Используемая литература:
1.
Богомолова М.И. Двуязычие в системе национального и межнационального воспитания и
обучения в педагогическом наследии. Учебное пособие для студентов педагогических вузов.
Набережные Челны. 2002.3,5 пл.
2.
Богомолова М.И. Роль национальной куклы в расширении представлений детей о наших
народах. Статья//Вопросы дошкольной педагогики и детской психологии. М. 1968.0,5п.л..
3.
Богомолова М.И. Образование в духе сотрудничества культур. Статья/ Педагогическое
образование в современном обществе (Материалы межвузовской научно-практической
конференции). Казань. 2001.0,3 пл.
КӨПТІЛДІЛІК ОРТАНЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ
Хусаинова Ардақ Болатқызы
683
Ғылыми жетекші: Омарова Н.И.
КМҚК «Алпамыс» балабақшасы
Қарағанды қаласы
Бүгінгі таңда басқа ұлт өкілдерінің мәдениетімен, ділімен, дінімен қарым - қатынаста
болатын жас ұрпақты тәрбиелеу еліміздің ең басты себептерінің бірі десек артық айтпаймыз.
Осы сәтте бізге керекті, жүзедегі әлемдік мәселе - ол көптілділік. Көп тілде білім алу - ол жеке
тұлға болып қалыптасудың бастауы, адам баласының жалпы өзін - өзі бағалап ортаның
белсенді азаматы болып, оның қарсыластыққа қай жерде де төтеп беруінің, көпшілік ортада
өзін-өзі ұстауы осы қағидалардың барлығы көп тілде білім алудың негізі болып табылады. Ел
басымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың «Жаңа әлемдегі – жаңа Қазақстан» атты
жолдауында еліміздің әрбір азаматына біліктіліктіліктерін шыңдауға «Үш Тілдің үш
бірлестігі»ұсынылды. Бұл жүйеде әрине үш тілді өз деңгеінде дамыту көрсетілген, яғни қазақ
тілімізді - ана тілі ретінде, орыс тілін - халықаралық тіл ретінде, ағылшын тілін -
экономиканың жаһанды дамуының үздік бірлестігі ретінде белгіленген. Ана тілді, орыс тілді
және ағылшын тілін білу әр азаматтың танымдылығын кеңейтеді, оны жан - жақты дамытуға
үстемдік етеді. Әлемге басқа көзқараспен қарап, әр елдің салтын, мәдениетін білуге
бағытталған үлкен жолға алып барады.
« Көптілділік бағдарламасы» білімнің жаңа салаларын ашуды, тіл мәдениетін кеңейтуді
қарастырады. Қазақ, орыс, ағылшын тілдерін білу жас ұрпаққа әлемдік деңгейге, білім мен
жаңа технологияларды ашуға берілген құлыптың кілті деп ұқсақ болғаны.
Көптілділік ортаның теориялық мазмұны:
Көптілділік білім– бұл мақсаты бар бағыт, үшбірлікті оқудың үрдісі, тәрбие және әр
тұлғаның көптілді азамат ретінде қалыптасуы.
Көптілділік білімнің мазмұны - жүйелік білімнің негізі қаланған туған тілде, я болмаса
өзге тілде немесе басқа да шет ел тілдерінің халықаралық мәдениеттің бірлесуі болып
табылады.
Менің өз тәжірибемнен алатын болсам, әр баланың ынтасына қарай отыра шет тіліне
қызуғышылығын ашатындай мүмкіндіктер жасауға тырысамын. Пән барысында жаһанды
даму үрдісіне байланысты тілдің қыр - сырын анықтайтын құралдарды ғаламтор жүйелерінен,
я болмаса өздігімнен керек құралдарды жасап, жас ұрпаққа қызықты, түсінікті етіп жеткізуге
бар ынтамды саламын. Мысалға алатын болсақ , бала ол жеткіншек, ол әр үйдің дарасы оған
түсінікті болатындай құрал жабдықтардың қатары жетерлік оны ойын түрінде, сюжеттік
рольдік ойын немесе дедактикалық ойындар т.б ойынның түрлері арқылы баланың санасына
осы күрделі мәселені жеңіл түрде уйретіп бастауға болады.
