Байланысты: Д ріс №1 Б йымдарды ж не технологиялы процестерді стандарттауды
ДӘРІС № 11
Технологиялық процесс стандарты. Технологиялық процестің типтік және стандарттық жағдайы.
ПС-тің сенімділігін жоғарылату үшін бірден бір эффективті жолы жобалаудың объекттерін және стандарттардың технологиялық процесстерін көтеру, бағдарламаларды жоспарлау.
Технологиялық процестердің стандарттары қоймаларда қызметкерлердің оқу уақытын қысқартуға мүмкіндік береді, еңбек кооперациясын және бөліну жағдайын қарастырады.
Технологиялық процестердің стандарттары бөлшектердің классификациясын, қайта өңдеу әдістерін, технологиялық процестердің элементтерін, бөлшектердің құрылымдық технологиялық унификацияларын, технологиялық процестердің типизациясын және элементтерін жоғарылату керек.
Технологиялық процестердің стандарттауымен типизациясы және олардың құрылымдық технологиялық өнім көлемдерінің классификациясына, оған стандартқа сай процестерін таңдауға негізделген.
Бөлшектердің классификациялары технологиялық процестердің стандарттарын дұрыс шешуге көмектеседі. Бөлшектер негізінен үш топқа жіктелінеді: стандарттық, стандартқа сай олардың формасы және көлемдері, жөндеу жұмыстарында қолданылатын әр түрлі құрылымдар.
Егер олардыңның жасауына құрылымдар және бiрнеше аналогиялық бөлшектер және техникалық талаптардың атқарушы мөлшерлерiн толық бiр iзге салу алдын ала ұқсатса едәуiр оңай және технологиялық үдерiстiң стандарттауын жүзеге асыру қол жетiмдiрек екенін байқауға болады.
Iшкi жүйенiң негiзгi функцияларына жататындар: шығарылатын бұйымдардың құрылымдарын стандарттау; бұйымдарды жасауды технологиялық үдерiстердi стандарттау; материалдарды номенклатура, технологиялық жабдық және жабдықтың стандарттауы; өндiрiстiң техникалық дайындық қызметтерiн ұйымдастыру және басқарудың әдiстерiнiң стандартизациясы. ЕСТПП негiзін құрайды: ТПП циклына жүйелiк-құрылымдық талдау; жасалу және бақылаудың технологиялық үдерiстерінің типтелуі және стандартталуы; технологиялық әбзел және аспапты стандарттау; үйреншiктi элементтерден жабдықтың агрегатирлеуi.
Бис жобасы болжайды: арзан және шапшаң машиналық жобалауының ұйымын; маскалар және фотоүлгiлердiң автоматты жасалуын; технологиялық процесстердің жоғарғы стандартизациясын БИС құрылымын олардың өндiрiсiндегі шығындарды азайту мақсатында дайындау; технологиялық және шығыс автоматизациясын бақылау.
Жұмыс нұсқасында ТПП ақпараттық моделі ұсынылады, жағдай және лауазымдық нұсқаулықтар, типтелу және технологиялық үдерiстердi стандарттауға арналған шешiмдер беріледi, технологиялық әбзелдiң бiр қалыпқа келуі; ЭЕМдегі есептердi шешу үшiн жұмыстық құжаттама беріледi.
Автоматтандырылған БИС жобасы болжайды: арзан және жылдам машиналық жобалауды; маска және фотоүлгілерді автоматты дайындау; технологиялық процесстердің жоғарғы стандартизациясын БИС құрылымын олардың өндiрiсiндегі шығындарды азайту мақсатында дайындау; технологиялық және шығыс автоматизациясын бақылау.
Осыған орай, типизация кезіндегі тұтастық белгілеріне технологиялық тапсырмалар және бөлшектерді дайындаудағы технологиялық процесстер жатады, ал типизация мақсатына – ұқсас бастапқы бөлшектерді дайындау да жетілген және нәтижелі әдістер арқылы орындалуы үшін технологиялық процесстердің стандартизациясы қолданылады.
