Дәріс №1. Кіріспе. Генетика пәні,оның маңызымен, мақсаты мен міндеттері


Пирсон критерийінің стандарттық мәндері (қысқартылып алынған)



жүктеу/скачать 398,48 Kb.
бет12/39
Дата28.04.2023
өлшемі398,48 Kb.
#88078
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   39
Байланысты:
4-Д әрістер жинағы, генетика (2)

11. Пирсон критерийінің стандарттық мәндері (қысқартылып алынған)





v

Ықтималдық деңгейлері (Р)



v

Ықтималдық деңгейлері (Р)

0,95

0,99

0,999

0,95

0,99

0,999

2
3
4
5
6

5,99
7,82
9,49
11,07
12,59

9,21
11,34
13,28
15,08
16,81

13,82
16,27
18,47
20,52
22,46

7
8
9
10
11

14,07
15,51
16,92
18,31
19,68

18,48
20,09
21,67
23,21
27,72

24,32
26,12
27,88
29,59
31,26



Жалпы алғанда χ2-әдісі ғылыми-практикалық жұмыстарда негізінен екі түрлі мәселені талдау үшін қолданылады: 1) іріктемелік вариациялық қатардың жиілігінің (fэмп) үлестірім заңдылығын тексеру және 2) екі эмпиризмдік вариациялық қатардың жиіліктерінің айырмашылығының сенімділігін бағалау.
3). Эмпиризмдік жиіліктерді өзара салыстыру


Енді хи-квадрат критерийінің вариациялық қатарлар арасындағы айырмашылықты бағалауда қолданылуын қарастырамыз. Мұндай жағдайда χ2 критерийін салыстыратын іріктемелердің көлеміне байланысты мына формулалар көмегімен анықтайды:
n1 = n2 болғанда n1 ≠ n2 болғанда

Бұл формулалардағы f1 және f2 – салыстырылатын үлестірімдердің жиіліктері; n1 = f1 – бірінші, n2 = f2 – екінші эмпиризмдік үлестірімнің көлемі; N = n1+ n2. Еркіндік дәрежелер саны класс санын бірге азайтып табады: v = l – 1. Мұндай жағдайда мәні 5-тен аз жиіліктер біріктірілмейді. Жалпы тұрғыдан алғанда бұл формулаларды қолдану үшін салыстыруға алынған вариациялық қатарлардың жиіліктері бірдей класс шекараларына таралуы керек.


12. Сиыр сүтінің майлылығы бойынша вариациялық қатарларды жиіліктері бойынша салыстыру



Сүттің
майлылығы, %

Жиілік



f1 + f2



f1

f2

3,50
3,65
3,80
3,95
4,10
4,25
4,40
4,55
4,70

3
8
30
73
66
22
14
9
5

2
5
44
70
56
28
10
8
7

9
64
900
5329
4356
489
196
81
25

5
13
74
143
122
50
24
17
12

1,80
4,92
12,16
37,27
35,70
9,78
8,17
4,76
2,08

Σ

Σf1 = n1 = 230

Σf2 = n2 = 230

–

N = 460

116,64

3-мысал. Ірі қараның әулие ата тұқымы өсірілетін екі сүт фермасындағы сиыр сүті майлылығы бойынша 12-кестеде көрсетілгендей тарады. Екі вариациялық қатардың үлестірімдерінің айырмашылығының сенімділігін анықтау керек.
Кестенің мәләметтерін пайдаланып, хи-квадрат критерийінің мәнін табамыз:


4∙116,64 – 460 = 6,56.


Бұл сан хи-квадрат критерийінің кестелік төменгі шекарасынан аспайды: v = l – 1 = 9 – 1 = 8 және Р = 0,95 үшін = 15,51 (11-кесте). Олай болса нөлдік жорамал күшінде қалады яғни екі фермадағы сауын сиырлардың сүтінің майлылығы бойынша үлестірімдері арасында сенімді айырмашылық жоқ, ал байқалынатын айырмашылық кездейсоқ болып саналады (Р < 0,95).


