Қимыл әрекетінің реттелуі Ішектің автоматиялық қасиеті бар. Вегетативтік жүйке жүйесімен реттеледі. Кезбе жүйке қимыл әрекетін күшейтсе, симпатикалық жүйкелер оны тежейді.
Гуморалдық реттелуі Қимыл әрекетті күшейтеді АХ: вазопрессин, окситоцин, брадикинин, серотонин, гистамин, гастрин, холецистокинин-панкреозимин, қоректік заттардың, әсіресе майлардың қорытылу өнімдері, т.б.
Тежейді: адреналин, норадреналин
Ас қорыту жолының түрлі бөлімдерінде астың сіңірілуі. Ас қорыту астың сіңірілуімен аяқталады. Асты сіңірілуі дегеніміз гидролиз өнімдерінің ішек-қарыннан қанға, не лимфаға өтуі.
Астың сіңірілуі ас қорыту жолының түрлі бөлімдерінде бірдей емес.
Ауыз қуысындаас сіңбейді, тек тілдің астына салынған кейбір дәрілер –валидол, нитроглицерин сіңеді.
Қарында қанға ас тұзы, су, алкоголь, глюкоза аздап сіңеді.
Ас негізінен аш ішек пен мықын ішекте сіңеді.
Қоректік заттар ішекке түскеннен кейін 1-2 минуттан соңолар ішеккен шығатын қанда және лимфада пайда болады, ал 5-10 минут өткен соң қоректік заттардың қандағы мөлшері ең жоғарғы мәніне жетеді.
Жіңішке ішек астың сіңуіне бейімделген ағза:
ұзындығы,
қатпарлар, бүрлер, микробүрлер ішектің жанасу бетін 600 есе ұлғайтады,
микроциркуляция ерекшеліктері – капилляр эндотелиінің тесіктерінің (фенестрленуі) болуы.
Астың сіңірілуі механизмдері Жасуша мембраналарының түрлі заттарды іріктеп өткізу қасиеті бар. Өткізгіштік тасымалданатын заттардың молекулаларының сөлшері мен құрылысына және олардың тасымалдану механизмдеріне байланысты:
Пассивті тасымалдау тасымалданатын заттар концентрациялық, осмостық, электрлік, электрохимиялық, механикалық градиентке байланысты диффузия, осмос, сүзілу жолдарымен өтеді.
Активті тасымалдау: біріншілік активті тасымалдау – заттар ферменттердің қатысуымен, АТФ энергиясының жұмсалуымен градиентке қарсы өтеді (Na+) екіншілік активті тасымалдау – энергия арнайы тасымал жүйесімен басқа да заттардың қосымша тасымалдануына қолданылады (глюкоза, амин қышқылдары).
Жеңілдетілген диффузия мембраналық тасымалдағыштардың қатысуымен (моноглицеридтер мен май қышқылдарының өт қышқылдары тұздарының қатысымен тасымлдануы – мицелла, хиломикрон)
