Соңы –а дыбысына аяқталатын сөздердің жазылуы мен айтылуы
Жазылуы
|
Айтылуы
|
анкета
анкеталық
аптека
арена
аренда
арматура
арматурашы
база (ауыл шар. термині)
банды
банка
газет (газета емес)
гитара
гитарашы
грамота
диета; бірақ: диетасхана
контор
контрабанда
координата
котлет
лампа
майка
мандола
мандолина
манжет
марка
минут
мода
награда, бірақ: наградтау
плацкарт
планета
секунд
сигара
сигарета
терраса
фаза
фанера, бірақ: фанерлеу
фара
форма
цитата
цифр
|
анкета//анкет
анкеталық//анкеттік
аптека//аптек//әптек
арена
аренда
арматура//арматур
арматурашы//арматуршы
баз
банды
банкі
газет
гитара//гитар
гитарашы//гитаршы
грамота
диета//диет
контор
контрабанды
координат
котлет
лампы
майкі
мандол
мандолина
манжет
маркі
минут
мода
наград, наградтау
плацкарт
планета
секунд
сигар
сигарет
террас
фаза
фанер, фанерлеу
фар
форма
цитат
цифр
|
§ 3. Орыс тілінен енген сөздерге қосымшалар жалғану ерекшеліктері. Қазақ орфографиясының негізгі принциптері бойынша қосымшалар сөзге буын үндестігі заңдылығымен жалғанатыны мәлім. Қазақ тілінің төл сөздерінде бұл заңдылық мейлінше сақталады (мысалы, оқушылар, оқушылар-ға, мұғалім-ге, мұғалім-нің, кітап-қа, кітап-тың т.б.); араб-парсы тілінен енген сөзердің қазақ тілі қосымшаларымен түрленуі де осы заңдылыққа бағынады, бірлі-жарым өзгешеліктер араб-парсылық сөз-жұрнақтардың жазылуында ған кездеседі (әсем-паз, өнер-паз, әуес-қой т.б.).
«Қазақ тілі орфографиясының негізгі ережелерінде» көрсетілген орыс тілі сөздерінің қазақ тілі қосымшаларымен түрленуі туралы қағидаларады былайша топтауға болады:
Орыс тілінен енген түбір сөздерге қосымшалар қазақ тілінің төл сөздерімен бірдей дәрежеде жалғанады, яғни соңғы буынындағы дауысты дыбыстың әуеніне қарай, буын үндестігі бойынша, я жуан, я жіңішке болып жазылады: пионер-лер, институт-тар, самолет-тер, пленум-да, Кремль-де, секретарь-ға, секретар-ы, бюллетень-дер т.б.
Достарыңызбен бөлісу: |