Цитоплазма мен сыртқы ортада К+, Na+ иондарын белгілі бір арақатынаста ұстау



бет177/351
Дата21.02.2023
өлшемі9,47 Mb.
#69842
1   ...   173   174   175   176   177   178   179   180   ...   351
Байланысты:
Цито Сарыағаш-2

Жасушалардың дифференциациялануы - арнайыжасуша, мүшелер мен ұлпалардыңқалыптасуына әкелетiн, дараның даму барысында бiртектi жасушалар мен ұлпалардыңарасында айырмашылықтардың пайда болуыжәнеолардың өзгерулері. Дифференциялауқұрылыс пен қасиеттердiң өзгеруiне негiзделген (жүйке жасушалары жүйке импульстарынтасымалдайтынқасиетке ие,бездi жасушалар-бездi заттардысекрециялауғақабiлеттiккеие болады және т.б). Дифференцияланудың негiзгi факторлары-алғашқы эмбриональдыжасушалардыңцитоплазмасыныңерекшелігіжәнекөршiлесжасушалардыңарнайыәсерi-индукция.

  • Дифференциялануэтаптары жүйелiтүрдебылайжүредi:

  • 1. жасушалардыңдифференциялануының1-шiсебебiжұмыртқажасушацитоплазмасыныңхимиялықәртүрлiлiгiболыптабылады;

  • ол ұрықтанудан кейiн күшейедi: сперматозоидтың жұмыртқа жасушасына енген кездецитоплазмакомпоненттерiнiң қайтаорналастыруы(ооплазматикалықсегрегация);

  • 3. жұмыртқажасушасыцитоплазманыңхимиялықәртүрлiлiгібластомерлердiңцитоплазманыңхимиялықәртүрлiлiгiнеауысады–Әрбірбластомерлернақтыморфогенездіңконцентрациясыныңградиентіменорналасқан.

  • Эмбриональды индукция-дамып келе жатқан ағза бөліктерініңөзараәсері, мұндабірбөлігі -индуктор,басқа бөлiгi-жауапқайтаратынжүйесiменәрекеттесіп,оныңдамубағытынанықтайды. Эмбриональды индукцияны қосмекендiлер ұрығының эктодермалықэпителийiндегi көз бұршағын зерттеген кезде Шпеман ашты (2 сурет): көз көпiршiгi →көзбокалы→көзбұршағы(хрусталик)→қасаңқабық.Кейінірекол,осыжануарлардагаструланыңэктодермасынанжүйкепластинкасытүзілуүшін,хордомезодермаменэктодерманыңжанасуыкерекекенінкөрсетті.Бұлқарым-қатынас

  • бiрiншiреттiэмбриональдыиндукциядеп,алиндуктор-бластопордыңарқаернi

  • ұйымдастырушыдепаталады.


  • 2сурет.Көзбұршағыныңиндукциясы.


  • 1-алдыңғыми; 2-эктодерма,3- көз көпіршігі; 4- көз бокалы; 5-көзбұршағыныңбастамасы; 6-көз бұршағы; 7-қасаңқабық; 8- торлықабат.

  • Тәжiрибе көрсетiлгендей, жауап беружүйесi индуктордың әсерiнен дифференцияланып,одан арыжиі өзі пайда болатын мүшелер бастамасы мен ұлпалардың индукторы болады,ұрықтыңбүкiлдамуынаиндукциялыққарым-қатынастардыңтiзбегi болыптабылады.Бірқатар жағдайларда индуктордың әсері ғана емес әсерді қабылдайтын жүйенің де арықарай индуктордың жіктелуіне септігін тигізетіні анықталды. Индукция жүзегеасуүшіниндуктордың әсерiне ұшырайтын жасушаларкеректi компетенцияларға ие болу керек.Компетенциядеп - эмбриональды материалдың әртүрлi өзгерiстер әсерiне жауап қайтаруқабiлетiнайтамыз.



  • Достарыңызбен бөлісу:
  • 1   ...   173   174   175   176   177   178   179   180   ...   351




    ©emirsaba.org 2024
    әкімшілігінің қараңыз

        Басты бет