Ғылыми пəн (лат. Disciplina – ілім) - кəсіби ғылымды меңгерудің негізгі
түрі, пəндік-мазмұндық тұрғыдан ғылыми білімнің өндірісін, өңдеуін жəне
жеткізуін жасайтын ұжымдарды біріктіреді жəне ғылым аймағын мамандық
түрінде даму механизмі жəне қайта өндіруі.
Ғылыми пəн зерттеу бірлік ретінде ғылым əлеуметтануында, ғылымтану,
тарихта, философияда, экономикада жəне ғылыми-техникалық прогрессте
қолданылады. Осы пəндік қағида бойынша білім құрылымы жəне əр салада
мамандарды даярлау жүйесі реттелген (мысалы, медицина, инженерлік іс,
өнер). Яғни, əлеуметтік-экономикалық жəне мəдени ортамен негізделеді, осы
жағдайда пəндік қағида инвариантты. Нақты оқиғалар мен уақыттық пен
кеңістік айырмашылықтарға қарамай əртүрлі əлеуметтік жəне меңгеру ортада
ғылыми пəнге тұрақтылық пен инварианттылық тəрізді. Ғылыми пəнді сақтау
үшін əр түрлі ғылыми жəне меңгеру іспен айналысатын ұжымдар ықпал етеді.
Ғылыми коммуникация - ғылыми ұжымда кəсіби қатынас түрлерінің
жиынтығы, ғылымның даму механизмінің негізгі түрі, зерттеушілерді
байланыстыру тəсілі жəне жиналған нəтижелерге экспертиза жасау түрі. 50-ші
ж. аяғында - 60-шы ж. басында ғылыми коммуникацияны зерттеу себептері
зерттеу іс-əрекетін интенсификацияландыруға арналған, яғни, жиналған
«бағдарлама жарылысын» реттеу жəне меңгеру. Коммуникациялық сараптау
мен түсіндіруден пəндік басылымдардан бастап ғалымдар арасындағы өзгеше
тұлғалық қатынастар өтті. Ғылымдағы коммуникация методологиялық
тұрғыдан
зерттелген, себебі, бүкіл
жиналған
бағдарламаларды
эпистемологиялық, əлеуметтік, бағдарлама, əлеуметтік-психологиялық зерттеу
тұрғысынан мүмкіндігі болмаған соң. Осының нəтижесінде əлемде жедел түрде
əр салада экспертиза жасайтын топ өкілдері анықталған, екі деңгейлік
құрылымдар кішкентай топтан тұрады, олардың арасында үзілмейтін қызмет
байланысы бар, аспиранттары мен қызметкерлерінің арасында да тығыз
байланыс байқалады. Осының нəтижесінде SCI, SSCI пайда болды.