
3
 
Хрисанфова Е.Н. Конституция и биохимическая индивидуальность. 
М., 1990. 
4
 
Хрисанфова  Е.Н.,  Перевозчиков  И.В.  Антропология:  Учебник.  2-е 
изд. М., 1999. 
 
 
 
 
ӘОЖ 338.48.22 (347.25) 
ТУРИЗМ СФЕРАСЫНДАҒЫ КАДРЛАРДЫ ДАЯРЛАУДЫҢ 
ШЕТЕЛДІК ТӘЖІРИБЕСІ 
Ербол И.Е., педагогика магистрі, аға оқытушы 
Инновациялық Еуразия университеті 
 
Мақалада  туризм  сферасындағы  кадрларды  даярлаудың  шетелдік 
тәжірибесі қарастырылған.  
 
В  статье  рассматриваются  зарубежный  опыт  подготовки  кадров 
для сферы туризма. 
 
The  article  considers  the  international  experience  of  training  of  personnel 
for sphere of tourism. 
 
Әлемнің алдыңғы қатарлы туристік оқу орындарындағы мамандарды 
даярлау  тәжірибесін,  шетелдік  бағдарламалары  мен  негізгі  оқыту 
модельдерін  зерттеу  олардың  туристік  бағыттағы  отандық  оқу 
бағдарламаларының  тәжірибесінде  қолдануының  тиімділігін  дәлелдейді. 
Шетелдік туристік оқу орындарының әрқайсысының өз спецификасы бар 
екені, өз елінің туристік бизнесі ерекшеліктеріне бағытталуы, өз туристік 
кеңістігіндегі  инфрақұрылымының  даму  деңгейін  ескеретіні,  ондаған 
жылдар  бойы  қалыптастырып  келе  жатқан  байланыстар  жүйесіне 
негізделетіні анық. 
Еуропалық  кәсіби  білім  беру  отандық  білім  беру  жүйесінен 
артықшылығы  –  оның  түлектері  оқуды  аяқтаған  соң  белсенді  жұмысқа 
бірден 
кірісуге 
толықтай 
дайын 
болып 
шығады. 
Мысалы, 
Швейцариядағы қонақ үй бизнесінің колледжі еңбек нарығына теориялық 
жағынан  да,  тәжірибелік  жағынан  да  икемділік  пен  дағдыларды  жетік 
меңгерген  мамандарды  шығарады.  Жұмыс  беруші  де  мұндай  түлектің 
дипломы  сәтті  және  өнімді  еңбектің  кепілі  екенін  түсінеді.  Оқу  үрдісі 
теориялық және тәжірибелік сабақтардың арақатынасы 50/50 болатындай 
етіп ұйымдастырылады. Студент туристік мекемедегі тәжірибесі кезінде 
бір  қызметте  ғана  емес,  әрбір  саласында  белгілі  бір  уақыт  аралығында 
жұмыс  істейді,  кәсіпорынның  барлық  стандарттарын  біртіндеп  оқып 