6-мысал. Көрші екі аралда тіршілік ететін маймылдардың қанындағы лизоцимнің титрі бойынша вариациялық қатарлардың жиіліктері айырмашылығының сенімділігін бағалау керек. Қажет көмекші шамалар 13-кестеде берілген.


13. Маймыл қанының лизоцим титрі бойынша алынған вариациялық қатарларды салыстыру

Жиілік

f1 + f2





f1

f2

1
4
11
15
17
5
3
2
0

0
0
1
9
14
12
8
4
3

1
4
12
24
31
17
11
6
3

1
16
121
225
289
25
9
4
0

1,00
4,00
10,08
9,38
9,32
1,47
0,82
0,67
0,00

Σf1 = n1 = 58

Σf2 = n2 = 51

N = 109

–

Σ = 36,74

Мұнда ( = 58, = 51, + = 58 + 51 = 109), сондықтан хи-квадрат мәнін екінші формуланы пайдаланып табамыз:




Алынған эмпиризмдік хи-квадрат критерийінің мәні өзінің стандарттық мәнінен артық болып шықты: v = 9 – 1 = 8 және р < 0,01 үшін 20,09 (11-кесте). Демек, ықтималдықтың екінші деңгейінде (Р > 0,99) екі маймыл топы лизоцим ферментінің титрі бойынша құрастырылған эмпиризмдік вариациялық қатарлар бір-бірінен сенімді айырмашылықта болады.


Терминдер: Хи-квадрат критерийі (χ2) –әр түрлі эмпиризмдік вариациялық қатарлардың үлестірімін өзара салыстыру үшін арнайы өңделген статистикалық әдіс; Нөлдік жорамал (Н0) – салыстырылатын әр түрлі биометриялық көрсеткіштер немесе үлестірімдер арасында ешқандай айырмашылық жоқ; Пирсон критерийі – хи-квадрат критерийінің стандарттық мәндері.
Әдебиет



  1. Бегімқұл Б. К. Генетика. Алматы. РИК, 2000. 183 – 215 б.

  2. Бегімқұл Б. К. Молекулалық генет. негіз. Астана: Ф-т, 2009. 231 – 244 б.

  3. Айала Ф., Кайгер Дж. Совр. генет. М.:Мир. 1987,т.2, с.122–127;т.3, с.7– 71.

  4. Алиханян С. И., др. Общая генетика. М.: Высшая школа, 1985, с.139 – 216.

  5. Ауэрбах Ш. Проблемы мутагенеза. М., Мир, 1978.

  6. Бакай А. В., др. Генетика. М.: КолосС, 2007, с. 147 – 175.



Дәріс №7. Ретровирустар және транспозондар. Тұқым қуалаушылықтың хромосомалық теориясы.

1)Ретровирустар, олардың генетикалык материалы. Kepi транкрипция. Бактерия мен вирустардын генетикалык рекомбинация типтері
2)Транспозондар. Вирустар жэне олардың геномы. Ретровирустар, олардың генетикалык материалы. Kepi транкрипция. Бактерия мен вирустардын генетикалык рекомбинация типтері.
4)Тұқым қуалаушылықтың хромосомалық теориясы.Морганизм,оның мал шаруашылығындағы маңызы.
5)Гендердің тіркес тұқым қуалауы(толық және толымсыз). Кроссинговер тіркесі көз. Тіркесу топтары.

Жыныс, организмнiң кез келген басқа белгiлерi сияқты генетикалық жолмен анықталып, тұқым қуалайды. Әр түрлi жыныстардың цитогенетикалық айырмашылығы хромосоманың бiр ғана жұбында байқалады, олар жыныс хромосома немесе гоносома деп аталады. Ұрғашы мен еркектердегi басқа бiрдей хромосомалар аутосома деп аталады.



жүктеу/скачать 398,48 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   39



©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет
Lessons
Curriculum vitae
Documents