Дәрістің мақсаты: электролит ерітінділеріндегі алмасу реакцияларын қарастырып оқу.
Электролиттік диссоциация теориясы туралы қазіргі түсініктер.
ЭД – ға әсер етуші факторлар.
ЭД дәрежесі.
Күшті және әлсіз электролиттер.
Диссоциацияның мүмкін болатын дәрежесі.
Электролиттік диссоцияция теор б – ша ерітінділер екі түрде бөлінеді
1.Күшті негіздер, күшті қышқылдар
2.Әлсіз негіз, әлсіз қышқылдар
Осындай электролиттің күштілігінің PH – на қарай анықтау жолдары әр түрлі.Күшті негіздер және күшті қышқылдар ерітіндіді толық диссоцияуиялатындықтан орта қышқылдылығы тікелей сутек және ОН иондарының конц- на тәуеді.Ал, ерітіндіді әлсіз негіздер мен әлсіз қышқыл толық дис- байтын болса, бұл ерітінділердің диссоц. Константасын пайдалана отырып ортаның рН ын анықтайды.
1923 жылы Бренстед –Лоури сутек иондарының конц –ын есептеуге болатын және барлық орг. Қосылыстарға жарамды орг. Қосылыстар үшін тиімді протолиттік ілімді ұсынды.Ол ілім б- ша реакция нәтижесінде жаңа қышқыл мен жаңа негіз пайда болды НА1 +В = ВН +А. Яғни ,осы протолиттік ілім бойынша ең қажетті компоненттік еріткіш.Ерітіндінің қасиеті бойынша 3 топқа бөлеміз
1.Апротонды
2.Протофилді
3.Амфипротты
Сутек және ОН иондары тепе –теңдік концентрация арқ берілсе Кп =[Н][ОН]- судың иондық көбейтіндісі
Күшті қышқыл және күшті негіз ерітінділерінің рН есептеу Күшті негіздер және күштк қышқылдар ерітіндіде толық диссоцияциялатындықтан орта қышқылдылығы тікелей сутек және ОН иондарының конц- на тәуеді. Мысалы
1 С(NaOH)= 0.1 моль/л
т/к рН = ?
NaOH = Na + OH
pOH = -lg[OH] = -lg0.1 =1
pH = 14-1=13 коэффициент үнемі ескерілуі керек.
Лсіз қышқыл және әлсіз негіз ерітінділерінің рН есептеу Ерітіндіде әлсіз негіздер мен әлсіз қышқыл толық дис- байтын болса, бұл ерітінділердің диссоц. Константасын пайдалана отырып ортаның рН ын анықтайды. Мысалы
С (NH4OH)= 0.01 моль/л
K(NH4OH) =1.75 * 10 (-5)дәрежесі
т/к pH =?
NH4OH = NH4 +OH
Kb = [NH4][OH]/[NH4OH] Ерітіндіде қышқылдар мен негіздердің конц төмен болғандықтан NH4 және OH иондары тең болады.
[NH4]= [OH]
Kb = [OH] (2) квадраты /[NH4OH]
[OH] = түбір астында Kb*[NH4Oh]= 1.75*10 (-5) дәрежесі * 10 (-2) дәрежесі = түбір астында 0.175 *10 (-6) дәрежес = 0.42 * 10 (-3) дәрежес
pOH — -lg.42 * 10 (-3) дәрежес = -(lg0.42 +lg10 (-3) дәрежес) = -(-0.38 -3 )=3.38
pH = 14-3.4+ 10.6