Д. Б. Тойматаев Ғылым тарихы мен философиясы
жүктеу/скачать 1,06 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Фаллибилизм принципі
- «Үш əлем» туралы теория
- Фальсификация
- Ғылыми-зерттеу бағдарлама
- Имре Лакатостың
| Фальсификация мəселесі
- Поппермен неопозитивистердің верификация принципіне альтернатива ретінде ғылымды «метафизикадан» демаркация (ажырату) жасауға ұсынылған қағида. Бұл қағида бойынша ғылымға қатысты əр пікірді принципиалдық түрде жоққа шығаруды қажет етеді. Фаллибилизм принципі - бұл Поппер тұжырымдамасының қағидасы бойынша, əр ғылыми білім түбінде тек гипотетикалық қасиеті бар жəне қателікке шалдығады. Поппердің пікірінше, ғылыми білімнің өсуі ауқымды гипотезаларды ұсынудан жəне оларды кесімді түрде жоққа шығарудан тұрады. «Үш əлем» туралы теория - бұл К. Поппердің философиялық концепциясының теориясы бойынша, бірінші - объект əлемі, екінші - субъект əлемі, үшінші - 1-ші жəне 2-ші əлемдермен объективтік білім əлемі жаратылады жəне олар бір-бірінен тəуелсіз. Осы үшінші əлемдегі білімнің дамуы жəне өсуін талдау - ғылым философиясының пəні болып табылады. Фальсификация (лат. falsus — жалған, facio — істеймін) — гипотезаның немесе теорияның жалғандығын классикалық логиканың modus tollens ережесімен сəйкестігін атқаратын методологиялық процедура. Фальсификация ұғымын фальсификациялау қағидасынан ажырату қажет. Теорияның фальсификациясы үшін жаңа альтернативті теория қажетті: тек ол өзі, эксперименттердің нəтижелері емес теорияны фальсифицияландырады. Ғылыми-зерттеу бағдарлама - И. Лакатоспен құрылған ғылым 200 дамуының əмбебапты логикалық-нормативтік реконструкциясының орталық ұғымы, келесіде ғылыми-зерттеу бағдармалардың методологиясы деп аталады. Лакатостың методологиясы бойынша жетілген ғылымның дамуы бір-бірімен байланысты жəне бір-бірін алмастыратын зерттеу бағдарламалары. Зерттеу бағдарламасының құрылыстық элементтерінде оның «қатал ұйытқысы» мен гипотезалардың «қорғау белдігі» жатыр. Имре Лакатостың концепцияларына тəн келесі ұғымдар: ғылыми- зерттеу бағдарламасы, зерттеу бағдарламасының «қатал ядросы (ұйытқысы)», гипотезалардың «қорғау белдігі», «ad hoc» гипотезасы, жағымды (позитивті) жəне жағымды емес (негативті) эвристика. жүктеу/скачать 1,06 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|