373 
 
үйренеді.  Яғни  ол  туристік  мекемелердің  ішіндегі  қызметті  жан-жақтан 
біліп,  кез  келген  лауазымда,  кез  келген  қызмет  аясында  жұмыс  жасай 
алады.  Мұндай  маманды  ойланбастан  алуға  да  болады,  өйткені  ол  сол 
күннен  бастап  толықтай  кірісіп,  өздігінен  жұмыс  істей  алады.  Өкінішке 
орай,  біздің  оқу  орындарымыздың  мамандарды  даярлау  деңгейі  ондайға 
әлі жеткен жоқ. Теория мен тәжірибенің оңтайлы қатынасын енгізген оқу 
орындары  аз.  Әрине,  жұмыс  жасап  тұрған  кәсіпорын  жағдайында 
тәжірибеден  өтушілерге  толықтай  көңіл  бөліп,  олардың  дайындығын 
қадағалау,  қабілеттері  мен  икемділіктерін  арттыру  өте  қиын.  Бірақ  оқу 
үрдісіндегі  тәжірибенің  маңыздылығын  ескере  отырып,  мұндай 
тәжірибелік  сағаттарды  оқу  орындарының  негізінде,  туристік  бизнестің 
мамандарын шақыру арқылы енгізіп, өткізуге болады. 
Еліміздің оқу орындары мен туристік мекемелердің өкілдері бірлесіп, 
өзара 
келісімді 
әрекет 
етпейінше, 
оқуды 
бітіруші 
болашақ 
мамандарымыздың  дайындық  деңгейі  жақсармайды.  Шетелдік  оқу 
орындарының артықшылығы да сонда – бірлесіп жұмыс жасауында. Шет 
елдерде  міндетті  түрде  тапсырыс  берушілер,  яғни  турфирмалар,  қонақ 
үйлер,  басқа  да  туристік  мекемелер  болады  да,  оқу  орындарымен 
бірлесіп,  оқу  бағдарламалары  мен  жоспарларын  бірге  жасайды.  Әрине, 
Батыс  елдерінде  туризм  индустриясының  даму  деңгейі  біздің  отандық 
туризм  деңгейінен  әлдеқайда  жоғары.  Және  де  олардың  бұл  сфераға 
мамандарды даярлау жүйесі де өзгеше. Бірақ алыс шет елдік туристік оқу 
орындарының  жұмыс  тәжірибесінің  белгілі  бір  бөлігі  біздің  елімізде  де 
қолданылуы мүмкін.  
Ең  алдымен,  туристік  іс-әрекет  пен  қонақ  үй  шаруашылығы 
индустриясының  мамандарын  сәйкес  құрылымдардың  тапсырысы 
бойынша  және  белгілі  бір  мөлшерде  қаржыландыруы  нәтижесінде 
дайындау  тәжірибелері  біздің  еліміздің  туризм  сферасына  мамандарды 
даярлау құрылымдарына қызықты болуы мүмкін. Сонымен қатар, біздің 
елімізде  мамандарды  даярлау  жүйесінде  қолдануға  тұратындай 
жағдайлардың  ішіне  мыналарды  жатқызуға  болады:  мамандардың  көп 
сатылы  білім  алудың  міндеттілігі,  яғни  төменгі  қызмет  лауазымынан 
жоғарғыларына  қарай  үздіксіз  даярлау  үрдісі;  студенттердің  теориялық 
және  тәжірибелік  сабақтар  санының  арақатынасының  шамалас  болуы 
және  негізгі  кәсіпорындарда  міндетті  тәжірибеден  өтуі;  мамандардың 
тілдік  дайындығының  жоғарғы  деңгейі;  оқытудың  адамгершілік 
негіздері;  ірі  оқу  орындарын  белгілі  бір  мөлшерде  мемлекеттен 
қаржыландыру;  мамандық  талаптарына  сәйкес  келетіндей  талапкерлерді 
іріктеп  алу  жүйесі  және  тағы  да  басқалары.  Бірақ  шетелдік  тәжірибенің 
осы секілді жағдайларын өзіміздің оқыту жүйесіне, мамандарды даярлау 
жүйесіне  енгізу  кезінде  туризм  сферасына  мамандарды  даярлаудың 
отандық тәжірибесін де ұмытпау керек. Яғни, шетелдік оқу орындарының 
оқыту  жүйелерін  қарастырып,  олардың  ішінен  біздің  нарықтық 
жағдайдағы  кәсіпорындардың  жұмысына  сәйкес  келетін,  біздің 

374 
 
экономиканы  дамытатын  және  біздің  ұлттық  менталитетке  сай 
үрдістерін, іс-әрекеттерін таңдап алуымыз қажет, одан соң оларды қазіргі 
кездегі  қалыптасқан  оқыту  жүйесімен  байланыстырып,  отандық  және 
шетелдік  оқыту  формаларының  арасынан  ең  тиімдісін  және  біздің 
жағдайға қолайлысын таңдап алуымыз керек.  
Туризм  сферасындағы  білім  беру  мен  әлемдік  нарықтардың 
жаһандануы  туризм  мен  қонақ  үй  шаруашылығы  индустриясының 
кәсіпорындары  қызметкерлеріне  жаңа  талаптарды  қалыптастырады. 
Экономикалық  іс-әрекеттің  бұл  сферасы  ұлтаралық  сфераға  айналып 
келеді, сондықтан да туристік бизнесті жүргізу кезінде түрлі мәдениеттер 
мен  мәдениетаралық  байланыстардың  ерекшеліктерін  ескеру  қажеттілігі 
туындайды.  
Егер  де  жоғарғы  білім  берудегі  жаһандану  үрдісін  қарастыратын 
болсақ,  ол  өзіндік  ерекшеліктерге  ие.  Мысалы,  бизнес-альянстарға 
қарағанда, білім беру альянстары көбінесе табыс табу үшін емес, әлемдік 
нарықтағы өз имиджін көтеру үшін құралады. Мысалы, бір университет 
ішкі  нарықта  әлсіз  позицияда  болатын,  бірақ  басқа  елдің  білім  беру 
мекемелерімен серіктес болу нәтижесінде халықаралық танымалдылыққа 
ие  болады.  Әлемдік  нарықты  игерудің  мұндай  стратегиясын,  мысалы, 
қытайлық  білім  беру  нарығын  игеру  кезінде  британ  университеттері 
қолданады. 
Білім беру альянстарының сәтті болуының басты факторы  – «мәдени 
сәйкестік»,  яғни  білім  беру  сферасында  бірге  әрекет  ететін  елдер 
арасында  терең  мәдени  қарама-қайшылықтар  болмауы  керек.  Мысалы, 
Ұлыбританияда  шетелдік  студенттер  санының  артуынан  көрінетін 
жоғарғы  білім  берудегі  жаһандануға  анық  алғышарттар  байқалады. 
Мәселен,  Оксфордта  Үндістан  мен  Қытайдан  келетін  шетелдік 
студенттер үлесі артуда.  
Ұлыбританияның  кейбір  жоғарғы  оқу  орындары  халықаралық 
байланыстарды  дамыту  мақсатында  қашықтықтан  оқыту  формасын 
белсенді  түрде  қолданып  жүр  (e-learning).  Мысалы,  оксфордтық 
университеттердің  біреуінің  сайтында  (Oxford  Brooks  University, 
www.brookes.ac.uk,  Brookes  Virtual)  бұл  оқу  орнындағы  қашықтықтан 
оқытудың  ұйымдастырылу  үрдісін  көруге  болады.  Оқудан  кейінгі 
қорытынды жұмыс ретінде студенттердің өздік зерттеу жұмысы (Research 
Paper) қарастырылған. 
Жалпы  алғанда,  шетелдік  зерттеушілер  қашықтықтан  оқу  формасын 
халықаралық  туристік  кеңістікте,  бизнес  пен  білім  берудегі  өзара 
байланыстардың  дамуы  нәтижесінде  жаңа  экономиканы  (e-economy) 
қалыптастыру  үрдісіне  қатысуға  мүмкіндік  беретін  туризмдегі  оқу 
үрдісін  ұйымдастырудың  икемді  әдістерінің  бірі  деп  атайды. 
Интерактивтілігіне 
қоса, 
дистанционды 
оқыту 
туризмдегі 
мәдениетаралық  байланыстардың  ерекшеліктерін  зерттеуге  мүмкіндік 
береді. 

