Дәріс тақырыбы және тезистер Сағат көлемі
жүктеу/скачать 1,56 Mb.
|
ДӘРІСТЕР ТЕЗИСТЕРІ . Психология (электив)
- Бұл бет үшін навигация:
- Эмоция қызметтерi.
- Эмоция қызметтерi. Эмоция формалары және негiзгi түрлерi.
- Эмоция қызметтерi. Эмоция формалары және негiзгi түрлерi. Эмоциялық күйзелiстердiң негiзгi қасиеттерi.
- Эмоция қызметтерi. Эмоция формалары және негiзгi түрлерi. Эмоциялық күйзелiстердiң негiзгi қасиеттерi Жоғары сезiмдер
- Сезiмдердiң психологиялық сипаттамасы.
- § 1. Эмоция жөнiнде түсiнiк
| Эмоция жөнiнде түсiнiк. Эмоция туралы жалпы түсiнiк. Сезiмдiк түйсiну мәнерi.ңСезiмдерң мен ңэмоцияларң түсiнiктерiнiң арақатынасы. Эмоционалдық құбылыс құрылымындағы үш компонент: пәнi, эмоционалды уайым және қажеттiлiктер (мотив-түрткiлер). Эмоционалды шиеленiсу.
Эмоция қызметтерi. Эмоцияның алгашқы және маңызды функциясы - бастапқы бағалау. Эмоциялар адамға оның қажеттiлiгiнiң күйi туралы сигнал берушi функциясы. Эмоциялардың оятушы фукциясы, яғни белсендiлiктiң қайнар көзi. Эмоциялардың өмiрлiк бағдар беруi (×уприкова Н.И.). Эмоциялардың коммуникативтi қызметi. Эмоциялардың адамның физиологиялық функцияларына әсер етеуi. Эмоция қызметтерi. Эмоция формалары және негiзгi түрлерi. К.Изард фундаменталды он эмоциялардың түрi. Қуаныш эмоциясы. Эмоцианалды азаптың туындауы және адамға әсерi. өялу эмоциясы және оған қарама-қарсы эмоциялық күй – мақтаныш эмоциясы. Айну эмоциясы және оған мағнасы ұқсас - жек көру эмоциясы. Өзiн кiнәлау эмоциясы. Қорқыныш эмоциясы. Эмоция қызметтерi. Эмоция формалары және негiзгi түрлерi. Эмоциялық күйзелiстердiң негiзгi қасиеттерi. Адамның эмоциялық өмiрiнiң әр-алуандығы мен қайталанбастығы. Эмоциялардың ортақ қасиеттерi: сапалы белгi, интенсивтiлiгi мен ұзақтығы. Эмоцияның көрiнiсi. Жағымды және жағымсыз эмоциялардың негiзгi қасиеттерi. Балалардың эмоцианалды сферасы. Эмоция қызметтерi. Эмоция формалары және негiзгi түрлерi. Эмоциялық күйзелiстердiң негiзгi қасиеттерi Жоғары сезiмдер: Адамның ақыл - ой, эстетикалық және адамгершiлiк сезiмдерi. Сезiмдердiң психологиялық сипаттамасы. Сезiмдер туралы жалпы ұғым. Сезiмдердiң пайда болуы. Жалпылау аккумуляциялау механизiмi. Әйгiлi орыс психологы В.И. Мясищевтiң сезiмдердi тұлғаның эмоционалды негiзi ретiнде қарастыруы. Сезiмдердiң ояту, мағыналық бағасы, жүрiс-тұрысты реттеу, ағза жұмысын реттеу, адамның жан дүниесiн реттеу қызметтерi. Сезiмдердi тәрбиелеу және адекватты өзгерту. § 1. Эмоция жөнiнде түсiнiк Эмоция адамның психикалық өмiрiнде ең алғаш пайда болды және бала эмоцияның арқасында психикалық өмiрге бейiмделедi. Демек, баланы әлеуметтiк айналамен эмоция ғана бiрiктiредi. Адамдардың рухани өмiрiндегi ұят, қуаныш, үрейлену, таң қалу т.б. түрлi уайымдар бiр-бiрiн өзара орын ауыстырумен толықсуын эмоция деп атаймыз. Эмоция - бұл ерекше психикалық құбылыс, әсерiмен бiрге, адамдардың уайым түрiнде өзiне пайдалы әртүрлi құбылыстар мен заттардың субъективтi бағалануы мазмұнының көрiнiсi. Эмоция адамдарға қоршаған әлемдi тануға бағыт-бағдар бередi: пайдалы-зияндылығы, негiздi-негiзсiздiлiгi т.