Цитоплазма мен сыртқы ортада К+, Na+ иондарын белгілі бір арақатынаста ұстау
Жасушалық цикл, митоздық цикл, анықтамасы,кезеңдері.Сипаттамасы
жүктеу/скачать 9,18 Mb.
|
| Жасушалық цикл, митоздық цикл, анықтамасы,кезеңдері.Сипаттамасы.
Жасушаның бөлінуі -барлық тірі ағзалардың көбеюін жәнежеке дамудықамтамасызететінбиологиялықүдеріс.Жасушаныңбөлінуімүшелердіңөсуін, зақымдалғанұлпалардың регенерациясын және көбеюді қамтамасызетеді.Жасушаның бөлінуі және көбеюі жасушалардың пролиферациясы депаталады.Трансформацияланбағанқалыптыжасушалардыңбөлінумүмкіндігі шектеулі. Көп жасушалы ағзалардың жеке дамуының алғашқысатысындаекі түрлібағыттағыжасушаларқалыптасады: а) жыныс жасушалары, ағзалардың ұрпақ қалдыру қабілетін іске асырады.Олар мейозжолымен көбейіп жетіледі; ә) сомалық жасушалар, тірі ағзалардың тіршілігін қамтамасыз ететін ұлпаларменмүшелердіңдамуынқамтамасызетеді.Олардыңбөлінуіменкөбеюімитозжолымен жүреді. Жасушалық (тіршілік) цикл – бұл бастапқы жасушаның бөлінуіненпайдаболған жасушаның қайта бөлінуіге түсу немесе өлуіне дейінгі тіршілік етукезеңі. Маманданбаған бағаналы жасушалардың митоздық циклы тіршілік циклынасәйкескеледі.Бағаналынемесекамбижасушалары(эпители,қанжасушалары),басқадажасушаларғабастамабереді,үнемібөлініпотыратындықтандаолардыңтіршілікциклынмитоздықциклдепқарастыруға да болады.Ағзаныңбарлық жасушалары жасушалықциклдыңқандайдабіркезеңіндеболады. Жасушалықциклкезеңдері: митоздықцикл; жасушалардыңжіктелуі,арнайықызметатқарукезеңі; қартаюжәнежасушаныңжойылуы(өлімі). Тіршілікциклыныңкезеңдерініңұзақтығыжасушаныңтиптерінебайланысты әртүрлі болады. Үнемі жаңарып отыратынкөптеген ұлпалар,мысалы, сүйектің қызыл кемігі, ішек эпителиі (80 % дейін) үнемібөлініпотырады, митоздықциклда болады.Жасушалар бір тәулік ішінде әртүрліуақыт аралығында бөлініп отырады, мысалы,тері жасушалары түнгеқарайқарқындыбөлінетіндіктендетерідегіжараныңжазылуынжылдамдататын дәрілік майдынемесе тері ауруына тағайындалған тері майын кешке қарайжағуұсынылады. Сүтқоректілердіңкөптегенжасушаларыжасушалық циклдыңG0деп аталатын ерекше сатысындаяғни жасушалардың жіктелу (дифференсация)сатысында болады. G1сатысынан кейін жасушаның бөлінуініске қосатынгендерөшіріліп ,керісіншеG0сатысыбасталыпжасушаның дифференсациясынқамтамасыз ететінгендеріскеқосылады. Нейронжәнекардиомиоциттер үнеміG 0 сатысында болады, ол жасушалардың бөлінутоқтайдыжәнеқайтажаңармайды.Бауыр жасушаларыG0 сатысында болады, зақымданған жағдайда мүшеқайта G1 сатысына енеді де жасушалықциклжалғасады (5-10%-ы тоқтаусызбөлінеді). ДНҚ репликациясынан кейін прокариот жасушалары теңдей екі бөліккебөлінеді.Эукариоттардыңядросыныңқұрылысыныңкүрделілігінебайланыстыжасушаларға генетикалық материалдың теңдей бөлінуі ерекшемеханизм арқылы іске асырылады.Эукариот жасушаларының бөлінуі екісатыдантұрады:кариокинез(ядроның)жәнецитокинез(цитоплазманыңбөлінуі). Кариокинездің екі типі бар: митоз және мейоз. Ядроның бөлінуіненсоң бірден жасушаның бөлінуі жүретіндіктен де бұл үдерісті тек жасушаныңбөлінуі деп қана қарастырады. жүктеу/скачать 9,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|