375 
 
Туризмдегі  қашықтықтан  оқытуды  сәтті  ұйымдастырудың  мысалы 
ретінде Италияның, Мальта, Англияның, Эстония мен Турцияның, басқа 
да  елдердің  оқу  орындары  қатысатын  VocMat  (Vocational  Management 
Training  for  the  European  Tourism  Industry)  еуропалық  жобасын  атауға 
болады  [14].  Бұл  жоба  туризм  сферасындағы  мамандар  мен 
менеджерлерге 
стратегиялық 
менеджмент 
пен 
маркетингтегі, 
операционды  менеджмент  пен  еңбек  ресурстарын  басқарудағы, 
кәсіпкерлік  пен  инновациядағы  өз  білімдерін  жүйелеп,  тереңдетуге 
мүмкіндік береді. 
Жаңа  экономикалық  жағдайлар  туризм  мен  қонақ  үй  шаруашылығы 
индустриясына  кадрларды  даярлау  мен  оқытудың  жаңаша  жолдарын 
қолдануды  талап  етеді.  Шетелдердегі  оқу  үрдісін  ұйымдастырудың 
кейбір мысалдарын қарастырайық.  
Австриялық 
Кремс 
қаласындағы 
Қолданбалы 
ғылымдар 
Университетінде (IMC University of Applied Sciences Krems, ары қарай  – 
Университет) 
оқу 
бағдарламаларында 
халықаралық 
аспектідегі 
карьераны  дамыту  мүмкіндіктеріне  көп  көңіл  бөледі.  Университетте 
бакалавр  мен  магистрлерді  даярлайтын  «Туризм  және  демалыс 
сферасындағы  менеджмент»  (Tourism  Management  and  Leisure  Industry) 
оқыту  бағдарламасы  бар.  Бұл  бағдарлама  бойынша  пәндердің  түрлі 
елдердің  жоғары  білікті  оқытушылары  мен  туризм  саласындағы 
тәжірибесі  мол  қызметкерлерімен  жүргізілуі  қарастырылған.  Мысалы, 
Университеттің  бұл  бағдарлама  бойынша  мамандарды  даярлаудың 
бизнес-серіктестері  –  әлемнің  70  шақты  еліндегі  ірі  әуе  тасымалдау 
компаниялары,  қонақ  үй  операторлары,  казино,  мейрамханалық 
мекемелер, мұражайлар мен туристік фирмалар болып табылады. 
Бакалаврларды  оқыту  үрдісі  жалпы  пәндер  мен  мамандық  бойынша 
пәндерді  оқытумен  қатар,  терең  тілдік  дайындықты  қамтиды,  оның 
ішінде  іскерлік  ағылшын  тілі  мен  қосымша  таңдау  бойынша  екі  тілді 
(француз, испан, итальян, чех және қытай тілдері) оқыту қамтылған. 
Халықаралық  байланыстар  мен  серіктестіктерді  сақтау  мен  дамыту 
үшін  Университет  халықаралық  жобаларға,  конференцияларға  белсенді 
қатысады,  сонымен  қатар,  Туризм  мен  Қонақ  үй  Шаруашылығындағы 
Алдыңғы  Қатарлы  білім  берудің  Халықаралық  Орталығының 
(International  Centre  of  Excellence  in  Tourism  and  Hospitality  education) 
ассоциацияланған  мүшесі  болып  табылады  (бұл  Орталық  Австралияда 
2004 жылы құрылған). 
Мәдениетаралық  қарым-қатынастың  дағдыларын  арттыруда  туризм 
бойынша  халықаралық  студенттік  конференциялар  көп  септігін  тигізуі 
мүмкін.  Мысалы,  1986  жылдан  бері  өткізіліп  келе  жатқан  Туризм 
бойынша  Халықаралық  Студенттік  Конференция  (International  Tourism 
Students  Conference).  Жыл  сайын  бұл  шараға  Грецияның,  Австрия, 
Франция,  Португалияның,  Нидерланды,  Испания,  Финляндияның, 
Швеция  мен  Германияның  жоғарғы  оқу  орындарының  студенттері  мен 

376 
 
оқытушылары 
қатысады. 
Конференцияның 
негізгі 
мақсатты 
аудиториясына (студенттік қоғам) қарамастан, осы секілді іс-шаралардың 
ұйымдастырылуы  делегация  құрамында  болып  келетін  туризм 
сферасындағы  оқытушыларға  да  пайдалы.  Мұндай  іс-шаралардың 
нәтижесінде  мысал  ретінде,  белгілі  бір  ел  туралы  қалыптасқан 
стереотиптерді  зерттеуге  және  талқылауға  мүмкіндік  беретін  нақты 
мәдениетаралық орта қалыптасады. 
Осылайша,  23-ші  Туризм  бойынша  халықаралық  студенттік 
конференция  2008  жылы  Мәскеу  қаласындағы  Г.В.Плеханов  атындағы 
Ресей  экономикалық  академиясында  өтті.  Оған  келесі  елдерден  келген 
делегациялар  қатысты:  Финляндия,  Франциядан,  Испания,  Греция, 
Германиядан,  ОАР,  АҚШ,  Голландия,  Ресейден  келген  делегациялар. 
Конференцияның тақырыбына байланысты (MICE-туризм), конференция 
қатысушыларына алдын-ала екі жұмысты дайындау керек болды: 
 
елдегі  МІСЕ-туризмнің  негізгі  даму  тенденцияларын  қамтитын, 
шамамен 15 бет көлемінде жазылған ғылыми зерттеу жұмысын (Research 
Paper); 
 
