Дәрілік заттардың энтеральді және сырттай қолдану әдістері

Ішке дәрілер ауыз арқылы (рег оs). тік ішекке (рег гесеtum) және тіл астына (sub lingua) енгізіледі. Бұл тәсілдердің көмегімен жергілікті, резорбтивті және рефлекторлы әсер беруге болады.

Дәрілерді көбінесе ауыз арқылы енгізу қолданылады. Бұл тәсілдің артықшылығы оның қарапайымдығында, дәрілерді әртүрлі формада залалсызданбаған түрінде енізуге болатындығында.

Оның кемшіліктері:

1.Дәрінің жалпы қан айналымына баяу түсуі (асқазанның толуына, қабылданған ас сапасына, дәрілердің сіңірілу қабілетіне байланысты). Асқазанның шырышты қабаты арқылы ендірілу де баяу жүреді, тек майға еритін заттар ғана сіңіріледі, және сіңірілу үрдісі негізінде ішекте өтеді. Бірак дәрілік заттардың қанға баяу түсуі әркашан кемшілік болып табылмайды. Мысалы, ішке бір рет қабылдағаннан кейін жалпы қан айналымына ұзақ уақыт бірқалыпты түсуі үшін арнайы жасалынгған дәрілік формалар болады.

2. Тамақтың заттармен өзара әрекеттесуінің және бауырдағы химиялық өзгерістердің нәтижесінде асқазан мен ішек сөлдерінің әсерінен дәрілердің ыдырауға дейін өзгеруі (адсорбция, еру, химиялық реакциялар). Бұл барлық дәрілер үшін дұрыс бола бермейді. Мысалы, кейбір дәрілік заттар белсенді емес түрінде шығарылады, олар бауырда өзгеріске ұшырағаннан кейін ғана әсер ете бастайды. Мысалы, гипотензивті препарат эналаприл ренетик әсер ету үшін алдымен бауырда өзінің белсенді түріне (эналаприлат) ауысуы керек.

3. Заттың сіңірілу жылдамдығының және сіңірілген мөлшерінің белгісіз болуының себебінен дәрінің қандағы және тіндердегі мөлшерін анық білуге мүмкіндік жоқ. Бұл теріс әсерді азайту үшін дәрілерді ас алдында қабылдайды (асқазанның шырышты қабатын тітіркендіретін дәрілерден басқаларын), капсулаға салу арқылы асқазан сөлінің әсерінен қорғайды, он екі елі ішекке зонд арқылы енгізеді.

Ауыз арқылы дәрілер ұнтақ, таблетка, пилюля, ерітінді, тұнба (сулы және спиртті), қайнатпа, экстрактар, микстуралар (қоспалар) түрінде енгізіледі.

Ұнтақты мейірбике тілдің түбіріне төгеді де су ішкізеді. Таблетка мен пилюляны да науқас солай қабылдайды. Балалар таблетканы немесе ұнтақты іше алмау мүмкін, сондықтан оларды суға езіп береді.

Ерітінділерді, сулы тұнбалар мен микстураларды үлкен адамдар ас қасықпен (15 г), балалар шай қасықпен (5 г) немесе орташа қасықпен (7,5 г) ішеді. Бұл үшін сәйкес бөлімдері бар мензурканы пайдалану ұсынылады. Жағымсыз иісті сұйық дәрілерді сумен ішеді.

Спиртті тұнбалар мен кейбір ерітінділерді науқастар тамшы түрінде қабылдайды. Тамшының қажетті мөлшерін пипеткамен немесе арнайы лайықталған флакон болса бірден флаконнан санап кұйған жөн. Қабылдар алдында тамшыларды аздаған суда ерітеді де сумен ішеді. Егер тамшыны санағанда қате кетсе, дәріні төгіп тастап (флаконға емес), мензурканы шайып, тамшының қажетті мөлшерін қайтадан тамызу керек. Есептеу үшін 1 г суда 20 тамшы, 1г шыны с - 65 тамшы, 1г эфирде - 85 тамшы болатынын білу керек.