Қазіргі таңда балабақшадағы “Үштілдік” мәселесі қарқынды дамуда. Мәселен, дамыған
әлемде көптілділіктің рөлін түсіну біздің алдымызға қойылған тілді үйренудегі және
балалардың тілді дамытуға , дайындығын шыңдауға бекітілген мақсат.
Қазақстан Республикасының білімінің дамуы әдістермен жүйелердің кәсіби кадрлармен
әлемге ортақ стандарттарға жауап береді. Бұл жерде жас ұрпаққа арналған жүзедегі
өмірәрекетінің қарым – қатынасына, әлемдік қарым – қатынасқа меңзелетін көптілділік
мәселесіне аса зор көңіл аударылады.
Балабақшаға берілген тапсырмалардың бірі – баланың қарым – қатынасы, жаһандық
бағалық, мектепке даярлық топтарында әлемдік деңгейде көрші мәдениетімен таныстыру
болып табылады. Қазақ тілін жетік білетін, орыс тілін халықаралық деңгеінде білетін азаматқа,
жас ұрпаққа, балаға ендігі мәселе шет тілін дамыту.Ал біз мұғалімдер тек осы демімізбен жас
ұрпақты жетелеп бар білгенімізді етене пайдалана отырып әлемдік деңгейде болуға үлестерін
қосатын адамның бірден бірі ол жас ұрпақ екенін әр қайсымыз ойымызға түйе отыра, осы жас
ұрпақты сол жолға бағыттауымыз парыз.Мұғаліммен баланың алдына қойылатын мақсат – көп
мәдени тұлғаның дамуы, өз елінің салт – дәстүрін, тарихын, дінін, тілін, ділін білуі және де
осы айтылғандарды үш тілде жеткізе алатындай деңгейге талпынуы.
684
“Баланы бастан” демекші жас ұрпақ – жас қыран рухы биік қазақ елінің азаматы, біздің
бүлдіршіндерімізді балабақша жасынан мүмкіндікті пайдаланып, бағыт – бағдар беріп, көп
тілді қазақ азаматы деген атақ абыройға ие болатын жасты тәрбиелеу біз балабақша
мұғалімдеріне байланысты.Сол себептен әрбір ұстаз мекемеге қолынан келгенінше өз үлесін
тигізсе, біздің ел ең жоғарғы стандарттарға сай, үлкен сұраныстарға ие жас буынға толы ел
болатынына кәмілі.
«БОЛАШАҚ МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ҰЙЫМДАР ПЕДАГОГТАРЫНЫҢ КӘСІБИ
ТҰЛҒАЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ САБАҚТАСТЫҒЫ»
Әдіскері Қ.А. Хусайнова
«Балақай» балабақшасы КМҚК
«Тәрбиешінің шеберлігі талантты қажет ететін ерекше бір өнер емес, бірақ ол дәрігер
мен музыкантты шеберлікке баулитындай етіп үйретуді қажет ететін мамандық»,-
А.С. Макаренко
Қазақстан Республикасының жалпыға міндетті стандартына сай өндірістік тәжірибе -
мектепке дейінгі мекемелер тәрбиешілерін мамандыққа дайындаудың маңызды сатыларының
бірі болып табылады.
Өндірістік тәжрибенің мақсаты - студенттерді болашак, мамандыққа баулу және
балалармен жүргізілетін оқу-тәрбие жұмыстарын ұйымдастыруға қажетті дағдыларын
жетілдіру және дамыту.