Заманауи жағдайларда өнімнің сапасын басқару өндірістің жалпы шығын азайту арқылы жоғарғы сапаны қамтамасыз етуі керек, бұйымдардың жасалуы, сапа жағынан басып озған үздік әлемдік үлгілер, сапаның жоғарлауы технологиялық процесстер стандартизациясының арқасында жүзеге асуда.
Заманауи жағдайларда өнімнің сапасын басқару мыналарды қамтамасыз етуі керек: өндірістің жалпы шығын азайту арқылы жоғарғы сапаны алу; технологиялық процесстердің стандартизациясының арқасында өнім сапасының жақсаруы; бұйымдардың жасалуы; сапа жағынан басып озған үздік әлемдік үлгілер.
Осындай айналымдағы мәселелерді шешу машиналық жобалаудың нәтижелі ұйымын талап етеді, синтездеу әдістемелерінің зерттемелері, зерттеу параметрлерінің электрикалық байланымдары мен құрылымдарының оптимизациясы, технологиялық процесстердің жоғарғы стандартизациясы.
Сондақтан ИМС құылымдарын жасауды ЭВМ-нің ролі жиі өседі.
Кешенді стандарттауды орындаудың заманауи әдісінің санына өнімнің кешенді стандартизациясының бағдарламасының зерттемесі жатады. Бұл бағдарламалар өзара сабақтас стандарттар және техникалық жағдайлардан тұрады, олар келесі кешенді тапсырмаларды қамсыздандыратын шешімдерден тұрады: әртүрлі бағыттағы стандартизацияны таңдау; шикізаттың, заттардың, жинақтық бұйымдардың алдын-ала стандарттық зерттемесі; технологиялық процесстердің стандартизациясы, құрал-жабдықтар, әбзелдер, бақылау және өнімді тексеру, ұйымдардың әдістері және өндірісті дайындау; көлемін анықтау және ғылыми зерттеулердің және тәжрибелі – конструкторлық жұмыс, сонымен қоса гельдердің құрамы.
Технологиялық процесстердің типтелуі
1.1. Жалпы жағдайлар
1.1.1. Контейнерлік және пакетті тасымалдың технологиялық үдерісінің типтелуі - ол жұмыстың кешені, оған жататындар:
Жүктерді контейнерлерде немесе пакеттерде тасымалдауда систематизациялық және мүмкін болатын технологиялық шешімдердің зерттемелері;
Барлық кешенді технологиялық мәселелерді транспорттық және тиемелі-түсірмелі типтік көліктер кешенін тағайындаудағы типтік процесстердің шешімдері.
Бір типтік тиемелі-түсірмелі және транспорттар тасмалдау мінездемесі бірдей болатын ортақ жүк топтары үшін типтік технологиялық процесс тән, негізгі операциялар бойынша жүктерді тасмалдау біркелкі жоспарға ие.
1.1.2. Көптеген жүктерді (мысалға, жарылғыш заттар) т.б. тасмалдаудың технологиялық процесстерінде типтелудің ең жоғарғы деңгейіне жетуі мүмкін, бұл жағдайда әр бір процесс жиынтықтық болып келеді және жоғарғы ақпаратқа ие, берілген классификациялық топқа жататын белгілі жүкті тасмалдауда қолданатын технологиялық процессті жобалау.
1.1.3. Технологиялық процесс бөлшектерінің өзара әсерлесуінің негізі болып табылатын көлік желілерінің және тиемелі – түсірмелі пункттік жұмыс ұйымының тиімді шарттарын айқындаушы негізгі технологиялық процесстердің типтелуі болып табылады.
1.1.4. Типтік технологиялық процесстің жасалуында нақты жүктің тасуларында қолданыстағы технологиялық үдерісті типтік ұсынушының талғам, талаптарына толық жауап беретін үйлесімді нұсқасы алуды ұсынады.
Операцияның жартысы процесске дәл келгенде, ал басқа бөлігі-басқада болатын бір пункта қызмет еткенде (жүйе) типтік технологиялық процесс қайта жобаланады.
1.1.5. Технологиялық процесстердің нұсқасын таңдағанда бір түрдегі жүктер үшін (жүк бірліктері) көліктік-технологиялық сызбалардың әр түрлі нұсқалары қолданылады, көзқарас жағынан жүк талаптары бағалас, бірақ әр түрлі тиемелі – түсірмелі пунктерде және транспорттық желілерде экономикалық тиімділігі көрсеткіші жағынан маңызды өзгерістері бар болады.
1.1.6. Типтік технологиялық процесстердің жасалуларында, тиемелі – түсірмелі және контейнерлік және пакеттік тасмалдауда қоймалық жұмыс көліктегі ғылыми – техникалық процесстердің жылдамдауына, тиімділіктің және еңбек өнімділігінің көтерілуіне, жүктің жеткізілуінің мерзімін қысқартуға, негізгі қордың тиімді игерілуіне, айналымдағы қорлардың, еңбектердің, материялдық, энергетикалық және есептік ресурстардың қысқаруына, соңғы нәтиженің жоғары болуын және ғылымның озық тұстарының енуін көздейді және механизация процессінде тәжрибенің артуын және көліктердің, тиемелі-түсірмелі және қоймалық жұмыстардың автоматтандырылуын, еңбектің шартының жақсаруына, жүктің сақталуына, жылжымалы көлік құрамның және қоршаған ортаны қорғауға бағытталған
1.1.7. Технологиялық процесстердің жасалуында қолданылатын теориялық және эксперименттік зерттеулерге кіреді:
- әлеуетті жаңа еңгізулердің қолданылуы технологиялық процесстердің өте жоғарғы техникалық көрсеткіштерін алуға мүмкіндік береді;
- тиемелі-түсірмелі, қоймалық және көліктік жабдықтарының озық отандық және шет елдік үлгілерінің ақпараттары,алдыңғы шет ел стандарттары, СЭВ, ИСО, МЭК стандарттарының зерттемелері;
- стандарттардың ғылыми-техникалық зерттемелері және технологиялық процесстерге өзгеше нормативтік-техникалық құжаттама және аталған процесстерде қолданылатын техникалық құралдар;
- зерттелетін нысанға қатысты ғылыми-техникалық әдебиеттерді және басқа да материялдарды жинықтау және оқып-үйрену;
- қағидалардың жасалуы және теориялық зерттеулердің жасалуы, соның ішінде қарастырылып отырған технологиялық процесстердің оның негізгі параметрлері және болжанған мерзімде техникалық деңгейдің ең ықтимал дамуының объективті қалыптасқан үрдістің ұзақ мерзімді болжамы;
- қажет болған жағдайда қарастырылған жаңа еңгізілулерді жүзеге асыру, технологиялық процесстердің көрсеткіштерінің мағыналарын айқындау және теориялық зерттеулердің шешімдерін қабылдау үшін бақылау жұмыстарын жүргізу;
- теориялық зерттеулердің мәлеметтері бар бақылау шешімдерін (тәжрибелі қөшіру) салыстыру;
- технико-экономикалық зерттеулерді жүргізілуі нәтижесінде экономикалық және әлеуметтік нәтижелі перспективті технологиялық процессті енгізу.
1.1.8. Теориялық-бақылау жұмысының нәтижесінде алады:
- қарастырылатын технологиялық процесстердің жоғарғы заманауи техникалық көрсеткіштері және оның болашақтағы даму үрдісі туралы сенімді ғылыми-техникалық мәлеметтер;
- жаңа (модернизизацияланған) технологиялық процесстің жасалуы оларды НИР процессінде қолдану үшін перспективті ғылыми-техникалық жетістіктер және шешімдер (жаңа жасалымдар және ашылулар) туралы мәлеметтер.
1.1.9. Технологиялық үдерiстердi типтелудiң негiзiне жүк бiрлiктері және контейнерлiк және пакеттi тасымалдауларда көлiктік - технологиялық сұлбасылар және классификациялық жүк қолданылады
Классификация келесі белгілер бойынша жүргізілуі керек:
жүктерде-көліктік сипаттама бойынша (қауіпті, тез бүлінгіш, сусымалы, нығыздалған, тоңазытылған, құйылмалы және т.б.);
түрлері және параметрлері бойынша жүк бiрлiктер (габариттiк өлшемдер, контейнерлер түрлері, пакеттеудiң құрал-жабдықтары, салмақ сипаттамалар және т.б.);
- көлiктік - технологиялық сұлбасылар (қоймалардың түрлерi, жүкті тиеп-түсiруші пункттер, жүкті тиеп-түсiруші тетiктер түрі, транспорттаудың тәсiлдерi бойынша және т.б.).
