Д кіріспе Ашық кен орындарын-дағы маркшейдер мамандығының алатын оыны, оның алға қойған мақсаты
жүктеу/скачать 1,57 Mb.
|
Дәрістер Ашық тау-кен жұмыстарындағы маркшейдерлік іс
| Аналитикалық торлар.Аналитикалық торларды үшбұрыштардан тұратын жүйеден құрайды да, олардың қосындарына тіреліп тұрған барлық немесе координаталарын анықтауға жеткілікті бірнеше бұрыштарын өлшейді (2-сурет). 2-3 суреттерде қолданылып жүрген түсіру негіздерінің аналитикалық торлары келтірілген.
3-сурет.Аналитикалық тордың түсіру негіздерінің тәсімі Тордағы (4-сурет) А, В, С және Д –тірек қосындары, 1, 2,…7 координаталары анықталмақшы нүктелер, ал І, ІІ қосалқы нүктелер. 4-сурет . Аналитикалық тордың бір түрі Қосалқы нүктелер ретінде жақсы көрініп тұрған, анық қосындар алынады, мысалы төңірекке жарық беруші мұнара ұшындағы найзағай тартқыш т.б. осыған ұқсас заттар таңдап алынады. А-1, 1-2,…… С нүктелерінде суретте көрсетілген бұрыштар өлшенеді. Өлшенген бұрыштар шамаларын және үшбұрыштардан синустар теоремасын пайдаланып, үшбұрыш-тың қабырғаларының ұзындықтарын (А-1, 1-2,…… С) табады. Түсіру негіздерінің аналитикалық торларын теңдеу жуықтау әдісімен шығару рұқсат етілгенімен, ЭЕМ пайдаланып қатаң теңдеу амалын пайдаланған дұрыс, себебі өндіріс жұмыстарын өте ұқыпты, дәл орындау үшін айтылған амалдың септігі зор. Геодезиялық бақылау әдістері түсіру негіздерінің жеке қосындарының коорди-наталарын анықтау үшін пайдаланады. 5-суретте тіке және кері геодезиялық бақылау әдістерінің түрлері көрсетілген. Анықталмақшы нүктенің координаталарын есептеудегі дәлдікті қанағаттандыру үшін, сол нүктедегі бұрыштың 30-1200 дейін болғаны дұрыс. Істелген жұмыстың дұрыстығын тексеру үшін, аз дегенде екі рет бақылау әдісінің қортынды нәтижесін пайдаланады. 5-сурет. Тура және кері бақылау тәсімдері Тіке және кері бақылау әдістерін есептегенде Юнга немесе Гаусс формулаларын немесе классикалық әдістерді пайдаланады. Гаусс әдісі 4а-суретте Р нүктесінің координаталарын анықтауда пайдалынатын формулалар: мұндағы, 1, 2 –АР және ВР қабырғаларының дирекциондық бұрыштары; ХА ,УА ,ХВ ,УВ –тірек нүктелерінің координаталары. Тура геодезияллық бақылау.Тура геодезияллық бақылаудағы классикалық әдісті төмендегі ретпен есептеу керек. Анықталмақшы нүктедегі жазық бұрышты (Д ) есептейді (6-сурет): Ä=180o-(A+B) 6-сурет АВ қабырғасының дирекциондық бұрыын (АВ) және ұзындығын есептеу: Синустар теорамасын және өлшенген Ä , В бұрыштарының мәндерін, есептелінген dАВ ұзндығын пайдаланып, АВД үшбұрышының екі қабырғаларының ұзындықтарын табады: АД және ВД қабырғаларының дирекциондық бұрыштарын (АД , ВД) табамыз: АД=АВ - À , ВД=ДҒ+ Â мұндағы, ВА= АВ 180o ; Д нүктесінің А және В нүктелерінен салыстырғандағы координаталар өсімшелерін есептейді: А нүктесі арқылы: В нүктесі арқылы: Д нүктесінің координаталарын екі рет есептейді, яғни А нүктесі және В нүктелері арқылы: ХД=ХÀ + ХАД , ХД= ХВ + ХВД , УД= УА + УАД , УД = УВ + УВД . Д нүктесінің координаталарын екі рет анықтау арқылы, есептеу нәтижелеріне баға беруге болады. жүктеу/скачать 1,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|