«Мектепке дейінгі тәрбие және оқыту» мамандығы бойынша байқау және бақылау
тәжрибесі барысында студенттер тәрбиешінің іс-әрекетін, режимдік процестерді бақылап, өз
беттерімен орындауға дағдыланады. Болашақ мамандардың теориялық тұрғыдан алған
білімдерін өндірістік тәжірибеде қолдануын, кәсіптік шеберліктерін шыңдауға колледж
оқытушылары мен балалар бақшасының әдіскерлері өз үлестерін қосуда.
Болашақ мамандар мынандай көрсеткіштерді естерінде сақтаулары қажет:
1.Жас маман адамгершілігі жоғары, мәдениетті, ғылым жетістіктерін дұрыс бағдарлай
алатын, әдебиет пен өнердің, техниканың дамуын жақсы білетін, оны түсіндіре алатын болуы
керек.
2.Әдептілігі, қоғамдық
орындарда өзін сыпайы, еркін, ортаға лайықты ұстай білуі,
адамдармен сыйластықта жақсы қарым қатынаста болуы ңажет.
3.Үнемі жинақы, таза, ұқыпты жүруге
,
сөйлеген сөзі мәнді, ойлы, асықпай, байыппен
сөйлеуі керек.
Өндірістік тәжірибе барысында қолданылатын әдіс-тәсілдерді әдіскерлер анықтайды,
оқу-тәрбие жұмыстарына басшылық жасайды. Мысалы: жоспар бойынша студенттер жеке
әдістемелерден оқу- іс әрекеттерін, режимдік процестерді т. б дербес ұйымдастырады.
Ұйымдастырылған оқу-іс әрекеттерін, режимдік процестерді, ойын
,
еңбек және серуен
жұмыстарын жоспарлауда әдіскерлер студенттерге бағыт- бағдар беріп отырады. Студенттер
өндірістік тәжірибе барысында оқу-іс әрекеттерін, режимдік процестерді өткізіп қана
қоймайды, олар ата-аналармен түрлі шараларды кеңестер, әңгіме, сауалнама, көрмелер,
балалармен жекетоптық жұмыстар және балабақша ұжымымен бірлесіп мерекелік іс-
шараларды ұйымдастыруға көмек көрсетіп тәжірибелер жинақтайды.
Өндірістік тәжірибе барысында студенттер жаңа технологияларды қолдана отырып әр
түрлі шараларды өткізеді.
Олар:
-электронды сергіту сәттер;
685
- электронды дидактикалық ойындар;
-жарыс және ойын түрінде өтетін сабақтар;
-қиял-ертегілерді қолдану сабақтары: ертегі сабағы,сиқырлы кейіпкерлер тосын сыйды
әрбір оқу әрекетінде пайдалану т.б.
Студенттер өндірістік тәжірибе барысында тәрбиешілердің үлгі сабақтарын көріп
талдауға уйренеді. Өндірістік тәжірибе кезінде студенттің өз бетімен ізденісіне мүмкіндік
туғызған сайын, оның жауапкершілігі, оқуға тәжірибеге қызығушылығы артады.
«Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту
тұжырымдамасында білім берудің» басты мақсаты - студенттердің талдау,синтездеу,
логикалық ойлау қаблеттерін дамыту, яғни студенттердің үнемі ой еңбегімен шұғылдануын
қамтамасыз ету, студенттерді ізденуге өз беттерімен қорытынды жасауға үйрету деп атап
көрсетілгені белгілі. Мысалы: тәжірибе кезіндегі оқу-іс әрекеттеріне дайындық, оқу-іс
әрекетінің конспектілерін
,
мерекелік іс -шаралардың сценарийін құру студенттің ізденісінің
жемісі деуге болады.
Ал шеберлік - студенттің ізденісімен тығыз байланысты. Шеберлік - тек қана студенттің
жалпы, жан-жақты және әдістемелік сауаттылығы. Студенттер жеке әдістемелерден, мектепке
дейінгі педагогика, мектеп жасына дейінгі балалар психологиясы пәндері бойынша алған
теориялық білімдерін өндірісте өтілетін тәжірибе кезінде шыңдайды.
