Дәріс 10 БЕРІЛІСТЕР Бір мүшеден екінші мүшеге қозғалысты беру әдістері бойынша беріліс механизмдер бөлінеді:
Цилиндрлі Шоқша түрлі катоктармен Конустық Мүшелер кіндік сызықтары (ось) өзара орналасқан мүмкін болу:
Қарапайым механизм екі қозғалмалы және бір қозғалмайтын мүшелерден тұрады, оны саты деп атайды. Беріліс механизмдегі негізгі кинематикалық қатынастар – беріліс қатынасы, мұндағы: w1, n1 - сәйкес өлшенетін мүшелердің айналу
жиілігі, айн./мин. және с-1.
Кіндік сызықтары параллельді механизмдер
2
4
1
1
2
4
3
3
Р12
Р34 Мүше кіндік сызықтары қиылысып орналасқан механизмдер
мұндағы: және -
конусты құраушы бұрыштар
1
2
Мүшелер кіндік сызықтары айқасатын механизмдер
O
Бұрамдықты беріліс
цилиндрлі, мүшелер кіндік сызықтары параллель орналасқан;
гиперболоидты, мүшелер кіндік сызықтары айқас орналасқан.
сыртқы ілініс
ішкі ілініс
Беріліс қатынасы теріс сан
Беріліс қатынасы оң сан
Егер аксоидтарды кіндік сызықтарына перпендикуляр жазықтықпен қиып өтсек, онда бір нүктеде жанасып, бір – біріне қарағанда сырғанамай дөңгелеп отыратын шеңберлерді аламыз. Ілініс теориясында бұл салыстырмалы қозғалыстағы центроидтар, оларды бастапқы шеңберлер деп атайды.
Көрші тістердің сәйкес екі нүктелерінің арасындағы бастапқы шеңбер доғасының бойындағы арақашықтық ілініс адымы р деп аталады.
Екі тісті доңғалақтар бірге жұмыс істеуінің шарты:
Бастапқы шеңбердің ұзындығы:
мұндағы: dw - бастапқы шеңбердің диаметрі
z - тістер саны.
- модуль деп атаймыз, мм
m1 = m2 Сондықтан, екі дөңгелектің ілінісі мұмкін егер,
Модулі рационалды мәндер қатардағы бірінің мәнімен сәйкес келген шеңберді бөлгіш шеңбер деп атайды.
Осымен, беріліс қатынасын анықтайтын тағы бір өрнек шықты:
Көп сатылы беріліс Жеке сатылардың беріліс қатынастары:
1
2
6
2
3
4
3
4
/
/
/
5
5
/
Көп сатылы механизмнің беріліс қатынасы :
мүнда k – сыртқы ілініс сатылар саны
Бұнда 2 және 2', 3 және 3', 4 және 4', 5 және 5' дөңгелектері өзара біліктермен
жалғасқан. Олар бірімен – бірі қатаң байланыста, яғни бір мүше, сондықтан