Цитоплазма мен сыртқы ортада К+, Na+ иондарын белгілі бір арақатынаста ұстау
жүктеу/скачать 9,18 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Трансляциялықбақылау
РепрессибельдікжүйелерЖасушадағы кейбір ферменттердің мөлшері олар синтездейтін соңғы өнімдердіңконцентрациясынабайланыстыөзгеріпотырады.Егержасушадасоңғыөнімдердіңмөлшеріжоғарылап,артыпкетсеолферменттердіңсинтезітоқталады.Ондайферменттерді репрессибельдік ферменттер деп, ал соңғы өнімдерін– корепрессор депатайды. Реттеушігенапорепрессордепаталатынзаттысинтездейді.Апорепрессоркорепрессорменқосылыпактивтіқызметатқаратынрепрессормолекуласынтүзейді.Репрессорсинтездік үдерістергеқатынасатынбарлықгендердіңактивтілігінтежейді. Мысалы,Salmonellatyphimuriumбактериясындагистидинаминқышқылыныңконцентрациясы жоғары ортада гистидин корепрессор ретінде әсер етеді. Ол корепрессорретіндегистидинніңсинтезінеқатынасатынбарлық10ферменттіңтүзілуінтоқтатады. Мұндайрепрессиятипінүйлесімдік(координациялық)репрессиядепатайды. Репрессияның бұл типін координациялау репрессиясы деп атайды.Salmonellatyphimurium-ныңкоординацияланғанрепрессиясыдепатайды. ТрансляциялықбақылауПрокариоттық гендер активтілігінің трансляциялық деңгейде реттелуі а-РНҚ-ныңөмір сүру ұзақтығына тікелей байланысты. А-РНҚ-ның ферменттік ыдырауы оның 51-ұшынанбасталып31-ұшындааяқталады,яғниа-РНҚ-ныңбіріншіболыпсинтезделгенұшы,біріншіболыпыдырайды.Ішектаяқшасыныңа-РНҚ-сыныңорташаөмірсүруұзақтығы-2минуткежуық.А-РНҚ-ныңферменттікыдырау жылдамдығынаоның51-ұшындаорналасқан арнайынуклеотидтар жүйесідеәсеретуімүмкін. А-РНҚ-ның өмір сүру ұзақтығы сонымен қатар оның трансляциясына қатынасатынбосрибосомалардыңсанынабайланыстыауытқиды.Осысебептібактериялардатүрлібелоктар синтезі жылдамдығының түрліше болуы трансляция жылдамдығымен емес солжасушадағырибосомалар санымен анықталады. Мысалы, ішек таяқшасының (E. coli) лактозалық жүйесіндегі жалпы бір операторменбақыланатын құрылымдық гендердегі үш цистрон үш ферментті синтездейтіні айтылды.Олар:а)β-галактозидаза;ә)галактозид-пермеаза;б)галактозид-ацетилаза.Бұлбелоктардың синтезделу арақатынасы 1:1/2:1/5-ке тең. Бұл арақатынас осы үш белоктыңтрансляциясыжүретінполицистрондықа-РНҚ-ның51-ұшынанолардыңорналасуарақашықтығынбейнелейді.Гендернеғұрлымполицистрондыа-РНҚ-51-ұшынаннеғұрлымалысорналасқансайынсинтезделетінбелоктыңмөлшерідеазаятүседі.Рибосомалардың а-РНҚ-ғы түрлі старттық нүктелерге жалғануы оперондағы құрылымдықZ, Y, A гендері синтездейтін белоктардың сан мөлшерінің түрліше болуына әсерін тигізедідегенжорамалайтылады. жүктеу/скачать 9,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|