Әр әдістемеден сабақ жоспарын, оқу-іс әрекетінің технологиялық картасын құрып, оны
балалармен ұйымдастырып өткізу дағдыларын игереді.
Сондай-ақ студенттер балалармен жұмыс істей білуге, олардың даму деңгейін бағалай
және талдай білуге, баланың одан әрі дамып жетілуіне бағытталған тәрбие жұмысын
жоспарлай білуге үйренеді.
Мектепке дейінгі мекемеде әр түрлі оқу әрекеттері мен шаралар дайындау
кезінде студенттер әдіскерлер мен тәрбиешілерден кеңес алып отырады. Байқау және
бақылау тәжірибесі кезінде студенттер балалардың жас және жеке ерекшеліктерін ескере
отырып, қарым-қатынас жасайды, іс-шаралардың мақсаты мен міндеттеріне сәйкес әдіс-
тәсілдер мен технологияларды таңдап пайдаланады. Студенттер педагогтардың озық
тәжрибелерін қарастырып, өздерінің жұмыстарында қолдана білуге дағдыланады.
Тәрбиешілердің жан-жақты құзіреттілігін арттыруда және бәсекеге қабілетті, кәсіби
оңтайлы маманның бойында белгілі бір құзыреттіліктер қалыптасуы қажет:
-бағдарлы құзіреттілік (азаматтық белсенділік, саяси жүйені түсіну, баға бере білу
қабілеті);
-мәдениет тану құзіреттілігі (ұлттық ерекшеліктерді тани білу, өз халқының
мәдениетімен өзге ұлттар, әлем мәдениетін салыстыру, саралай білу қабілеті);
-оқу-танымдық құзіреттілігі (өзінің білімділік қабілетін ұйымдастыра білу, жоспарлай
білу, ізденушілік-зерттеушілік әрекет дағдыларын игеру, талдау, қорытынды жасай білу);
-коммуникативтік құзіреттілік (адамдармен өзара қарым-қатынас тәсілдерін білу,
мемлекеттік тіл ретінде қазақ тілінде, халықаралық қатынаста ағылшын тілінде сөйлесе білу
дағдылары болуы);
-ақпараттық-технологиялық құзіреттілік (ақпараттық технологиялармен, техникалық
объектілер көмегімен жоспарлы енбекті бағдарлай білу, өз бетінше іздей білу, таңдай, талдай
білу, өзгерте білуді жүзеге асыра білу қабілеті);
-әлеуметтік-еңбек құзіреттілігі (әлеуметтік-қоғамдық жағдайларға талдау жасай білу,
шешім қабылдай білу, түрлі өмірлік жағдайларда жеке басына және қоғам мүддесіне сәйкес
ықпал ете білу қабілеті);
-тұлғалық өзін-өзі дамыту құзіреттілігі (отбасылық еңбек, экономикалық және саяси
қоғамдық қатынастар саласындағы белсенді білімі мен тәжірибесінің болу қабілеті).
Жаңа педагогикалық технологияны ұстаздық іс-әрекетте қайта құрудың жүйелі тұтас
құралы ретінде тиімді пайдалану оқу-тәрбие үрдісінің сапасын жақсартуға, жеке тұлғаны
дамыту міндеттерін шешуге, оқушы-жастардың құзіреттілігін қалыптастыруға септігін
тигізеді.
686
Өндірістік тәжірибе соңында қорытынды педагогикалық кеңес өткізіліп қорытынды баға
қойылып, керекті іс-құжаттар дайындалынады. Студенттер өндірістік тәжірибе барысында
өздерінің теориялық білімдерін іс жүзінде көрсете білгендері түрлі шараларды
ұйымдастыруына белсенділік танытқандары үшін балабақша тарапынан алғыстармен
марапатталып жатады. Осы атқарылған жумыстарды оқытушылар мен әдіскерлер
басшылыққа ала отырып
,
студенттердің мамандыққа деген қызығушылығы мен
жауапкершіліктерінің зор екендігін сезіне отырып, болашақ тәрбиешілерді мамандыққа
тәрбиелейді.
