Дәріс тақырыбы: «Дене қасиеттерін (қимылды) жетілдірудің физиологиялық механизмдері»
Күш дамуының жас бойынша ерекшеліктері және күштің қорлары
жүктеу/скачать 99,14 Kb.
|
физология
- Бұл бет үшін навигация:
- Күштің қорлары
- 3. Шапшаңдықтың физиологиялық сипаттамасы
| 2.1. Күш дамуының жас бойынша ерекшеліктері және күштің қорлары.
Адамның жасы ұлғайған сайын жүйкелік реттелудің жетілуіне, бұлшық ет химизмінің және құрылысының өзгеруіне байланысты бұлшық еттердің салмағы мен күші артады. Ұлдарда 4-5 жастан 20 жасқа дейін бұлшық ет салмағы 7,5-8,5 есе; максимальды күш 9-14 есе артады. Күштің біршама өсімі 13-15 жас пен 16-17 жас аралығында байқалады да, максимальды деңгейіне 18-20 жаста жетеді. Күштің қорлары: 1) бұлшық еттердегі қосымша ҚБ (қимыл бірліктерінің) қосылуы; 2) Бұлшық еттердегі ҚБ үйлесімділігі; 3) антогонист-бұлшық еттердің уақытылы тежелуі; 4) агонист-бұлшық еттердің жиырылуының бағдарлануы; 5) бұлшық ет талшықтарының қуатты ресурстарының артуы; 6) бұлшық ет талшықтарының жекелей (оқшауланып) жиырылудан тетаникалық жиырылуға өтуі; 7) бұлшық еттер созылғаннан кейін жиырылуының артуы; 8) бұлшық ет талшықтарының құрылымының және биохимиясының жетілуі (жұмыстық гипертрофия). 3. Шапшаңдықтың физиологиялық сипаттамасы Шашаңдық – ағзаның минимальды, қысқа уақыт ішінде қимылдар орындай алу қабілеті. Шапшаңдықтың қарапайым және жинақты түрлері бар. Қарапайым түріне жатады: 1) қимыл реакциясының жасырын уақыты (сигнал берілуінен қимылдың басталғанына дейінгі уақыты); 2) бір қайтарымды қимылдардың жалпы шапшаңдығы; 3) қимылдардың максимальды ырғағы, мысалы, спринтерлік жүгіруде. Шапшаңдықтың жинақты түрі спринтерлік жүгулерді, секірулерді, соққы берулерді орындағандағы спорттық қызмет кезінде айқындалады. Шапшаңдықтағы маңызды мәселе – ақыл-ой операцияларының қысқа уақытта жүзеге асуы. Мысалы, тактикалық міндеттерді шешуде жоғары дәрежелі спортшылар бар жоғы 0,5-1с уақыт жұмсаса, шешім қабылдау уақыттары осы кезеңнің жартысын ғана құрайды. Физиологиялық тұрғыдан қимылдар шапшаңдығындағы маңызды мәселелер: 1) лабилдік – жүйке және бұлшық ет жасушаларындағы қозудың өту шапшаңдығы; 2) жүйке процестерінің қозғалмалылығы - жүйке жүесіндегі қозу мен тежелу процестерінің алмасу шапшаңдығы; 3) қаңқа бұлшық еттеріндегі шапшаң және баяу бұлшық ет талшықтарының ара қатынасы. жүктеу/скачать 99,14 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|