3
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ .................................................................................................................... 4
1 тақырып. ФИЛОСОФИЯ ЖƏНЕ ҒЫЛЫМ МЕТОДОЛОГИЯСЫ -
ФИЛОСОФИЯЛЫҚ БІЛІМНІҢ САЛАСЫ ......................................................... 5
2 тақырып. МƏДЕНИЕТ ПЕН ӨРКЕНИЕТТЕГІ ҒЫЛЫМ .............................. 28
3 тақырып. ҒЫЛЫМНЫҢ ПАЙДА БОЛУЫ. ҒЫЛЫМНЫҢ ТАРИХИ
ДИНАМИКАСЫНЫҢ НЕГІЗГІ КЕЗЕҢДЕРІ ................................................... 33
4 тақырып. ҒЫЛЫМИ БІЛІМНІҢ ҚҰРЫЛЫМЫ ............................................. 54
5 тақырып. ҒЫЛЫМИ РЕВОЛЮЦИЯЛАР. ҒЫЛЫМИ РАЦИОНАЛДЫҚ .... 65
6 тақырып. ҒЫЛЫМНЫҢ ҚАЗІРГІ КЕЗДЕГІ ДАМУ БАРЫСЫНЫҢ
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ ............................................................................................... 93
7 тақырып. ҒЫЛЫМ - ƏЛЕУМЕТТІК ИНСТИТУТ ....................................... 107
8 тақырып. ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ ҒЫЛЫМИ БІЛІМ ҚҰРЫЛЫМЫНДАҒЫ
ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ҒЫЛЫМДАРЫ ............................................................ 121
9 тақырып. ҚОҒАМ, МƏДЕНИЕТ, ТАРИХ, АДАМ ТУРАЛЫ
ҒЫЛЫМДАРДЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫ ............................................................... 134
10 тақырып. НАҚТЫ ҒЫЛЫМДАРДЫҢ
ФИЛОСОФИЯЛЫҚ МƏСЕЛЕЛЕРІ ................................................................ 152
ГЛОССАРИЙ ....................................................................................................... 177
РЕФЕРАТ, БАЯНДАМАЛАРДЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ ...................................... 204
ƏДЕБИЕТ (НЕГІЗГІ ЖƏНЕ ҚОСЫМША) ........................................................ 208
4
КІРІСПЕ
Магистратура жоғары білім беру жүйесінде бакалавриат пен
докторантураның
ортасында
болашақ
мамандардың, ғалымдар
мен
оқытушылардың ғылыми жəне ғылыми-педагогикалық іс-əрекетіне жеткізетін
тереңдетілген ғылыми, философиялық-методологиялық, дүниеге көзқарастық
жəне пəндік теоретикалық негізін талап етеді. Жалпы магистранттарды
дайындау жүйесінде ғылым тарихы мен философиясы курсы дүниеге
көзқарастық жəне ғылыми-методологиялық тұрғысында ең маңызды орын
алады. Ғылым тарихы, философиясы жəне методологиясы оның негізгі
ұйытқысы болып саналады.
Ғылым тарихы магистрлердің магистрлік диссертациясын дайындау жəне
ғылыми-жұмысының жоғары деңгейіне жеткізетін білімнің маңызды
компоненті болып саналады. Ғылым жəне нақты ғылымдардың тарихы
ғылымның даму динамикасын, оның қоғамның дамуына əсерін ұғыну үшін
мүмкіндік береді. Тарихи білім болашақ мамандарға ғылымның толық бейнесін
қалыптастырады, ғылымның зерттеу контекстіне жəне əр түрлі бағыттарына
өткірлі сезіммен қарауға мүмкіндік береді.
Ғылым философиясы ғылым араларындағы байланыс пен философия
білімінің əртүрлі бөлімдерінің дамуының қажетті негізі болып есептелінеді,
нақты арнаулы ғылыми пəндердің философиялық мəселелерін кеңейтеді жəне
тереңдетеді. Философия білімі тек ғылымның дамуының себепшісі емес,
сонымен бірге ғылыми білімнің ажырағысыз бөлігі, яғни ғылымның бір мүшесі
болып кіреді. Ғылым философиясы шеңберінде ғылымның өзіндік санасының
əлеуметтік-мəдени тұрғысындағы көрінісі анықталады, ғылым қоғамның
рухани дамуының контекстінде ұғынылады, ғылыми білім дамуының
құндылық мақсаттары мен ғылыми-зерттеу кəсіптік тəжірибесі қалыптасады.
Ғылым философиясы ғылымды əлеуметтік институт ретінде, яғни мықты
өндірістік күш, ғылыми білімнің жүйесі жəне қоғамдық сананы
қалыптастырушы ретінде негізін ашуға мүмкіндік береді. Осы білімдер
болашақ
маманның
ғылыми, педагогикалық
іс-əрекетінің
кеңістігін
қалыптастырады.
Ғылым методологиясы магистрантқа қазіргі ғылым мəселелері мен
методологиялық негіздерін түсінуге мүмкіндік береді, əдіс теориясымен, яғни
қағидаларымен, жолдарымен, тəсілдермен, ғылыми іс-əрекетін əдістерімен
қаруландырады. Ол ғылым методологиясы мен логикасын ұғынуға, ғылыми-
зерттеу жұмыстың методологиялық мəдениетін көтеруге мүмкіндік жасайды.