Бугінгі таңда әрбір студентті болашақ мамандық иесі етіп даярлап шығу ісінде, жеке
тұлға етіп қалыптастыруда педагогтар қауымы өздерінің шеберліктерін қайта жетілдіріп,
шығармашылық тұрғыда ізденуге, өз кәсіби құзыреттілігін жетілдіруге талпыныс жасауына
бар мүмкіндік жасалған.
Қолданылған әдебиеттер:
1. «Білім беру ұйымының әдіскері» ғылыми-әдістемелік журналы
2. 45minut.kz
3. http://www.trk.kz
ИННОВАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ
ПРИ ИЗУЧЕНИИ ЯЗЫКОВОЙ КОМПЕТЕНЦИИ
В ДОШКОЛЬНОМ УЧРЕЖДЕНИИ.
Чен Л.А. Артеменко Е.Ю. «Детский сад «Ертөстік»
В Республике Казахстан происходит расширение и укрепление социально-
коммуникативных функций государственного языка, сохраняются общекультурные функции
русского языка, создаются условия, способствующие развитию языков этнических групп,
изучению английского языка. Государственным языком в Республике Казахстан является
казахский язык, относящийся к группе тюркских языков. В государственных организациях и
органах местного самоуправления наравне с казахским языком официально употребляется
русский язык. Население Казахстана представлено более 130 этническими группами,
обладающими своей культурной, языковой и исторической спецификой.
На современном этапе развития образования огромное внимание уделяется проблеме
овладения коммуникативной, межкультурной и лингвистической компетенциям. Это можно
понять, изучив один из первых принятых в суверенном Казахстане законов — «О языках в
Республике Казахстан» (от 11.07.1997 г.), который объявляет все языки народов Казахстана
национальным достоянием, историко-культурным наследием страны.
Приобщение казахстанского жителя XXI века к мировой культуре становится
социальным заказом общества, что отражено в директивных государственных документах:
Законе Республики Казахстан «Об образовании», «Концепции этнокультурного образования
Республики Казахстан», культурном проекте «Триединство языков», который был выделен
как отдельное направление внутренней политики.
Знание, как минимум, трех языков важно для подрастающего поколения Казахстана. В
Послании от 19 декабря 2012 года отмечено, что государство принимает активные меры по
созданию условий для того, чтобы наши дети наряду с казахским языком активно изучали
русский и английский языки.
687
«Казахстан должен восприниматься во всем мире как высокообразованная страна,
население которой пользуется тремя языками. Это: казахский язык – государственный язык,
русский язык – язык межнационального общения и английский язык – язык успешной
интеграции в глобальную экономику», - сказал Президент.
Результатом такого Послания Президента стала Государственная программа
функционирования и развития языков на 2011-2020 годы, являющаяся продолжением и
дополнением аналогичной программы на 2001-2010 годы, один из этапов культурного
проекта.
В современном обществе все более возрастает роль иностранных языков. Знание языка
дает возможность приобщиться к мировой культуре, использовать в своей деятельности
потенциал обширных ресурсов сети Интернет, а также работать с информационными и
коммуникационными технологиями (ИКТ) и мультимедийными средствами обучения. В связи
с этим возникает необходимость развития методики использования компьютерных
информационных технологий в обучении иностранному языку. Новые информационные
педагогические технологии становятся частью учебного процесса. Компьютерные технологии
и занятия иностранного языка - актуальное направление в методике, требующее новых
подходов и нестандартных решений.
Значительная роль в решении этой проблемы принадлежит дошкольным организациям,
как важнейшим институтам социализации личности. В рамках этого осуществляется
преемственность программ по казахскому, русскому, английскому языкам между
дошкольным обучением и начальной школой.
