Дәріс «тамақтану физиологиясы» және адам денсаулығы Мақсаты
жүктеу/скачать 466,69 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ДӘРІС 4. Энергетикалық зат алмасу және тамақтану
| 4. Қоректік заттардың сіңуі. Тағамның сіңуі ас қорыту процесінің соңғы мақсаты болып табылады, онда тағамдық компоненттер ас қорыту жолынан ағзаның ішкі ортасына – қан мен лимфаға тасымалданады.
Сіңуі АІЖ барлық бөлімдерінде өтеді. Ауызда сіңу тамақтың ауызда болуының қысқа кезеңіне байланысты іс жүзінде жүзеге асырылмайды. Көмірсулардың сіңірілуі әртүрлі моносахаридтер (галактоза, фруктоза, глюкоза) түрінде жүзеге асырылады. Бұл жерде натрий тұздары белгілі бір рөл атқарады. Майлар глицерин және аш ішекте лимфада май қышқылдары түрінде сіңеді. Су және минералды тұздар асқазанда сіңеді, бірақ бұл процесс ішекте қарқынды өтеді. Осылайша, ас қорыту физиологиясы ауыз қуысында, асқазанда, жұқа және қалың ішекте қоректік заттардың қорытылу процесін, сондай-ақ сіңу процесін қамтиды. Әрбір түктің ортасында лимфа капиллярлары және қан тамшылары бар. Лимфаға майды қайта өңдеу өнімдері, ал қанға – аминқышқылдары мен қарапайым көмірсулар түседі. Аш ішектің перистальтикасы тағамның тоқ ішекке жылжуын қамтамасыз етеді. Тоқ ішектің соқыр, тоқ ішектің және тік ішектің пайда болуы. Оның ұзындығы 1,5-2 м. Соқыр ішектің өсіндісі бар. Тоқ ішек бездері құрамында ферменттер жоқ, бірақ нәжісті қалыптастыру үшін қажетті шырышты бар шырын шығарады. Тоқ ішектің бактериялары клетчатканы ашыту, К және В витаминдерін синтездеу, ақуыздардың шіруі орындалады. Қалың ішекте су, талшықтың ыдырау өнімдері сіңеді. Ақуыздардың ыдырау өнімдері бауырда залалсыздандырылады. Тамақ қалдықтары тік ішекте жиналып, анальды тесік арқылы шығарылады. Бақылау сұрақтары 1. Тамақты қорытудың мәні неде? 2. Тамақтың күрделі тағамдық заттары қандай түрде сіңеді? 3. Адам ас қорыту жолының бөлімдерін атаңыз? 4. Ас қорыту бездерінің маңызы неде? 4. Ас ащы ішекте қалай қорытылады? 6. Тоқ ішекте ас қорыту процесі қалай жүреді? 7. Қандай ферменттердің әсерінен ас қорыту жүзеге асырылады? ДӘРІС 4. Энергетикалық зат алмасу және тамақтану жүктеу/скачать 466,69 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|