б. Эмоцияналдық бағыт-бағдармен рационалды бағытының ерекешелiгiн қарастыратын болсақ, мынадай өзгешелiктердi байқауға болады: арнайы оқытуды талап етпейтiн (яғни, туа бiткен), ақпаратты алу жағдайының шектелу мүмкiндiктерi нашар түсiнбеушiлiктер және қысқа мерзiмдi (жиi тылсым) ырықсыз бағыт-бағдарлар. Кез келген адамда пайда болатын эмоция оның негiзгi iшкi өмiрлiк сигналы болып табылады және келесi ойымен әрекетiн басқарып бағдарлайды. Мұның анық себептерi мен негiзiн жөндi ақылмен түсiнбеуi мүмкiн. Бiрақ олардың дәлдiгiне сенiмдi болуы шарт. Тұлға деңгейiнiң iшкi сенiмдiлiгi әрқашанда жоғары эмоционалды түрде қалады. Эмоционалдық құбылыс құрылымында үш компоненттi көрсетуге болады: пәнi, эмоционалды уайым және қажеттiлiк (мотив-түрткiлер). Эмоция пәнiне адамның өмiрiнде эмоционалдық уайымдардың тууына байланысты кез-келген адамға мәндi құбылыстардың көрiнiсi. Олар мынадай болуы мүмкiн: емтиханда алған баға, жұмысқа кешiгу, табиғат құбылысы, бiреулердiң қылығы және ой-пiкiрлер т.б. Мұндай мағыналы уақиғалар мен жағдаяттар эмоциогендiк деп аталады. Бұл эмоциогендiк жағдайлар кездейсоқ ойламаған (стихиялық) немесе бiреудiң көздеген ойынан тууы мүмкiн. Уайымдар эмоция пәнiнiң мазмұнын анықтайды. Эмоционалды уайымдар эмоционалдық құбылыстардың негiзгi компонентiн құрайды, яғни адамдардағы эмоциогендiк жағдаяттарда кездесетiн қақтығыстар: түсiнбеушiлiк, шошу, таң қалу т.б. субьективтi реакциялар туғызады. Эмоционалдық уайымдар адамдарда әрқашан ырықсыз және ырықты саналы түрде туып отырады. Эмоционалды уайым түрлi деңгейде саналы және адамның iшкi рухани әлемiн (зейiнiн, ойлауын, есiн, қабылдауын), физиологиялық процестерiн (жүрек қан—тамырларын, тыныс алу, ас қорыту т.б.) өзгертедi. Қажеттiлiк эмоционалды құбылыстың үшiншi компонентiн құрайды. Қажеттiлiк адамның iшкi психологиялық негiзi (көрсеткiштерi) болып бағаланады. Болып жатқан немесе өтiп кеткен жағдаяттардың мәнi қәзiргi жағдайда өзектi қажеттiлiгiмен белгiлi бiр мөлшерде байланысы, қажеттiлiктерге кедергi немесе қанағаттандыруға жағдай жасау. Мағыналық әрқашанда қажеттiлiктермен белгiленедi. Мағыналық жағдайлардың болмауында эмоция көрiнбейдi. Мысалы, аш адамда эмоциялық уайымдармен байланысты көп жағдаяттар туындайды. Бiрақта сол жағдаяттар тек тамақ қажеттiлiгiн қанағаттандырғаннан кейiн адамға мағынасы мәнсiз болуы мүмкiн. Қорыта айтқанда, эмоционалды уайымды адамға мағыналы қажеттiлiктердi қанағаттандыру үшiн және адамның өмiрлiк түрлi жағдаяттарының түрткiлерiне субьективтi реакция болып қарастырылады. Тұрақсыз әлеуметтiк, экономикалық, саяси, экологиялық жағдай өскелең ұрпақтың және тұлға дамуындағы әртүрлi ауытқулардың өсуiне бейiмделтедi. Бiрiншiден, зорлық-зомбылық, ұрыс-тартыс, қажеттiлiктерiн қанағаттандырмаған жағдайда, криминалды оқиғалар жиi ұшырасқанда адамдарда эмоционалды шиеленiсу болады. Екiншiден, әлеуметтiк ортадағы жағымсыз, қолайсыз оқиғаларды көрсету психикалық денсаулыққа, психикалық көңiл-күйге, яғни осы өмiрге деген қорқыныш, сенiмсiздiк пайда болады. Мысалы, қоғамда қауiптiжағдай кездескен жағдайда, мен өзiмдi осы жағдаймен күресудiң әдiс-тәсiлдерiн, ыңғайын iздестiруiм керек. жүктеу/скачать 1,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|