В последние годы все чаще поднимается вопрос о применении новых информационных
технологий в дошкольных учреждениях. Это не только новые технические средства, но и
новые формы и методы преподавания, новый подход к процессу обучения. Основной целью
обучения иностранным языкам является формирование и развитие коммуникативной
культуры дошкольников, обучение практическому овладению иностранным языком. Задача
педагога состоит в том, чтобы создать условия практического овладения языком для каждого
ребёнка, выбрать такие методы обучения, которые позволили бы каждому дошкольнику
проявить свою активность, свое творчество.
Задача педагога- активизировать познавательную деятельность дошкольника в процессе
обучения иностранным языкам. Современные педагогические технологии такие, как обучение
в сотрудничестве, проектная методика, использование новых информационных технологий,
Интернет-ресурсов помогают реализовать личностно-ориентированный подход в обучении,
обеспечивают индивидуализацию и дифференциацию обучения с учетом способностей детей,
их уровня обученности.
Инновацией называют создание и использование нового компонента, вызывающего
изменение среды из одного состояние в другое. Соответственно под инновационными
технологиями в образовательном процессе понимается создание нового, ранее не
существующего компонента.
Существует несколько основных видов инновационных технологий, применяемых в
дошкольных учреждениях.
1.
Здоровьесберегающие технологии.
2.
Проектная деятельность.
3.
Развивающие технологии.
4.
Коррекционные технологии.
5.
Информационные технологии.
6.
Познавательно-исследовательская деятельность.
7.
Личностно-ориентированные технологии.
8.
Технология «Портфолио педагога»
Технологический подход, то есть новые педагогические технологии гарантируют
достижения дошкольника и в дальнейшем гарантируют их успешное обучение в школе.
688
Создание технологии невозможно без творчества. Для педагога, научившегося работать
на технологическом уровне, всегда будет главным ориентиром познавательный процесс в его
развивающемся состоянии.
Применение инновационных педагогических технологий способствует:
повышению качества образования;
повышение квалификации воспитателей;
применение педагогического опыта и его систематизация;
использование компьютерных технологий воспитанниками;
сохранение и укрепление здоровья воспитанников;
повышение качества обучения и воспитания.
Основной целью введения языков в образовательный процесс является формирование
коммуникативной культуры воспитанников на основе интегрированного изучения казахского,
русского и английского языков.
Основное назначение обучения детей языку состоит в формировании компетенций, т.е.
способности и готовности осуществлять иноязычное межличностное и межкультурное
общение с носителями языка, реальное практическое овладение языком.
Дети младшего и среднего возраста не всегда адекватно могут выразить свои мысли,
чувства, ощущения, что является препятствием для установления полноценного контакта с
взрослым. В то же время именно дошкольный возраст чрезвычайно благоприятен для
овладения коммуникативными навыками в силу особой чуткости к языковым явлениям,
интереса к осмыслению речевого опыта, общению. Следовательно, развитие
коммуникативной
(языковой)
компетентности
дошкольника–
актуальная
задача
воспитательно-образовательного процесса.
Компетенция – совокупность взаимосвязанных качеств личности (знаний, умений,
навыков, способов деятельности), задаваемых по определённому кругу предметов и
необходимых процессов , чтобы качественно продуктивно действовать по отношению к ним.
Существуют следующие компетенции в обучении: межкультурная, коммуникативная,
ценностно – смысловая, учебно–познавательная компетенция, компетенция личностного
самосовершенствования.
Коммуникативная компетентность относится к группе ключевых, т. е. имеющих особую
значимость в жизни человека, поэтому ее формированию следует уделять пристальное
внимание.
Коммуникативная компетенция включает знание необходимых языков, способов
взаимодействия с окружающими и удаленными людьми и событиями, навыки работы в
группе, владение различными социальными ролями в коллективе. Для освоения данных
компетенций в учебном процессе фиксируется необходимое и достаточное количество
реальных объектов коммуникации и способов работы с ними для ученика каждой ступени
обучения в рамках каждого изучаемого предмета или образовательной области.
Достарыңызбен бөлісу: |