тәжірибелік  жұмысты  (Case  Study),  яғни  іскерлік  мақсатпен 
саяхаттайтын туристерге ұсынуға болатындай интенсив-туризм бойынша 
белгілі  бір  туристік  қнімді  құрастыру  жұмысын  (шамамен  12  бет 
көлемінде). 
Конференция  барысында  әдетте  сайыс  өткізіледі:  әрбәр  делегация 
атқарылған  жұмыстарының  презентациясын  жасайды.  Ары  қарай 
бизнесмендер  мен  жетекші  ғалымдардан  құралатын  комиссия  ең  жақсы 
жұмыстарды  бағалап,  іріктейді,  марапаттау  рәсімін  өткізеді.  Бұған  қоса, 
әрбір  конференциядан  кейін  әдетте  танытыру  туры  өткізіледі.  Мысалы, 
2009  жылы  Нидерландыда  өткен  24-ші  Туризм  бойынша  халықаралық 
студенттік конференциядан кейін Бельгия, Франция мен Нидерландының 
астаналарына барып көруді қамтитын үш күндік тур ұйымдастырылған. 
Жалпы алғанда, туризм және қонақ үй шаруашылығы индустриясына 
кадрларды  даярлаудың  шетелдік  тәжірибесінен  байқалатындай,  бұл 
сфераға  мамандарды  даярлау  үрдісіндегі  халықаралық  байланыстар  мен 
қарым-қатынасты  орнату  мен  одан  әрі  үнемі  арттырып  отыру  – 
халықаралық  масштабтағы  сәтті  қызмет  етудің  міндетті  шарты  болып 
табылады.  Заманауи  білім  беру  ортасы  ол  үшін  көп  мүмкіндіктерді 
тудырады:  ортақ  халықаралық  жобалар,  конференциялар  барысындағы 
тікелей  қарым-қатынастан  бастап,  Интернет-технологияларды  және 
дистанционды  оқыту  формасын  қолдануға  дейінгі  тәсілдердің  барлығы 
кәсіби 
мамандарды 
жоғары 
деңгейде 
даярлау 
үшін 
көп 
мүмкіншіліктерді береді. 
Туризм 
сферасындағы 
мамандарды 
даярлаудың 
шетелдік 
тәжірибесіне  анализ  жасау  нәтижесінде  оларға  тән  білім  берудің белгілі 
бір ерекшеліктері бар екені анықталды: 

377 
 
 
болашақ  маманды  даярлау  үрдісі  нақты  бір  кәсіпорынның  оны 
қажет  етуі  анықталған  жағдайда  ғана  басталады,  яғни  туристік  сфера 
кәсіпорындарына белгілі бір бағыт бойынша қызмет ететін маман қажет 
болған  жағдайда  ол  оқу  орындарына  тапсырыс  беріп,  өзіне  қажетті 
болашақ мамандар санын оқытуға ат салысады; 
 
мамандарды  даярлау  үшін  қолданылатын  оқу  бағдарламасы 
тапсырыс беруші кәсіпорынның қажеттіліктерін ескере отырып, бұл оқу 
бағдарламасының  жүзеге  асырылуын  қамтамасыз  ете  алатын  оқу 
орнымен құрастырылады; 
 
болашақ  маман  кәсіби  дайындықтың  барлық  деңгейлерінен  өтеді: 
оқушы (стажер) – студент – бакалавр – магистр – өз біліктілігін арттыру 
үшін оқып жүрген маман; 
 
тәжірибе  оқу  үрдісінің  негізгі  құрамдас  бөлігі  болып  табылады, 
мұндағы  тәжірибелік  сағаттар  мен  теориялық  сабақтар  саны  шамалас 
болып келеді; 
 
қонақ  үй  шаруашылығының  мамандарын  даярлау  өз  оқу 
орталықтары  бар  ірі  қонақ  үй  кешендерімен  жүзеге  асырылады 
(қаржыландырудың 
60-80 
пайызына 
жуығы  бұл 
кешендердің 
құрамындағы кәсіпорындар есебінен жүргізіледі); 
 
тәжірибе  барысында  болашақ  маман  тек  бір  ғана  қызметті 
үйренбей,  өз  мамандығы  бойынша  саланың  барлық  дерлік  қызмет 
лауазымдарында жұмыс жасап көріп, тәжірибе жинақтайды;  
 
оқыту барысында студенттердің дайындық деңгейін арттыру үшін, 
олардың  кәсібилігін,  жұмысқа  қабілеттілігі  деңгейін  жоғарылату  үшін 
көптеген  басқа  елдердің  оқу  орындарымен,  туризм  сферасы 
кәсіпорындарымен бірлесе жұмыс жасайтынына көп көңіл аудару керек. 
 
 
 
 

жүктеу/скачать 3,03 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: