Дәріс 1: Ас қорыту, оның маңызы, түрлері. Ауыз қуысындағы астың қорытылуы. Дәрістің жоспары

• Калий, натрий, кальций, магний иондары.
• Фосфаттар, хлоридтер, сульфаттар, бикарбонаттар.
• Родондық қосылыстар.
• Йодид, бромид, фторид, микроэлементтер: темір, никель, литий

Сілекейдің маңызы

• Ас кесегінің сілекеймен шылануы
• Астың дәмі, физикалық қасиеттері туралы мағлұмат алуға қатысады
• Көмірсулы заттар ыдырай бастайды
• Ас түйінінің қалыптасуына қатысады (муцин)
• Қорғаныс қызметі (лизоцим, экзотоксиндермен байланысуы)
• Минерал заттардың алмасуына қатысу

Құрғақ тағамдарға (кепкен нан, ет ұнтағы) сүтке қарағанда сілекей көп бөлінеді. Құм, қышқыл секілді заттарға көп мөлшерде сұйық сілекей бөлінеді.

Сілекей бөлінуінің рефлекстік механизмі Сілекей бөлінудің екі кезеңі бар

• Шартты-рефлекстік кезең. Сілекей бөліну ауыз қуысына тағам түспей тұра, тағамды көргенде, иісін сезгенде, тағамды еске түсіргенде т.б. басталады. Ол ми қыртысы мен сілекей бөлу орталығының көмегімен іске асырылады.

2. Шартсыз-рефлекстік кезең. Сілекей бөлу ауыз қуысына ас келіп иүскен кезде басталады. Ауыз қуысының рецепторлары тітіркеніп афференттік жүйке бойымен импульстер сілекей бөлу орталығына жетіп, одан секреторлық жүйкелермен сілекей бездеріне келеді.

Қарындағы астың қорытылуы

Қарында сілекеймен шыланған ас 3-10 сағат кідіріп, механикалық және химиялық өңдеуге ұшырайды.

Қарынның функциялары

• Сөл бөлу.
• Қарын еттерінің жиырылуынан-моторика
• Асты сіңіру.
• Сыртқа шығару.
• Эндокриндік – гастроинтестиналдық гормондардың бөлінуі (ГИГ).
• Қорғаныштық.(тұз қышқылы)