1.1.10. Технологиялық үдерiстерді әзiрлеуде негiз болады:
мақсатты кешендi бағдарламалар - ғылыми-техникалық, жеке аймақтар және территориялық - өндiрiстiк кешендердегі дамудың экономикалық, әлеуметтiк бағдарламалары;
iргелi және қолданбалы зерттеулердiң нәтижелерiн қолданудың есебiмен мәселелерi ең маңызды ғылыми-техникалықтар бағдарламалардың шешiмі;
елдiң көлiк кешенi, өнеркәсiп саласы, бiрлестiктер және кәсiпорындардың экономикалық және әлеуметтiк дамуының ұзақ мерзiмдi болжамдармен, бес жылдық және жылдық жоспарлары;
- (ұйымдар) кәсiпорындардың мәлiмдемелерi және бастамашыл нәтижелердің.
1.2. Техникалық процестердiң түрлерi және олардың ұйымдарының негiзгi пiшiндерi.
1.2.1. Көлiк, жүкті тиеу-түсiрулер және контейнерлiк және пакеттi тасымалдауларда қойма жұмыстарының технологиялық аймағында 14.302-73-шi ГОСТ-пен ұқсас технологиялық үдерiстердiң екi түрі бекiтiледi: жекеше және типтік.
1.2.2. Дара технологиялық үдерiс бiр атаудағы жүкті өндейдi, бiр үлгiдегiні - өңдеу үшiн тек бiр ғана техникалық құралдар қолданылылатын және бiрдей көлiктік сипаттамада болатын жүктердiң тобы үшiн қолданылады.
Бiр үлгiдегi технологиялық үдерiс дара технологиялық үдерiсті жасауда ақпараттық негiз ретінде қолданылылады.
1.2.3. Негiзгi, сондай-ақ типтік технологиялық үдерiстер негізгі тағайындауы бойынша жұмыс істеуші және перспективалы бола алады
1.2.4. Перспективалы технологиялық үдерiс осы шаққа жұмыстың тәжiрибесiнде болмауы да мүмкiн өте озық техникалық құралдарды қолдануға негiзделген. Сондықтан перспективалы бiр үлгiдегi технологиялық үдерiспен жұмыс жасғанда, жұмысшыға әдiстері және технологияның құрылсын әзiрлеудiң ахуалы көрініп тұрады.
1.2.5. Технологиялық процесс бiр үлгiдегi жеке жұмыстың технологиялық процессін әзiрлеу үшiн ақпараттық негiз болады, ал типтік перспективалық – жеке перспективалы технологиялық үдерiстердi әзiрлеу үшiн қолданылады.
1.2.6. Типтік процесстер сияқты дара перспективалы технологиялық процестер жоспарлалатын мерзiмге сатылы енуiмен анықтайтын ғылыми-техникалық көрсеткішін анықтайтын негiзгi көрсеткіштердің шектеулі деңгейiнен тұрады. (қарау. п. 2.2.4).
1.2.7. Технологиялық процесстердің пiшiн анықтаушы фактор, және оған сәйкес сипаттама келесi түрде қаралады:
Жүктерді түрлерін орнатады;
Жүкті ортақтық (бiртектiлiк) физика-химиялық және көлiктік қасиеттерi бойынша топтайды;
Тары және қаптама түрлерін, оның бiр қалыптағы жүк айналымын, дәрежесi ескере отырып; жүкті тиеп-түсiруші және көлiк құралдарының керекті санын анықтайды.
1.2.8. Жүк тасқынының бiр қалыпты еместігінің дәрежесiн бiр қалыпты емес жүк еселiгiмен анықталады.
Жүк тасқынының бiр қалыпты емес еселiгiне (К) жоспардағы ең жоғары тәулiктiк жүк айналымының қатынасын қабылдайды, оны мына формула бойынша анықтайды:
,
Мұнда, qmax,күн – жоғарғы тәуліктік жүк айналымы;