Дәріс № Саси лидерлік. Саяси элита
Элиталар бірқатар негіздер бойынша типтендіріледі
жүктеу/скачать 38,08 Kb.
|
| Элиталар бірқатар негіздер бойынша типтендіріледі:
Билікке қатынасы бойынша бөліп шығарылады: правящую элиту; неправящую, или контрэлиту. Біліктілік деңгейі бойынша: высшая (общенациональная); средняя (региональная); местная. Қызметінің нәтижелілігі (тиімділгі): элита; псевдоэлита; антиэлита. Одан да басқа, бөліп шығарылады : "Элиту крови", или аристократию; элиту богатства, или плутократию; элиту знаний, или меритократию. Деспотические, тоталитарные, либеральные и демократические элиты. Закрытые и открытые. В. Парето выделял два главных типа элит: "львы" и "лисы". Для "львов " характерен консерватизм, грубые силовые методы управления. Общество, где преобладает элита "львов", обычно застойно. "Лисы" - мастера обмана, олитических комбинаций. Элита "лис" динамична, она обеспечивает преобразования в обществе. Саяси элита келесі қызметтерді атқарады: Әр түрлі әлеуметтік топтардың мүдделерін зерттеу және; Әр түрлі әлеуметтік топтардың мүдделерінің субординациясын анықтау; Мүдделерді саяси ұстанымдардва бейнелеу; Саяси идеологияны (программалар, доктринлар, конституциялар, закондаров ж. т.т.) жасап шығавру; Саяси мақсаттарды іске асыру механизмін жасау; Басқару органдарының кадрлық аппаратын тағайындау; Саяси жүйе институттарын құру және коррекциялау; Саяси лидерлерді жоғарылату. Қазіргі қоғамның элитарлығы анық нәрсе. Оны аластауға бағытталған әртүрлі әрекеттер деспотиялық нәтижесіз элиталардың қалыптасуына және үстемдігіне, , ақыр аяғында бүкіл қоғамға зыян әкелетін жағдайға соқтырады. Әрине, саяси элитаны аластау тек бүкіл баршаның қоғамдық өзін-өзі басқаруы арқылы мүмкін болады. Бірақ та бұл адамзат өркениеті дауының қазіргі кезеңінде шындықтан гөрі, тартымды идеалға жақынырақ. Поэтому в современных условиях первостепенную значимость имеет не борьба с элитарностью, а проблемы формирования результативной, полезной для общества политической элиты - рекрутирование элит. Существуют две основные системы рекрутирования элит: система гильдий и антрепренерская система. В чистом виде они встречаются довольно редко, однако можно выделить характерные черты этих систем. Для системы гильдий характерны: Закрытость. Отбор на более высокие посты осуществляется из нижестоящих слоев самой элиты. Медленный, постепенный путь наверх. Высокая степень процесса отбора, наличие многочисленных фильтров формальных требований для занятия должностей (партийность, возраст, стаж, образование, характеристики и т.п.). Небольшой, относительно закрытый круг селектората, т. е. тех, кто проводит отбор. Как правило, в него входят лишь члены вышестоящего органа или даже один первый руководитель. Тенденция к воспроизводству уже существующего типа лидерства. Антрепренерскую систему рекрутирования элит отличают: Открытость. Претендентом на занятие руководящей должности может быть представитель любой общественной группы. Небольшое число форальных требований, институциональных фильтров. Широкий круг селектората. Им могут выступать даже все избиратели. Высокая конкурентность отбора, острое соперничество за занятие руководящих позиций. Первостепенное значение индивидуальности (яркая личность, значимые личные качества, умение найти поддержку широкой аудитории, увлечь ее, наличие интересных предложений и программ). Қазақстанның қазіргі саяси элитасының жалпы сипаттамасы: - жабықтығы және тұрғындардан біршама қашықтығы (экономикалық, саяси, информациялық және менталдық); - элита профессионализм ұғымы көбінесе ығыстырылатын және жеке берілгендік пен қандас туыстық түсінктерімен алмастырылатын қатаң иерархия шеңберінде қызмет етеді . В меньшей степени это характерно для бизнес-элиты; - басқарушы элита біртұтас емес, керісінше, ол сәйкес мүдделер мен ағымдағы конъюнктура негізінде ішінде сан алуан блоктар құрылатын перманенттік қайшылықтар жағдайында болып отыр; - элиталар арасындағы негізгі күрес өздерінің мұраттарын мемлекеттік және қоғамдық дамуға тарату үшін емес, өзінің ықпалын мемлекет басшысына және қалған элитарлық топтарға тарату, ал сол арқылы- мемлекеттік және қоғамдық дамуға тарату құқығы үшін жүріп жатыр; - саяси элитаның ішкі тұрлаулығының кепілі тек ел президенті болып отыр. Қазақстан саяси элитасының ішкі қақтығыстық әлеуетінің деңгейі. Қазіргі кезеңде елде саяси тәуекел деңгейін көтерердей әртүрлі элитарлық топтар арасында жаңа қақтығыстар шақыруға қабілетті жанжалдық әлеует сақатлып отырғанын жоққа шығаруға болмайды . Жаңа жанжалдардың мүмкін себептеріне төмендегілерді жатқызуға болады: Объективтік себептер: - элиталық топтар арасында мықты баланстың болмауы; - өздерінің экономикалық амбиций жүзеге асыфру үшін мүмкіндіктердің тарылуы; - үйлестірілмеген нескоординированная кадрлық саясат; - өзінің әрекеті үшін еркіндікті талап ететін элитаның сақаюының объективтік процесі. Субъективтік себептер: - президенттік биліктің мерзімі толмай тапсырылуы туралы лақаптың таралуы; - тым жиіленген кадрлық өзгерістерге байланысты саяси элитаның ішінде тұрақты психологиялық кернеу жағдайы; - билік басында бір гана топтың тым ұзақ болуынан шаршау. Элиталардың ауысу процесіне орай, қазргі езеңде посткеңестік кеңістікте үш үлгісінің бар екенін атап өту керек: - Ресейлік (мұрагер) - Азербайджандық (билкті тапсырудың династиялық түрі). Украиндық (контр-элитаның жеңісі) - Грузиндік (контр-элитаның жеңісі) - Кыргыздық (контр-элитаның жеңісі) Қазақстан үшін билікт тапсырудың Ресейлік үлгісі оңтайлырақ тәрізді, өйткені атап айтқанда сол ғана елде саяси тұрлаулылықты сақтауға мүмкіндік береді. Хотя, как ни печально, но вопрос о «преемнике» это «проклятие» всех политических систем, чья перспектива зависит от одного человека или узкой группы лиц. Хотелось бы верить, что когда-нибудь такое можно будет сказать и по отношению к Казахстану. Сонымен, қоғамның саяси өмірінің элитарлығы- бүгінгі күннің шындығы. Назарда айрықша орын алуы тиісті мәселе – бұл саяси элита жұмысының сапасы мен тиімділігін көтеру болып табылады. Бұл мәселесінің оңды шешімі көп ретте жетекшіден, лидерден тәуелді. жүктеу/скачать 38,08 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|