Д. А. Əлкебаева Қазақ тілінің прагмастилистикасы
Жоғары құрылымдар Жоғары құрылымдар
жүктеу/скачать 337,45 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Бақылау сұрақтары
| Жоғары құрылымдар Жоғары құрылымдар
Қаулы Арыз Ереже Арыз түрлері Бұйрық Хат Нұсқау Өтініш Хат түрлері Ал, қандай да бір шешімдерді қабылдауға және құқықтық іс әрекеттерді жүзеге асыруға ақпараттық құқықтық негіз қажет, ол қызметтің нақты бір бөлшегінде қалыпты жағдайды бекіту арқылы қалыптасады. Сонымен, ресми іскерлік аясындағы мәтіндерде бір бірімен қатыас мақсаттары, функцияларымен ажыратылытын жеке қызметтің кем дегенде үш түрі көрініс табады: Нұсқау; Өтініш; Хабарлау. Ресми- іскерлік жазбаша мәтіндер, сонымен қатар, тілдің синтиксис ұйымдастырылуының тәсілі және оның кеңістік графикалық рәсімдеуі бойынша ажыратылады: Байланыстырушы тілдің дәстүрлі тізбектеп жазылуы ( заң, өмір баян, шарт, үкім, айыптау қортындысы т.б.); Траферат өзгеретін ақпаратпен толықтырлатын үзінділер бар дәстүрлі тізбектеп жазу; үзінділер толықтырылғаннан кейін жазба түгедей тізбектеліп көрсетіледі; Сұқбатнама алдынала дайындалған сұрақтардың және оларға жауаптар тізбесі; Кесте тігінен және көлденен орналасқан графаларға толтырылған сөздік және сандық нысандағы мәліметтердің жиынтығы. Бір мәтіннің құрамында ақпаратты берудің әр түрлі тәсілдерге бірге қолданылуы мүмкін. Алын ала бастырылған тұрақты ақпаратпен қатар өзгертілуі мүмкін мәліметтерді толықтыруға арналған үзінділер тмен графикаларды қамититын тізбектелмеген мәтін нысандарының кең таралғандығы іскерлік қарым қатынаста үнемі қайталанатын жағдайлардың болуымен түсіндіріледі, ал бұл қатынаста коммуникативті мақсатқа сәйкес қатаң айқындалған жанрлардың құжаттары қолданылады. Ресми стиль нақты бір коммуникативті прагматикалық мақсатка сай құрастырылады, белгілі бір қызмет түрін жүзеге асыруымен байланысты құжаттың функциясына сәйкес жазбаның сипаты, тілдік құрылысы мен мінездемесі, оның мәнерлік қасиеттері, тіл құралының іріктелуі анықталады. Ресми іскерлік стиль жанрында әр түрлі экстралингвистикалық мән жайларға байланысты әртүрлі дәрежеде ресми стильдің стильдік қасиеттері көрініс табады. Мәселен, нұсқау сипатындағы мәтіндерге жазбаның өктемділігі және сөздердің нақтылығы қажет болады, олар құқықтық реттеуші функциясының бұлжытпай жүзеге асыруына жәрдемдеседі. Өтініш сипаттағы мәтіндерде өктемділікпен қатар ресми іскерлік стильдің басқа мәтіндерде кездеспейтін жазбаның тұлғалық қасиеттері бар, өйткені, бұл құжаттарда бір жағынан заңды тұлғалар әкімшілік өкілдер, ал екіншіден жекелеген азаматтар арасындағы қатынастарда өз көрінісін тауып отырады. Бақылау сұрақтары: Ауызекі сөйлеу стилі неге «ерекше стиль» түріне жатқызады; Ауызекі сөйлеу стилінің басқа стилдерден өзгешелігі неде? Ауызекі сөйлеу стиліне тән стилистикалық категорияларды атаңыз. Ғылыми стильге тән стилистикалық коннотация беретін тілдік бірліктерді атап көрсет. Ғылыми стильдің прагматикалық мәнін басқа стильдермен салыстыра отырып, ажырат. Ғылыми стильдегі ойлау стилі туралы баянда. Сөйлеу мәдениетінің толық функциональды түрі ғылыми стильде қалай жүзеге асады. Публицистикалық стильдің екі қызметін ата. Публицистикалық стильдік ақпараттық, коммуникативті прагматикалық қызметінің межесін анықта. Публицистикалық стильдегі безендіру тілдік бірліктері мен стандартты сөздердің прагмастилистикасын талдап көрсет. Функциональды стильдегі стилистикалық категориялар туралы баяндап бер. Көркем әдебиет стилін функциональды стильдер тобына қосуға қарсы ғалымдар пікірінің негізгі ұстанымлары қандай? Ресми стильді жанрларға таптастыр. Ресми стильдегі стреотипті тілдік бірліктердің прагматикалық аспектісін көрсет. жүктеу/скачать 337,45 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|