Ғылыми жұмысты өңдеу және рецензиялау. Рецензия процесі қандай болуы керек; тарихты қарау; шолуды жүзеге асыру шолу түрлері

1. Рецензияны қарау процесі қандай болуы керек;

1. 
   Рецензияны қарау процесі қандай болуы керек
   

• 
  тақырыптың өзектілігі;
  
• 
  зерттеу объектісі мен пәнін таңдау;
  
• 
  мақсаттың дұрыс қойылуы және оны жүзеге асыру алгоритмі
  
• 
  жұмыс тапсырмалары;
  
• 
  ғылыми ақпараттың негізгі көздерін есепке алу,
  
• 
  зерттеу әдістерін таңдау;
  
• 
  зерттелетін материалдың көлемі мен сапалық параметрлері;
  
• 
  жұмыстың құрылымы мен көлемінің негізділігі;
  
• 
  жеке және жалпы қорытындылардың (ұсыныстардың) логикалық дұрыстығы және жеткілікті негізділігі
  
• 
  шолудың негізгі бөлімі;
  
• 
  презентация стилі;
  
• 
  жұмысты қорытындылау және бағалау.
  

• 
  Мақаладағы немесе диссертациядағы әрбір сөз нақты, қолданылу тұрғысынан негізді және ұтымды болуы керек. Сөз тіркестерін тек терминологиялық бір мағыналылықты қамтамасыз ететін мағынасының шегінде түсіну керек.
  
• 
  Барлық сөздер бір-бірімен мағыналық байланыста болуы керек, редактор олардың мағына аясын басқа терминдермен салыстыруы керек.
  
• 
  Ғылыми стиль арнайы терминология мен жалпы ғылыми сөз тіркестерін қолдануды көздейді, бұл барынша дәл, дәлелді түсіндіруге мүмкіндік береді. Сарапшылар редакциялау процесінде негізгі сөзді оның анықтамасымен ауыстыру әдісін қолдануды ұсынады.
  
• 
  Абстрактілі типтегі лексиканы белсенді қолдану белгілі бір сөз тіркестерінің мағыналары мен ерекшеліктерін нақтылау қажеттілігін қамтамасыз етеді.
  
• 
  Ғылыми еңбектердегі ауызекі сөздік, диалекттік сөйлеу, жаргондар қабылданбайды. Жазылғанға автордың позициясын эмоционалды, экспрессивті лексикамен көрсету де дұрыс емес. Ғылыми жұмыс ашатын сұрақ немесе мәселе логикалық, негізді және объективті түрде айтылуы керек.
  

• 
  тиісті терминологияны қолдану;
  
• 
  ұсынылған материалдың мазмұны мен қолданыстағы стандарттар мен тәжірибе арасындағы сәйкестік;
  
• 
  берілген мысалдардың сәйкестігі, оларды белгілі бір мәселелерді шешу үшін пайдалану мүмкіндігі;
  
• 
  Берілген әдістемелік әзірлемелердің, ережелердің заманауилығы мен өзектілігі, олардың қоғамның инновациялық талаптарына сәйкестігі. Ғылыми редакциялау түрлері және оның элементтері
  

Ғылыми мәтіндерді талдау кешенді түрде жүзеге асырылатын келесі редакциялау түрлерінің көмегімен жүзеге асырылады. Редакциялаудың негізгі түрлерінің арасында:

• 
  өз елінде де, шетелде де ғылым мен техниканың соңғы жетістіктерінен хабардар болуы;
  
• 
  мақалалар мен диссертациялардың қолжазбаларын ғылыми өңдеу әдістерін меңгеру;
  
• 
  ана тілін, оның грамматикасын, тыныс белгілері мен стилін, сондай-ақ кем дегенде бір шет тілін жетік меңгеруі;
  
• 
  ғылыми-техникалық терминдерге, өлшем өлшемдеріне, уақыт бірліктеріне қатысты қабылданған стандарттарды сақтауға, сондай-ақ қысқартулар мен аббревиатураларға қатысты тиісті стандарттарды білуге;
  
• 
  ғылыми жұмыстардың рецензенттерімен өзара әрекеттесу ерекшеліктерін және оларға қойылатын талаптарды білу;
  
• 
  филология, лингвистика, журналистика мамандықтары бойынша жоғары білімі бар, ал кейбіреулерінің екінші, техникалық, білімі бар;
  
• 
  Интернеттен және кітапханалардан қажетті ақпаратты іздеу дағдыларының болуы.
  
• 
  Ғылыми редактор, атап айтқанда, келесі жұмыс түрлерін орындайды:
  

• 
  жазбаша мәтінді ГОСТ-тарға немесе сол немесе басқа диссертациялық кеңестің немесе журналдың талаптарына сәйкес келтіреді, кемшіліктер мен қателерді жояды, жалпы мәтіннің оқылуын жақсартады, қажет болған жағдайда оның құрамын, құрылымын, стилін, тіпті мазмұнын өзгертеді. (ғылыми жұмыстың авторымен келісім бойынша);
  
• 
  ғылыми-техникалық жаңалықтардың ғылыми жұмыста қаншалықты толық және дәл көрсетілгенін тексереді (мысалы, әлдеқашан ескірген, ғылыми құндылығы жоқ материалдарды жарияламау үшін және т.б.);
  
• 
  әзірлеуге түсетін ғылыми-техникалық материалдарды басып шығару мүмкіндігі туралы шешім қабылдайды, оларды жетілдіру бойынша ұсыныстар енгізеді.
  

Қатаң ғылыми басылымды басқалардан ерекшелендіретін басты нәрсе – пікірлесу. Әдетте, ғылыми басылымдардың барлық негізгі түрлері бір немесе басқа түрде қаралады, бірақ бұл процестің көптеген ерекшеліктері бар және үнемі өзгеріп отырады. Біз рецензия тарихына қысқаша шолу жасаймыз, содан кейін журнал мақалаларының мысалын пайдалана отырып, рецензияның негізгі түрлерін қарастырамыз.

2. 
   
   
   жүктеу/скачать 181,89 Kb.
   
   Достарыңызбен бөлісу: